Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Οι εκτελέσεις με διάφορες μορφές εξακολουθούν να λαμβάνουν χώρα σε παγκόσμιο επίπεδο, δείγμα ότι σε πολλές περιοχές του πλανήτη ο χρόνος έχει σταματήσει.

Πέραν από το τραγικό του πράγματος, πέραν του γεγονότος ότι την στιγμή που καταβάλλονται ολοένα και περισσότερες προσπάθειες για ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών, έρχονται χώρες όπως η Κίνα ή Λευκορωσία στην Ευρώπη να αποδείξουν πως δεν υπάρχει διάθεση για παραμερισμό των δικτατορικών καθεστώτων και πως εκατομμύρια πολίτες είναι εκτεθειμένοι σε αυτά.

Στη Δύση, οι ΗΠΑ εξακολουθούν και συγκεκριμένα Πολιτείες της να πραγματοποιούν εκτελέσεις και να ισχύει η θανατική ποινή, χωρίς κανέναν ενδοιασμό και ενδιαφέρον για την ανθρώπινη ζωή.

Η κατάσταση αυτή περιγράφεται με τον πιο αποκαρδιωτικό τρόπο από την διεθνή οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Διεθνή Αμνηστία.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της λοιπόν, τουλάχιστον 883 άνθρωποι εκτελέστηκαν σε 20 χώρες το 2022.

Πρόκειται για τον υψηλότερο αριθμό σε διάστημα πέντε ετών. Σύμφωνα με την οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, χιλιάδες περισσότερες εκτελέσεις πραγματοποιήθηκαν στην Κίνα.

Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, περισσότερα από τα δύο τρίτα του συνόλου των χωρών παγκοσμίως έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή με νόμο ή τουλάχιστον στην πράξη.

Οι χώρες με τις περισσότερες γνωστές εκτελέσεις το 2022 ήταν η Κίνα, το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος και οι ΗΠΑ. Σύμφωνα με την Αμνηστία, τα ακριβή στοιχεία για ορισμένες χώρες όπως η Κίνα, η Βόρεια Κορέα και το Βιετνάμ έχουν παραμείνει μυστικά.

Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η Κίνα, για παράδειγμα, συνεχίζει να εκτελεί χιλιάδες ανθρώπους κάθε χρόνο.

Ο αριθμός των καταγεγραμμένων εκτελέσεων στο Ιράν το 2022 ήταν 576 (2021:314). Από τις 13 γυναίκες που εκτελέστηκαν παγκοσμίως, οι δώδεκα πέθαναν στο Ιράν και μία ακόμη γυναίκα στη Σαουδική Αραβία.

Το κράτος του Κόλπου κατέγραψε τον υψηλότερο αριθμό εκτελέσεων των τελευταίων 30 ετών με 196 (2021:65).

Στις ΗΠΑ εκτελέστηκαν 18 άτομα (2021:11).

Τουλάχιστον τρεις εκτελέσεις πραγματοποιήθηκαν δημοσίως στο Αφγανιστάν και στο Ιράν.

Σύμφωνα με την Διεθνή Αμνηστία, καταδικασθέντες αποκεφαλίζονται στη Σαουδική Αραβία και απαγχονίζονται στην Αίγυπτο, το Μπαγκλαντές, το Ιράκ, το Ιράν, την Ιαπωνία, τη Μιανμάρ, τη Σιγκαπούρη, το Νότιο Σουδάν και τη Συρία.

Δηλητηριώδεις ενέσεις χορηγούνται στην Κίνα, τις ΗΠΑ και το Βιετνάμ, ενώ υπάρχουν εκτελέσεις στο Αφγανιστάν, τη Λευκορωσία, την Κίνα, την Υεμένη, το Κουβέιτ, τη Βόρεια Κορέα, τη Σομαλία και τα Παλαιστινιακά εδάφη. Σύμφωνα με την Οργάνωση, το 2022 δεν υπήρξαν αναφορές για λιθοβολισμούς με δικαστική απόφαση.

Σχεδόν το 40% των εκτελέσεων το 2022 βασίστηκε σε αδικήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά, για παράδειγμα στην Κίνα, το Ιράν, τη Σαουδική Αραβία και τη Σιγκαπούρη. Η χρήση της θανατικής ποινής για αυτού του είδους τα αδικήματα παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και τα διεθνή πρότυπα.

Η κατάσταση πριν από 5 χρόνια

Το 2019, σύμφωνα και πάλι με στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστίας, 142 χώρες είχαν καταργήσει τη θανατική ποινή, νομικά ή πρακτικά, ενώ 56 εξακολουθούσαν να την επιτρέπουν. 657 ήταν οι καταγεγραμμένες εκτελέσεις σε 20 χώρες, με πάνω από 20.000 άτομα σε αναμονή εκτέλεσης.

Η Κίνα εξαιρείται, καθώς τα στοιχεία θεωρούνται «κρατικό μυστικό», πιστεύεται όμως, ότι πραγματοποιούνται χιλιάδες εκτελέσεις.

Το 2019, ο αριθμός εκτελέσεων ήταν στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας, από 690 το 2018 και 993 το 2017.

Το 86% σχεδόν όλων των καταγεγραμμένων εκτελέσεων (2019) πραγματοποιήθηκε σε μόλις τέσσερις χώρες: στο Ιράν, τη Σαουδική Αραβία, το Ιράκ και την Αίγυπτο.

Στην Ασία, τον Αραβικό Κόσμο και τις ΗΠΑ, υπήρχε έντονη αντίδραση για την κατάργηση της θανατικής ποινής. Ωστόσο, τα 4/5 των Αφρικανικών χωρών έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή.

Η ΕΕ για την κατάργηση της θανατικής ποινής

Ας δούμε τέλος, τι συμβαίνει στην Ευρώπη για το πολύ σοβαρό αυτό θέμα που αφορά πολύ κόσμο.

Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα εντός και εκτός της Ένωσης. Για αυτό και όλα τα κράτη μέλη της έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Επίσης, έχει λάβει σειρά μέτρων για την κατάργηση της θανατικής ποινής, καθώς:

-Απαγορεύει το εμπόριο αγαθών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για βασανιστήρια ή εκτελέσεις.

-Ενθαρρύνει την τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσω της πολιτικής που ασκεί στο εμπόριο.

-Υποστηρίζει οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών σε χώρες που ισχύει η θανατική ποινή.

-Ως μόνιμος παρατηρητής στον ΟΗΕ, υποστηρίζει οποιεσδήποτε ενέργειες για τον τερματισμό της θανατικής ποινής.

Επίσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθετεί ψηφίσματα και φιλοξενεί συζητήσεις που καταδικάζουν τις δραστηριότητες των χωρών που εξακολουθούν να χρησιμοποιούν αυτή την πρακτική.

Η Λευκορωσία, είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη, στην οποία εξακολουθεί να ισχύει η θανατική ποινή. Στη Ρωσία υπάρχει μορατόριουμ.