Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Οι εικόνες ξεθώριασαν για μια ακόμη φορά μέσα από έθιμα, που αν μη τι άλλο μόνο έθιμα δεν πρέπει να είναι, παρά μια καθαρόαιμη αναπαράσταση μιας προβληματικής καθημερινότητας που αν και ευτελίζεται, αυτή δεν λαμβάνει χώρα, παρά μια ημέρα του χρόνου.

Δεν θα έπρεπε να δίνουν ραντεβού οι άνθρωποι σε κάποιο καρναβάλι για να σατιρίσουν τις υπόλοιπες 364 ημέρες του χρόνου και όλο αυτό να εκλαμβάνεται ως διονυσιακή τελετή. Θα έπρεπε απλά να μην χρειάζεται διακωμώδηση κανενός για τον απλούστατο λόγο ότι η ίδια η ζωή με την μορφή που έχει πάρει, φαντάζει ως παρωδία. Ο άνθρωπος δηλαδή ο ίδιος έχει φτάσει να μετατρέψει την ίδια του τη ζωή σε μια κωμικοτραγική παράσταση και αυτό ουσιαστικά χωρίς την θέλησή του.

Υπάρχει απροσμέτρητο βάθος σε όλες αυτές τις τελετές και ας γίνονται απλά και μόνο για να ξεφύγει ο κόσμος από τις αντιπαλότητες, τις αθλιότητες και την γενικευμένη μιζέρια. Οι εκδηλώσεις αυτές που στοχεύουν προφασιζόμενες στην ψυχαγωγία, κρύβουν μία θλίψη και πάνω απ' όλα τραγικότητα του ανθρώπινου μεγαλείου.

Θέλω να πω ότι ο καθένας και η καθεμιά όταν φτάνει σε ένα ηλικιακό σημείο ή ξεχωρίσει από νωρίς λαμβάνοντας αξιώματα και ευρισκόμενος στο κέντρο της επικαιρότητας, υποδύεται ρόλους και μάλιστα με τέτοια συχνότητα, που κανένα καρναβάλι δεν μπορεί να αναπαραστήσει.

Οι άνθρωποι είναι φτιαγμένοι ή εξελίσσονται μέσω του υφιστάμενου κοινωνικού ιστού σε καρικατούρες του εαυτού τους, αλλάζουν πρόσωπα και συμπεριφορές που καμία μάσκα δεν θα μπορούσε να καλύψει επιμελώς, οδηγώντας τον άλλον στην απορία για το ποιος θα είναι ο επόμενος χαρακτήρας.

Δεν μπορούν ούτε θέλουν οι άνθρωποι να είναι μονομερείς, καθώς οι ανάγκες βιοποριστικές ή κοινωνικές τους κάνουν να μεταμφιέζονται συχνά και να αποβάλλουν από την μια στιγμή στην άλλη τις εικονικά σταθερές τους απόψεις. Υπάρχει κάποια εκδήλωση που παριστάνει, για παράδειγμα, την αλλαγή κομματικού στρατοπέδου ή την μετατροπή των δημοκρατικών αξιών σε ρατσισμό και διακρίσεις;

Μπορεί κάποιο άρμα από αυτά που παρελαύνουν πριν την τελική καύση του καρνάβαλου, να μεταφέρει μηνύματα για μια ζωή σε αχρηστία, όταν οι ίδιοι οι πολίτες αισθάνονται άσημοι και μακριά από τα κέντρα εξουσίας; Μπορεί ο λαός να εκμαιεύσει στον ίδιο του τον εαυτό ότι όλα αυτά που γίνονται καθημερινά θα μπορούσαν να περάσουν ως ψυχαγωγία μέσα από τις στολές των καρναβαλιστών;

Και τελικά γιατί η ίδια η ζωή να μην είναι ένα καρναβάλι, ακίνητο και οδυνηρό, αλλά με τις εκδηλώσεις αυτές, να προσπαθεί να δώσει ένα νόημα στα εκτυλισσόμενα γεγονότα που αναδύει, με έναν αφελή και πλατιάζοντα  γέλωτα, ο οποίος τάχα απομακρύνει προσωρινά από τις καθημερινές σκοτούρες;

Ξέρουν όλοι ότι μετά την εκτόνωση, η επόμενη μέρα θα κυλίσει στους ίδιους ρυθμούς και συχνότητες. Γνωρίζουν οι πάντες πως αυτό το πανηγύρι είναι η καθημερινή τραγωδία, όταν μάλιστα αυτή αναπαρίσταται μέσα από κακοφτιαγμένα άρματα και φορεσιές, όταν σοβαρά κοινωνικά θέματα λανσάρονται μέσα από ντοπιολαλιές, που αν μη τι άλλο δεν θυμίζουν παρά την διαιώνιση μιας ευτελούς ψυχαγωγίας, που εμπλουτίζεται από αμέτρητους κομπάρσους μιας ζωής που έχει απολέσει τον προσανατολισμό της και κατευθύνεται στα βράχια χωρίς κανείς να μπορεί να σταματήσει αυτή την καταστροφική πορεία.

Δέστε μόνο ποιους ικανοποιούν αυτές οι μυσταγωγικές παρελάσεις, ποιοι έχουν να καρπωθούν από την γήινη αναπαράσταση. Και τελικά αν η ίδια η ζωή δεν είναι αυτά τα καρναβάλια δήθεν ελευθερίων ηθών, άκρατου μεθυσιού και επιτηδευμένης ξεγνοιασιάς, όταν ο ίδιος ο κόσμος αναπαριστά τις συνήθειές του που στην καθημερινότητα ενοχλούν και εμποδίζουν την επικοινωνία.

Η σάτιρα ασφαλώς και είχε μία θέση στον αρχαιοελληνικό πολιτισμό. Θέση, όμως, είχε και η τραγωδία και οι αθλητικοί αγώνες. Δεν είναι σκοπός μου να αμφισβητήσω κάτι που έχει ρίζες στα βάθη των χρόνων, ούτε φυσικά την ίδια την ψυχαγωγία ως μέρος της ζωής.

Αυτό που λέω, είναι ότι όταν η ζωή καρναβαλίζει, οι εκδηλώσεις αυτές είναι περιττές και στοχεύουν αλλού και όχι στην πραγματική ψυχαγωγία, που θα πρέπει να λέγεται ευθυμία. Αν το καλοσκεφθείς, οι λόγοι είναι καθαρά οικονομικοί. Αλλά θα ήταν προτιμότερο να ειπώνεται αυτό καθαρά, όπως γίνεται και σε πολλά άλλα σε τούτη τη ζωή.

Ένα θέαμα είναι, που υπερθεματίζει την ίδια τη ζωή. Αυτή, όμως, ως υποκρισία και μόνο, αρκεί για να προκαλέσει απογοήτευση και πανικό. Και το κακό δεν αργεί να γίνει, όταν οι μάσκες πέφτουν και εμφανίζεται ο πραγματικός χαρακτήρας του καθενός και της καθεμιάς. Και τον χαρακτήρα αυτό δεν τον εξωραΐζει καμία τέτοια ψυχαγωγία, τουναντίον τον συγκαλύπτει. Γιατί είναι τέτοια η ζωή, που κρύβει επιμελώς κάτω από τις μάσκες τα πραγματικά χαρακτηριστικά των ανθρώπινων χαρακτήρων που έχουν μάθει να μεταμφιέζονται.