Της Κύρας Αδάμ

Από τις 7 Δεκεμβρίου 2023, όταν στην Αθήνα υπογράφηκε η μη δεσμευτική Διακήρυξη των Αθηνών μεταξύ Κ. Μητσοτάκη και Τ. Ερντογάν, η Άγκυρα εξακολούθησε, σαν να μην πέρασε μια μέρα όλο το επιχειρησιακό «πρόγραμμα» αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο και την Αν. Μεσόγειο. Η πιο πρόσφατη κίνηση της Άγκυρας ήταν οι επίσημες ανακοινώσεις για την ενεργοποίηση των τουρκικών ερευνών υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Λιβύης, με την εφαρμογή του Συμφώνου Λιβύης-Τουρκίας για εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Λιβύης.

Η τουρκική αυτή ανακοίνωση προκάλεσε εμφανή εκνευρισμό στην ελληνική κυβέρνηση, που δεν θα ήθελε να διαταραχθούν και πάλι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις ή να δημιουργηθούν νέα αδιέξοδα, ή ακόμα και προοπτική σύγκρουσης.

Η πραγματικότητα είναι ότι αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση Μητσοτάκη ελάχιστα μπορεί να κάνει για την ανατροπή μιας δυσάρεστης κατάστασης με την ενεργοποίηση της τουρκο/λιβυκής Συμφωνίας για εκμετάλλευση υδρογονανθράκων με την Λιβύη, αν αυτή ξεκινήσει.

Ο λόγος είναι σαφής... και παλιός, καθώς η Αθήνα δεν προχώρησε ποτέ σε επίσημη καταγγελία στον ΟΗΕ της τουρκο/λιβυκής ΑΟΖ, με αποτέλεσμα αυτή, από το 2021 να έχει επισημοποιηθεί διεθνώς με ανάρτησή της στους αρμόδιους επίσημους πίνακες του ΟΗΕ και να βρίσκεται διεθνώς σε ισχύ έκτοτε. Το ίδιο ακριβώς έχει συμβεί και με τη διμερή τουρκο/λιβυκή Συμφωνία εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην λιβυκή ΑΟΖ.

Ωστόσο και για την Τρίπολη και για την Άγκυρα τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα. Και τούτο διότι η Λιβύη δεν έχει οριοθετημένη ΑΟΖ στη νότια πλευρά της Κρήτης, αφού Αθήνα και Τρίπολη δεν έχουν έλθει σε συμφωνία και δεν έχουν οριοθετήσει ΑΟΖ, επισημοποιημένη από τον ΟΗΕ. Έτσι, η Άγκυρα θα δυσκολευθεί να στείλει γεωτρύπανα στην ΑΟΖ της Λιβύης που δεν υπάρχει, δηλαδή να επιχειρήσει παράνομα.

Μπορεί όμως, να στείλει τα γεωτρύπανά της, όπως ανακοινώνει στην περιοχή της τουρκο/λιβυκής ΑΟΖ και τούτο διότι οριοθετημένη ΑΟΖ (και επισημοποιημένη στον ΟΗΕ) η Λιβύη έχει μόνον στην οριοθετημένη με την Τουρκία ΑΟΖ.

Όμως το λιβυκό τμήμα της τουρκο/λιβυκής ΑΟΖ τέμνεται από την ημιτελή ελληνο/αιγυπτιακή ΑΟΖ και πιο συγκεκριμένα, από το αιγυπτιακό τμήμα της ελληνο/αιγυπτιακής ΑΟΖ. Έτσι το «παιχνίδι» παίζεται μεταξύ 26ου και 28ου μεσημβρινού, δηλαδή μεταξύ των τμημάτων της λιβυκής ΑΟΖ (στην τουρκο/λιβυκή ΑΟΖ) και του αιγυπτιακού τμήματος (της ημιτελούς ελληνο/αιγυπτιακής ΑΟΖ), οι οποίες και οι δύο έχουν κατατεθεί επισήμως στον ΟΗΕ.

Οι πραγματικές προθέσεις της Τουρκίας θα φανούν στην περίπτωση που η Άγκυρα ενεργοποιήσει τις απειλές της για έρευνες υδρογονανθράκων «στο τρίγωνο του διαβόλου». Με άλλα λόγια, στο τμήμα της τουρκικής ΑΟΖ (μέσα στην τουρκο/λιβυκή ΑΟΖ) και στο τμήμα της ελληνικής ΑΟΖ, που έχει οροθετηθεί με την ημιτελή ελληνο/αιγυπτιακή ΑΟΖ. Μια τέτοια ενδεχόμενη κίνηση της Άγκυρας  θα προκαλέσει την αναγκαστική αντίδραση της Αθήνας, που δεν θα μπορέσει εύκολα να ανεχθεί μια τόσο προκλητική κίνηση της Άγκυρας.

Ο πρωθυπουργός πάντως, έχει δηλώσει επισήμως στη Βουλή ότι η Ελλάδα προασπίζει μόνον τα 6νμ χωρικών υδάτων, με τον ΥΠΕΞ Γεραπετρίτη να δηλώνει στη Βουλή ότι η Ελλάδα έχει 6νμ κυριαρχίας.

Για την ώρα είναι άγνωστες οι προθέσεις της Άγκυρας, που θα γνωστοποιηθούν μόνον όταν δημοσιοποιηθεί η σχετική τουρκική NAVTEX με τις συντεταγμένες.

Πάντως ουδείς μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο Αθήνα και Άγκυρα να βρεθούν ενώπιον νέας κρίσης και πιθανότατα να επιλέξουν την οδό της οριοθέτησης του τμήματος της ΑΟΖ στο «τρίγωνο του διαβόλου». Σε μια τέτοια περίπτωση όμως, τα ενδεχόμενα «θύματα» θα είναι η περιοχή ανατολικά Ρόδου έως Καστελόριζο, με την Τουρκία να έχει ήδη στραγγαλίσει την ελληνική ΑΟΖ στην περιοχή, από την στιγμή που η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε ότι η περιοχή Αν. Ρόδου Καστελόριζο βρίσκεται στη Μεσόγειο, όπου η Τουρκία έχει 12νμ χωρικά ύδατα και η Ελλάδα μόνον 6νμ. Και φυσικά η κυπριακή ΑΟΖ θα βρεθεί στα Τάρταρα.