Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Ο εκσυγχρονισμός και η βελτίωση των μεταφορικών υποδομών ανάγεται σε βασική προτεραιότητα της ΕΕ. Το ήδη υφιστάμενο σιδηροδρομικό, θαλάσσιο και οδικό δίκτυο έχει από χρόνια εξελιχθεί –στη χώρα μας βέβαια τα βήματα είναι από πολύ αργά έως ανύπαρκτα τουλάχιστον για τον σιδηρόδρομο– με σύγχρονες σιδηροδρομικές υποδομές και συνδέσεις, ενώ και η διασύνδεση των λιμανιών αυξάνεται με γοργούς ρυθμούς.

Στο πλαίσιο αυτό, νέα έργα στις μεταφορές και νέα κονδύλια στοχεύουν στο να αναπτύξουν περαιτέρω το ήδη υφιστάμενο δίκτυο.

Στο σχέδιο της Κομισιόν εμπεριέχονται και τα οδικά έργα, ώστε να συμπληρωθεί το αναπτυξιακό προτσές σε όλα τα επίπεδα.

Αν μη τι άλλο λοιπόν, αναμένονται νέα και πολλά έργα στις περισσότερες χώρες της ΕΕ. 

Τα έργα αυτά θα συμβαδίζουν με τους στόχους της ΕΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, για έναν κόσμο πιο σύγχρονο στις μεταφορές, αλλά πάνω απ' όλα φιλικότερο προς το περιβάλλον.

Συνδέοντας την Ευρώπη

Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέλεξε συνολικά  134 έργα μεταφορών που θα λάβουν πάνω από 7 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις της ΕΕ από τον Μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ), το μέσο της ΕΕ για στρατηγικές επενδύσεις σε υποδομές.

Η χρηματοδότηση της ΕΕ θα δοθεί υπό μορφή επιχορηγήσεων, με τις οποίες θα συγχρηματοδοτηθεί η συνολική δαπάνη των έργων.

Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι στο πλαίσιο του Μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» - Μεταφορές για την περίοδο 2021-2027, διατίθενται 25,8 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις για τη συγχρηματοδότηση έργων ΔΕΔ-Μ στα κράτη μέλη. Από το 2014, ο ΜΣΕ έχει στηρίξει πάνω από 1.500 έργα με 37,5 δισ. ευρώ στον τομέα των μεταφορών (πέραν των έργων που επελέγησαν σήμερα).

Σε ότι αφορά τα 134 επιλεγμένα έργα, αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση ότι πρόκειται για την προκήρυξη με τον υψηλότερο προϋπολογισμό στο πλαίσιο του τρέχοντος προγράμματος «Συνδέοντας την Ευρώπη» για τις μεταφορές.

Περίπου το 83% της χρηματοδότησης θα στηρίξει έργα που υλοποιούν τους κλιματικούς στόχους της ΕΕ βελτιώνοντας και εκσυγχρονίζοντας το δίκτυο σιδηροδρόμων, εσωτερικών πλωτών οδών και θαλάσσιων διαδρομών κατά μήκος του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) της ΕΕ.

Βασική επιλογή τα σιδηροδρομικά έργα

Το 80% των 7 δισ. ευρώ θα διατεθεί σε σιδηροδρομικά έργα. Επιπλέον, από 18 Ιουλίου ισχύει ο αναθεωρημένος κανονισμός ΔΕΔ-Μ.

Θα χρηματοδοτηθούν μεγάλα έργα για τη βελτίωση των διασυνοριακών σιδηροδρομικών συνδέσεων κατά μήκος του κεντρικού δικτύου ΔΕΔ-Μ —στα κράτη μέλη της Βαλτικής (Rail Baltica), μεταξύ Γαλλίας και Ιταλίας (Λυόν-Τορίνο) και μεταξύ Δανίας και Γερμανίας (σήραγγα Fehmarnbelt).

Τα λιμάνια

Περίπου 20 θαλάσσιοι λιμένες στην Ιρλανδία, την Ισπανία, τη Φινλανδία, τις Κάτω Χώρες, τη Γερμανία, τη Μάλτα, τη Λιθουανία, την Κύπρο, την Κροατία, την Ελλάδα και την Πολωνία θα λάβουν χρηματοδότηση για την αναβάθμιση των υποδομών τους, και ορισμένοι από αυτούς θα αποκτήσουν δυνατότητα από ξηράς ηλεκτροδότησης των πλοίων ή μεταφοράς ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

Τα έργα για τις υποδομές εσωτερικής ναυσιπλοΐας θα βελτιώσουν τις διασυνοριακές συνδέσεις στη λεκάνη Σηκουάνα-Σκάλδη μεταξύ Γαλλίας και Βελγίου και στον Δούναβη μεταξύ Ρουμανίας και Βουλγαρίας.

Χρηματοδότηση θα λάβουν και λιμένες εσωτερικής ναυσιπλοΐας στην Αυστρία, τη Γερμανία και τις Κάτω Χώρες, ώστε να συνεχίσουν να προάγουν τις βιώσιμες μεταφορές μέσω του ευρωπαϊκού δικτύου ποταμών και διωρύγων.

Η Κομισιόν επισημαίνει ότι, σε ότι αφορά τις οδικές μεταφορές, η δημιουργία συνεργατικών ευφυών συστημάτων και υπηρεσιών μεταφορών (ITS) και νέων, ασφαλών και προστατευμένων χώρων στάθμευσης θα ενισχύσει την ασφάλεια τόσο των ιδιωτών, όσο και των επαγγελματιών.

Τα έργα διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας θα συνεχίσουν να αναπτύσσουν τον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Ουρανό για αποδοτικότερες, ασφαλέστερες και πιο βιώσιμες αεροπορικές μεταφορές.

Στήριξη του σιδηροδρομικού δικτύου της Ουκρανίας

Τέλος, μέσα από διάφορα έργα θα ενισχυθεί η μεταφορική ικανότητα κατά μήκος των λωρίδων αλληλεγγύης ΕΕ-Ουκρανίας, οι οποίες δημιουργήθηκαν για τη διευκόλυνση των εισαγωγών και των εξαγωγών μεταξύ Ουκρανίας και ΕΕ.

Τα εν λόγω έργα καλύπτουν:

-βελτιώσεις στις υποδομές οδικών μεταφορών στα σημεία διέλευσης των συνόρων μεταξύ Ουκρανίας, Μολδαβίας και Ρουμανίας

-έργα για την αύξηση της μεταφορικής ικανότητας στο σιδηροδρομικό σημείο διέλευσης των συνόρων μεταξύ Ουγγαρίας και Ουκρανίας

-ένα νέο τμήμα οδού στην Πολωνία, το οποίο θα επεκταθεί ως τα σύνορα με την Ουκρανία,

-καθώς και μελέτες και έργα για την ενσωμάτωση του ουκρανικού σιδηροδρομικού συστήματος στην ΕΕ.

Οι επόμενες κινήσεις

Κατόπιν της έγκρισης, από τα κράτη μέλη, του καταλόγου των 134 έργων, η Επιτροπή θα εκδώσει επίσημα την απόφαση χρηματοδότησης και στη συνέχεια ο CINEA θα αρχίσει να ετοιμάζει τις συμφωνίες επιχορήγησης.

Τα αποτελέσματα είναι προσωρινά και θα καταστούν οριστικά μόλις η Επιτροπή εκδώσει την αντίστοιχη απόφαση ανάθεσης.

Από χθες ισχύει ο επικαιροποιημένος κανονισμός ΔΕΔ-Μ που θα ενισχύσει τις προσπάθειες δημιουργίας ενός βιώσιμου και ανθεκτικού δικτύου μεταφορών εντός της ΕΕ. Ενθαρρύνει τους βιώσιμους τρόπους μεταφοράς, την ψηφιοποίηση και την πολυτροπικότητα και παράλληλα αντιμετωπίζει τις κλιματικές προκλήσεις και τη στρατιωτική κινητικότητα.