Οι Ευρωπαίοι θέλουν να είναι προετοιμασμένοι
Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)
Η κλιματική αλλαγή έχει φέρει τα πάνω – κάτω σε όλα τα επίπεδα της άσκησης περιβαλλοντικής πολιτικής που γίνεται επείγουσα λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, αλλά και τα ακραία καιρικά φαινόμενα που λαμβάνουν χώρα το χειμώνα, με πλημμύρες, κατολισθήσεις και ανεξέλεγκτη κακοκαιρία.
Μιας και βρισκόμαστε προ των πυλών του χειμώνα και με δεδομένο ότι η πληροφόρηση για τα ακραία καιρικά φαινόμενα γίνεται επιτακτική, καθώς κινδυνεύουν από αυτά ανθρώπινες ζωές και οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης πολλαπλασιάζονται, το νέο ευρωβαρόμετρο της Κομισιόν παίρνει τον χαρακτήρα ενός μπούσουλα για να διερευνήσει κανείς το τι πιστεύει ο κόσμος στην Ευρώπη, αλλά πάνω απ' όλα τι χρειάζεται για να προετοιμαστεί απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα που προκαλούν σε πολλές των περιπτώσεων ανεπανόρθωτες καταστροφές, με άμεσες συνέπειες στο φυσικό και οικιστικό ιστό.    
Πληροφόρηση για προετοιμασία
Οι Ευρωπαίοι πιστεύουν ότι χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες για να προετοιμαστούν για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τα αποτελέσματα μιας έρευνας γνώμης που δείχνει ότι η πλειοψηφία των πολιτών της ΕΕ πιστεύει ότι χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες για να προετοιμαστούν για καταστροφές και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Επιπλέον, οι απαντήσεις αποκαλύπτουν ότι οι πολίτες αισθάνονται  εκτεθειμένοι σε κινδύνους που συνδέονται με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά και σε κινδύνους ασφάλειας και κοινωνικούς κινδύνους.
Η πρόσφατη ειδική έρευνα του Ευρωβαρομέτρου ρώτησε τους πολίτες στα 27 κράτη μέλη σχετικά με την αντιλαμβανόμενη έκθεσή τους σε κινδύνους καταστροφών, το επίπεδο γνώσης τους και τις πηγές που χρησιμοποιούν για να ενημερωθούν σχετικά με τους κινδύνους καταστροφών. Η έρευνα ρώτησε επίσης τους πολίτες πόσο καλά είναι προετοιμασμένοι για τις καταστροφές και πόσο εμπιστεύονται τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης και τις αρχές.
Οι άνθρωποι σε 17 κράτη μέλη αισθάνονται περισσότερο εκτεθειμένοι σε ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως καταιγίδες, ξηρασίες και καύσωνες. Οι ερωτηθέντες αισθάνονται περισσότερο εκτεθειμένοι σε πυρκαγιές στην Πορτογαλία και την Κύπρο και σε πλημμύρες στη Βουλγαρία. Οι απαντήσεις ήταν σημαντικά  διαφορετικές στη Σουηδία, τη Δανία και την Τσεχία, όπου οι απειλές για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο βρίσκονται στην κορυφή του καταλόγου.
Στη Γερμανία οι πολιτικές ή γεωπολιτικές εντάσεις, στην Εσθονία οι διαταραχές σε κρίσιμες υποδομές και στη Φινλανδία οι έκτακτες ανάγκες για την ανθρώπινη υγεία βρίσκονται στην κορυφή της λίστας για την αντιλαμβανόμενη προσωπική έκθεση.
Σε επίπεδο ΕΕ, σχεδόν τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες για να προετοιμαστούν για καταστροφές και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Επιπλέον, περισσότεροι από το ένα τρίτο των πολιτών δήλωσαν ότι δυσκολεύονται να βρουν σχετικές πληροφορίες από τις δημόσιες αρχές και τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.
Η έρευνα δείχνει επίσης, ότι σχεδόν τέσσερις στους δέκα πολίτες δεν έχουν το χρόνο ή τους οικονομικούς πόρους για να προετοιμαστούν για καταστροφές ή καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Οι πολίτες της ΕΕ επιβεβαίωσαν επίσης ότι εμπιστεύονται τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης για τον χειρισμό καταστάσεων καταστροφών και την παροχή πληροφοριών και ειδοποιήσεων. Παράλληλα, δηλώνουν ότι η καλύτερη προετοιμασία θα αυξήσει την ατομική τους ανθεκτικότητα.
Όσον αφορά τον ρόλο των κοινοτήτων, η έρευνα αποκαλύπτει ότι οι άνθρωποι βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στα μέλη της οικογένειας και τους φίλους τους για να αντιμετωπίσουν μια καταστροφή, ακόμη περισσότερο από ό,τι στις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, τις ΜΚΟ και τις τοπικές αρχές ή τις κυβερνητικές υπηρεσίες.
Σχεδόν τα δύο τρίτα των πολιτών της ΕΕ δηλώνουν ότι δεν έχουν συμμετάσχει ποτέ σε εθελοντική εργασία για την υποστήριξη οργανώσεων αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών ή κοινοτικών πρωτοβουλιών για την αύξηση της ανθεκτικότητας σε καταστροφές, ενώ μόνο το 7% από αυτούς ασχολείται επί του παρόντος με το ίδιο είδος εργασίας.
Ιστορικό
Η ΕΕ διαθέτει διάφορα εργαλεία για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και καταστροφών.
Ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ ενισχύει τη συνεργασία μεταξύ των 27 χωρών της ΕΕ και των 10 συμμετεχόντων κρατών (Ισλανδία, Νορβηγία, Σερβία, Βόρεια Μακεδονία, Μαυροβούνιο, Τουρκία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Αλβανία, Μολδαβία και Ουκρανία) σε θέματα πολιτικής προστασίας για τη βελτίωση της πρόληψης, της ετοιμότητας και της αντιμετώπισης των καταστροφών.
Όταν μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης υπερκαλύπτει τις δυνατότητες αντιμετώπισης μιας χώρας στην Ευρώπη και πέραν αυτής, μπορεί να ζητήσει βοήθεια μέσω του Μηχανισμού. Από την ίδρυσή του το 2001, ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ έχει ενεργοποιηθεί για περισσότερες από 600 καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και κρίσεις εντός και εκτός της ΕΕ.
Τον Φεβρουάριο του 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε σύσταση και ανακοίνωση για τη θέσπιση κοινών στόχων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις καταστροφές στους τομείς της πολιτικής προστασίας. Αυτό περιλαμβάνει τη σημαντική αύξηση, έως το 2030, του επιπέδου ευαισθητοποίησης και ετοιμότητας του πληθυσμού της Ένωσης για τον κίνδυνο καταστροφών σε κάθε κράτος μέλος.