Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Οι εποχές έχουν αλλάξει. Μαζί με τις νέες συνήθειες και τα πιστεύω που έχουν χάσει τον προσανατολισμό τους, μαζί με τα βλέμματα που πια είναι πιο διεισδυτικά και οι κουβέντες λιγοστές, μαζί με τους ανθρώπους που γίνονται αδιάκριτοι σαν μαθαίνουν ή βλέπουν κάτι αλλιώτικο και πέρα από το βεληνεκές τους, που ειρωνεύονται ο ένας τον άλλο σαν γυρίσουν την πλάτη, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο οι κοινωνίες έχουν αλλάξει και όλοι όσοι τις αποτελούν, προσπαθούν να πρωταγωνιστήσουν λες και με την πρώτη θέση μπορεί να κατακτηθεί η σιγουριά.

Ο κόσμος έχει αλλάξει, έχει πάρει διαφορετική πορεία. Αν γυρίσουμε το χρόνο πίσω, θα δούμε ότι πολλοί στοχαστές είχαν προβλέψει την σημερινή κατάληξη, είχαν προειδοποιήσει  για την μετάβαση αυτή και πως απλά δεν είχαν αφήσει και πολλά περιθώρια για την ολική επαναφορά.

Σαν επιχειρήσει κανείς να στοχαστεί πάνω στην κατεύθυνση που πήρε η σκέψη εδώ και πολλές δεκαετίες πριν, από τότε που οι άνθρωποι έπαψαν να βγαίνουν στους δρόμους και να επιθυμούν την εδώ και τώρα ανατροπή, το μόνο που θα διαπιστώσει, είναι μια απόλυτη σιωπή λες και όλα εξαφανίστηκαν και χάθηκαν από την μια στιγμή στην άλλη, λες και ήταν ένα σύντομο ξέσπασμα που ζωντανεύει πια μόνο στα όνειρα.

Αυτό το φούντωμα της σκέψης δεν υπάρχει, όπως δεν υπάρχουν και οι πρεσβευτές της διορατικότητας, η διεισδυτική ματιά για αυτό που επέρχεται και αναμένεται με αγωνία. Οι πολλές απουσίες ξεκινούν από την φιλοσοφία, την λογοτεχνία και την ποίηση, με δεδομένο βέβαια ότι έχουν πολλαπλασιαστεί οι συγγραφείς, αλλά ελαχιστοποιηθεί τα μεγάλα έργα.

Η ολική επαναφορά που προανέφερα, δεν είναι πια υπόθεση των μαζών, αλλά του καθενός ξεχωριστά, που παλεύει μέσα στην μοναξιά του να αναλάμψει και να ακτινοβολήσει. Δεν είναι τόσο ότι δεν ειπώνεται κάτι, αλλά το ότι αυτό το κάτι χάνεται στο βυθό της ασημαντότητας που εξαφανίζει κάθε ίχνος νοήματος σε αυτή τη φλύαρη ζωή. Λείπουν, βέβαια και οι ταξιδευτές, οι οραματιστές, ακόμη και οι λαοπλάνοι που φιλοτεχνούσαν με μαεστρία το αντίπαλο δέος των συνεπειών στις απόψεις και πράξεις προσωπικοτήτων.

Δεν αναρωτιέται πια σχεδόν κανείς προς τα πού πορεύεται, δεν έχει την συναίσθηση πως έχει απολέσει το μέτρο, δεν αντιλαμβάνεται πως η ενασχόληση αφορά ολοένα και περισσότερα τα μικρά πράγματα που ποτέ δεν έλυσαν τα μυστήρια της ποιητικότητας, ούτε και μπόρεσαν να βοηθήσουν στην αναζήτηση μεγάλων εννοιών που κοσμούσαν την σκέψη σημαντικών εκπροσώπων του πνεύματος.

Δεν υφίσταται καν λόγος πλέον να μάθουν τους ανθρώπους να αλιεύουν τις μεγάλες σκέψεις, να αποσπούν τα τμήματα αυτών που θα προσδώσουν αξία στη ζωή, μια ζωή που χωρίς αυτές δεν αξίζει κανείς να τη ζει, μια ζωή που αναλώνεται στο ποιος κρύβεται πίσω από την διπλανή πόρτα, καθώς το άνοιγμά της ή το καλωσόρισμα είναι σχεδόν αδύνατον.

Και προχωρά ο κόσμος χωρίς προφανή σχέδια και στόχους παρά μόνον δια όλων εκείνων που έμαθε ο καθένας και η καθεμιά από μικρός, όταν έχτιζε παλάτια στην άμμο και δεν φανταζόταν ότι αυτά ακριβώς τα σαθρά παλάτια επρόκειτο να χτίσει κατά την ενηλικίωση που τα σκορπά η έλλειψη νοηματοδότησης στα πράγματα και τα γεγονότα και η εικόνα είναι αυτή ακριβώς σαν το αμμώδες βασίλειο των μικρών παιδιών που παρασύρεται με τον πρώτο κυματισμό και γίνεται σκόνη.

Δεν μπορεί να ειπωθεί κάτι περισσότερο ή λιγότερο για την σημερινή πενία, παρά μόνο να υποτεθεί πως η σημερινή ζωή είναι συνυφασμένη με την διακοσμητική κλειδαρότρυπα της ιδιώτευσης, που αυτόματα μετατρέπει τα ατομικά βασίλεια και οχυρά σε διάτρητους και υπεραπλουστευμένους χαρακτηρισμούς για το παρασκήνιο της ζωής του άλλου ως το βασικότερο αφηγηματικό ενδιαφέρον σε τούτο τον κόσμο.

Αν ζητηθεί κάποτε ο λόγος που μεγιστοποιείται η αφθονία των υλικών αγαθών αλλά και η πρυτάνευση της φλυαρίας, η απάντηση δεν θα είναι εύκολη. Με δεδομένο ότι ακόμη και τα πιο μικρά πράγματα μπορεί να γίνουν ακόμη πιο μικρά, το γεγονός ότι η ευτέλεια έχει διαβαθμίσεις που μπορούν να θρέφουν τον κοινωνικό ιστό, αυτό από μόνο του εγγυάται πολλά ακόμη χρόνια ζωτικής παρακμής, που σαν τέτοια θα τυγχάνει βέβαια μεγαλόπνοων αναλύσεων και υποδείξεων. Έχει νόημα ο σημερινός κόσμος και ας δείχνει ρηχός. Αυτό το νόημα ανάγεται στη μη νοηματοδότησή του, στη διαδικασία δηλαδή εκείνη όπου η απαξία σπάει σε χίλια κομμάτια και θρέφει για πολλά ακόμη χρόνια τον κοινωνικό ιστό που θρυμματίζεται στα εις ων συνετέθη.

Η ελαχιστοποίηση και η σμίκρυνση του ζωτικού νοήματος, η συμπίεση σε όλα τα μήκη και πλάτη της εναπομείνασας σκεπτικής δράσης ανάγεται σε βασικό σκοπό της ζωής, η ίδια η παράθεση και παράλληλη διάτμηση δηλαδή του ασήμαντου, που γίνεται σημαντικό. Για όλους αυτούς τους λόγους, ο κόσμος θα συνεχίζει να αλλάζει, θα παίρνει άλλη μορφή, όχι, όμως, αυτή που είχε αιώνες πριν, όπου η μεγάλη σκέψη ενατένιζε την μεγαλύτερη.

Ο σημερινός κόσμος είναι ο κόσμος του ελάχιστου που θεάται ως ακόμη μικρότερος σαν στερεύουν οι λέξεις και τα νοήματα. Η δε ενασχόληση των ανθρώπων αφορά περισσότερο τον τεμαχισμό και διάσπαση της παρακμής σε μικρά κομμάτια που συνθέτουν το παζλ της τετριμμένης πια καθημερινότητας.

Αυτός είναι και ο λόγος που οι άνθρωποι σήμερα βρίσκουν ικανοποίηση και ψυχαγωγία από ολοένα και πιο ασήμαντα πράγματα, στα οποία επενδύει η θεαματική βιομηχανία, που αφού ευτέλισε συνολικά την κοινωνία, την εκπαιδεύει στον εθισμό της διασπασμένης μικρότητας.

Χωρίς μεγάλη σκέψη, χωρίς αξίες και μεγάλους στόχους, που ναυάγησαν από τότε που οι άνθρωποι αποφάσισαν δια της διαφημιστικής αρωγής πως η ζωή είναι απαξία και απόλαυση ή αποθέωση του περιττού.  

Πως η κλειδαρότρυπα αναδεικνύει και αποκαλύπτει τις νέες πτυχές του ανθρωπομορφισμού.