Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Απαριθμώντας τις ευκαιρίες της ανθρωπότητας να απαλλαγεί από ασφυκτικά δομημένα συστήματα εξουσίας, από κοινωνίες που ο αυταρχισμός δείχνει να είναι πραγματικότητα και όχι εντύπωση, ο απαραίτητος απολογισμός γίνεται στην σκιά νέων ολοκληρωτικών καθεστώτων, που στοχεύουν να καταπνίξουν και τα τελευταία ψήγματα ελευθερίας στον πλανήτη.

Τα καθεστώτα αυτά, όπως της Ρωσίας και την Κίνας, είναι γνωστά. Αυτό που δεν είναι γνωστό, είναι ο ποταμός αίματος εκατομμυρίων πολιτών σε αυτά τα κράτη, το τεράστιο κόστος από την χαμένη δημιουργική πνευματική κοινότητα σε αυτές τις τεράστιες εδαφικά περιοχές.

Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει, για παράδειγμα, τις αιματηρές καταστολές των εξεγέρσεων στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, τα κάτεργα της Σιβηρίας, όπου εκατομμύρια άνθρωποι άφησαν την τελευταία τους πνοή, την πλατεία Τιεν Αλ Μεν στα τέλη της δεκαετίας του 80, την εξόντωση των Ουιγούρων από την κινέζικη ηγεσία ή την ισοπέδωση της Τσετσενίας από τον Πούτιν.

Και δεν μπορούν να ξεχαστούν όλα αυτά για τον απλούστατο λόγο ότι συγκαλύφθηκαν από τα απανταχόθεν κομμουνιστικά κόμματα, που χρησιμοποιώντας την μαύρη προπαγάνδα και στηριζόμενα σε έναν ανυπόστατο μαρξισμό του χείριστου είδους, προσπάθησαν να κουκουλώσουν ολόκληρες γενοκτονίες. 

Ζούμε εποχές όπου η ελάχιστη δημοκρατία χαρακτηρίζεται ως πλουτοκρατία, όχι μόνο από την κλασική σταλινική επιχειρηματολογία, αλλά και από ειδήμονες του είδους που διαβιούν στη Δύση και από εκεί κάνοντας κηρύγματα και αναλύσεις, φαίνεται να νοσταλγούν  υποβολιμαία δικτατορίες. Ο κόσμος που ζούμε σαφώς και είναι απομακρυσμένος από κάθε αξία και πάνω απ' όλα από στοιχειώδεις ελευθερίες, που παρά το γεγονός ότι είναι συνταγματικά κατοχυρωμένες, εντούτοις επί του πρακτέου καταργούν όλες τις σχετικές διατάξεις.

Όμως, από το να υπάρχουν κάποιες ελάχιστες ελευθερίες μέχρι το να μην υφίστανται καν, υπάρχει μεγάλη απόσταση. Ο πολίτης λοιπόν, που σκέπτεται τους όρους διαβίωσής του, θα πρέπει πρώτα απ' όλα να σκεφθεί πού ζει και πώς. Αν αυτές οι λέξεις μπορούν ακόμη και εκφράζονται χωρίς να υπάρχει κίνδυνος παραπομπής για εξύβριση του κράτους, είναι γιατί οι λαοί κατέκτησαν στον δυτικό κόσμο αυτές τις σχετικές ελευθερίες, που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει. 

Οι ελευθερίες, όμως, αυτές δεν υφίστανται στη Ρωσία και την Κίνα, πόσο μάλλον οι βαθυστόχαστες αναλύσεις. Το πρόβλημα με την ιστορία είναι ότι ο κόσμος δεν μελετά, δεν αναζητά, δεν ψάχνει. Επαναπαύεται στον στενό του κύκλο και τις σχετικές ελευθερίες που απολαμβάνει, κάνοντας μάλιστα και σφοδρή κριτική για όλα αυτά που συμβαίνουν στον δυτικό κόσμο, που κανείς δεν αμφισβητεί ως σοβαρές παθογένειες του ιδιωτικού καπιταλισμού, όμως τα βιβλιοπωλεία εξακολουθούν να διακινούν ελεύθερα τις ιδέες και οι συγγραφείς δεν απειλούνται με εξαφάνιση.

Υπάρχει πολύ μεγάλη απόσταση από το να κάνεις υψηλή κριτική μέχρι το να μην μπορείς ούτε καν να εκφραστείς. Οι πολίτες του δυτικού κόσμου θα πρέπει να είναι σε εγρήγορση και να επανεξετάσουν τις βαθιές έννοιες του Διαφωτισμού και της Αναγέννησης. Στην αντίπερα όχθη, υπάρχει ακόμη νωπή η μνήμη από τα Γκουλάγκ της Ρωσίας, μηδέ της σημερινής βαρβαρότητας στην Ουκρανία εξαιρουμένης, όπως και στην αχανή Κίνα, όπου χιλιάδες αντιφρονούντες αντιμετωπίζουν την θανατική ποινή.

Σε τελευταία ανάλυση πάντως, επαφίεται στον κάθε πολίτη της Δύσης να αλλάξει άρδην τα δεδομένα της καθημερινότητάς του, μη ενστερνιζόμενος ότι η σχετική δημοκρατία έχει οιαδήποτε σχέση με την άμεση.

Οι ευκαιρίες αποτίναξης των ολοκληρωτικών καθεστώτων λιγοστεύουν, με δεδομένο ότι όλα βασίζονται στην δικτατορική επιβολή του κόμματος, σταλινικού ή ακροδεξιού. Κίνα και Ρωσία σε απόλυτη σύμπνοια με Βόρειο Κορέα και λοιπούς, αποτελούν τον μεγάλο κίνδυνο για τις εναπομείνασες ελευθερίες. Αν αυτό δεν γίνει κατανοητό και εξαντλούμαστε σε βαθυστόχαστες αναλύσεις περί της περιστολής των ατομικών ελευθεριών και στη Δύση, πολύ φοβάμαι πως η συνέχεια θα είναι άκρως επικίνδυνη.

Το ακροδεξιό μοντέλο μιας Ευρώπης του ολοκληρωτισμού πλανάται πάνω από τις σκιές των ανθρώπων, που θεωρούν πως κάνουν κάτι με το να μην μιλούν. Εξάλλου, το έδαφος για ελεύθερη έκφραση απόψεων σταδιακά συρρικνώνεται.

Είναι στο χέρι των πολιτών να αλλάξουν άρδην τα δεδομένα και να απαλλαγούν από τα ασφυκτικά δομημένα συστήματα εξουσίας.