Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Αυτή η μαζικότητα και ο μη αυθορμητισμός, η ρουτίνα και η εμμονή σε ήδη παραμορφωμένα παραδοσιακά έθιμα, η έλλειψη σύνδεσης με το παρελθόν, όλη αυτή η επίπονη διαδικασία με το μεγάλο συναισθηματικό κόστος καταντά ενίοτε δυσβάσταχτη, με δεδομένη την αποστασιοποίηση από ιδέες, όνειρα και ιδανικά, που δεν κάνουν ούτε έκαναν ποτέ τη ζωή τυπική διαδικασία.

Δεν είναι ότι δεν υπάρχουν πράγματα για να ειπωθούν, δεν υφίσταται καν η εξάλειψη της επικοινωνίας σε μια εποχή όπου αναζητείται η προσέγγιση, απλά η όλη διαδικασία αναζήτησής της εδράζεται σε πενιχρές ιδέες και σοφίσματα που ακόμη και τις εποχές της υποτιθέμενης φραστικής πληρότητας φάνταζαν απαραίτητες λόγω του ευφάνταστου της όλης διαδικασίας.

Σήμερα, τα δεδομένα έχουν αλλάξει. Δεν περισσεύει ίχνος αποτροπής του εσφαλμένου χάριν της φραστικής ευγλωττίας που συνέπαιρνε τα πλήθη, δεν υφίσταται καν λογιστικός απολογισμός πομπωδών εκφράσεων, που σαν τέτοιος κατηγοριοποιούσε ακόμη τη γλώσσα με σημασίες και λεξικολογικούς όρους που καθόρισαν την εκφραστική καλαισθησία.

Οι άνθρωποι έχουν κακοποιήσει το λέγειν, ανάγοντάς το σε ύστερη μεταπλαστική μορφή, καθώς προτιμάται ρητώς ο ορυμαγδός κακοφωνίας και α-συλλαβισμού στο όνομα διάχυτων σλόγκαν και αποφθεγμάτων που και αυτά έχουν απολέσει σταδιακά την σημασία τους. Τα νοήματα δεν εκφράζονται με λέξεις αλλά με απλές νύξεις και χειρονομίες, με το απλό πάτημα ενός κουμπιού, του κάθε κουμπιού που αναδύει τεχνολογική οσμή μαζί με μια γλώσσα που αποδεκατίζει κάθετα τις λεκτικές σημασίες.

Δεν χαρίζει κανείς και τίποτε στον σημερινό κόσμο. Δεν μαθαίνει ο ένας τον άλλον τρόπους εκφραστικής παλιγγενεσίας, τουναντίον αφαιρεί από την επικοινωνία τις δυνατότητες φόρτισης της έντασης και της συναισθηματικής ολοκλήρωσης μέσα από εμπνευσμένες εκφράσεις που πρόσφεραν πάντα την ευκαιρία να έρθει ο ένας κοντά στον άλλο.

Οι μάζες επικοινωνούν εξατομικευμένα με αποκλειστικότητες και μονομέρειες, με αλυσωμένες υποδείξεις και ρητά, με παράτυπους κανόνες και αχρείαστες υπενθυμίσεις, όχι ότι η γλώσσα είναι εδώ, παρά το ότι απουσιάζει πανηγυρικά για όλους εκείνους που ενδιαφέρονται να επενδύουν διαχρονικά σε αυτήν. Οι συμπλοκές των νοημάτων δεν οδηγούν σε κανένα γλωσσικό υπόδειγμα, από αυτά που ξέραμε μέχρι σήμερα και που πυροδοτούσαν την γοητεία της νέας εποχής.

Αυτού του είδους οι νοηματικές συμπλοκές είναι αδιέξοδες και λαμβάνουν χώρα σε ένα περιορισμένο εκφραστικό πεδίο, με λειψές δυνατότητες και ευκαιρίες λεκτικών ανα-συνδυασμών, που μεταμορφώνουν προς το θετικότερο την γλωσσική επικοινωνία.

Χωρίς τον λόγο και τις εμπνευσμένες εκφράσεις, την περιπετειώδη ανεύρεση των κατάλληλων λέξεων και σημασιών, δεν υφίσταται καν θέμα ανταλλαγής γόνιμων απόψεων, πολύ περισσότερο ευνοούν στην εμφάνιση διεκπεραιωτικών λογιδρίων, δυσχεραίνοντας στο έπακρο την όλη επικοινωνιακή διαδικασία. Οι άνθρωποι έχουν μάθει πλέον να μην συζητούν. Θεωρούν τον διάλογο βαρετό, επειδή τάχα με τις συζητήσεις και την ανταλλαγή απόψεων προκύπτουν πάντα τα ίδια αδιέξοδα, πως τα πάντα είναι περιττά, όταν υπάρχει λόγος και έκφρασή του.

Τρόπον τινά λοιπόν, υιοθετείται η πρακτική που σχετίζεται με την αποπομπή των κατάλληλων λέξεων, ακόμη και των σημασιών εκείνων που νοηματοδοτούν την επικοινωνία. Το αποτέλεσμα είναι να αποκλείονται τα  αντιμαχόμενα μέρη μιας προσοδοφόρου άμιλλας και να τροφοδοτούνται νοηματικά οι κάθε είδους ατάκες που ελαχιστοποιούν την σημασία του διαλόγου.

Δεν χρησιμοποιεί κανείς πια τον λόγο ως μέσο διαχείρισης των ατομικών κρίσεων, δεν συζητά δηλαδή κανείς με τον εαυτό του, δεν εντοπίζει τα σφάλματά του, ούτε επιχειρεί να διορθώσει την καθημερινότητά του.

Οι λέξεις, οι φράσεις, οι έννοιες και ο λόγος συνόδευαν από αρχαιοτάτων χρόνων τους συνοδοιπόρους της ζωής, όλους αυτούς που προχωρούσαν με κοινή γλώσσα και δύναμη. Σήμερα, απλά τα περάσματα δεν υπάρχουν μα ούτε και συνοδοιπόροι.

Οι μάζες υιοθετούν φτηνά μηνύματα ανεδαφικής επικοινωνίας, εξουδετερώνοντας τις αντιστάσεις του λόγου, πλήττοντας έτσι μια για πάντα τις περιφραστικές γλωσσικές οάσεις. Σε σημείο που να σκέπτεται κανείς με ποιον και αν θα μιλήσει, αλλά πάνω απ' όλα τι θα πει.

Για τους αποκομίσαντες τα πολλαπλά οφέλη του φτηνού λαϊκισμού, πεδίον δόξης λαμπρόν. Γιατί με αυτόν ακριβώς το λαϊκισμό εμπλουτίζεται σαρωτικά κάθε πόλος έλξης ευτελών θεαμάτων που νομοτελειακά έχουν να προσδώσουν περιφερειακές αστειότητες μιας τραγικής ζωής. Για όλους όσοι εμμένουν στην ποιότητα της επικοινωνίας, μια ακόμη ανυπόφορη μέρα που περνά.