Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Οι μαζικοί ξεσηκωμοί και οι κινητοποιήσεις μπορεί πάντα να έχουν μία αφορμή, αλλά αυτή δεν φτάνει αν το αίτημα για συνολική αλλαγή της κοινωνίας δεν τεθεί. Η μαζικότητα δείχνει κάτι, αλλά λόγω των μερικών αιτημάτων και της αποσπασματικής διεκδίκησης δικαιωμάτων, δεν μπορεί να αποτελέσει το εφαλτήριο για την συνέχεια.

Σε μια εποχή που οι ιδεολογίες έχουν εκπέσει, σε μια χρονική περίοδο όπου τα πάντα ρυθμίζονται αναλόγως της ταχύτητας που διέπει τον κοινωνικό ιστό, τα όποια τραγικά συμβάντα δεν μπορούν να τροφοδοτούν για πολύ την αγωνιστικότητα των πολιτών, καθώς αυτή συνήθως κάμπτεται από την πίεση του κράτους.

Και το πιο φοβερό απ' όλα είναι ότι τα συμβάντα αυτά που έχουν τραγική κατάληξη όπως αυτό των Τεμπών, ενδέχεται να επαναληφθούν, καθώς το ελληνικό κράτος δεν είναι σε θέση να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του για την ασφάλεια των πολιτών και συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις αναζητείται με πάθος ο ένας και μοναδικός ένοχος, όπως και έγινε με τον σταθμάρχη.

Το κράτος που υποτίθεται πως κόπτεται για τους πολίτες είναι ακριβώς αυτό που προβαίνει δια των υπηρεσιών και εκπροσώπων του σε τραγικές παραλείψεις, εσκεμμένα ή όχι. Στο σιδηροδρομικό «ατύχημα» των Τεμπών εν προκειμένω, συνετέλεσαν όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις που μαζί με την σημερινή διέλυσαν στην κυριολεξία το δημοφιλές και κατά κανόνα ασφαλές μέσο.

Οι ευθύνες είναι διαχρονικές και οι υπεύθυνοι όλων των κυβερνήσεων θα πρέπει να οδηγηθούν στην δικαιοσύνη. Αυτό ασφαλώς και δεν πρόκειται να γίνει γιατί δεν περιλαμβάνεται στην ατζέντα των κομμάτων, ειδικά μάλιστα όταν επίκεινται εκλογές. Οι χιλιάδες κόσμου που κατέβηκαν στους δρόμους με αφορμή το τραγικό συμβάν των Τεμπών δεν επιθυμούν αναγκαστικά και κάποια ριζική κοινωνική αλλαγή. Στους περισσότερους φτάνει μόνο ένα οργανωμένο κράτος και σύγχρονες υπηρεσίες. Από κει και πέρα, το χάος.  

Η κυβέρνηση βγαίνει και εξαγγέλλει νέα μέτρα που θα αποτρέψουν μελλοντικά ατυχήματα. Η αντιπολίτευση προσπαθεί να αποσείσει τις ευθύνες της, ενώ τα παλληκάρια της «αριστερής αντίστασης» περιορίζονται στην κρατικοποίηση και εθνικοποίηση των πάντων, όπως αυτή της πρώην ΕΣΣΔ που οδήγησε την χώρα σε πλήρη οικονομική καταστροφή με την προεξάρχουσα διαφθορά σε όλα τα επίπεδα. Από την άλλη, οι ιδιωτικοποιήσεις κατέστησαν και καθιστούν με σαφή τρόπο του κατά πόσο οι ιδιωτικές εταιρείες απουσιάζουν κραυγαλέα από την οργάνωση και τον ασφαλή σχεδιασμό για τους πολίτες και πως ο στόχος τους είναι μονάχα να αντλούν κέρδη.

Τι μένει λοιπόν, στους πολίτες; Να κάτσουν να σκεφθούν άλλες λύσεις που θα τους βοηθήσουν να ζήσουν φυσιολογικά. Υπάρχουν και άλλοι τρόποι που μπορούν να αλλάξουν τα ισχύοντα δεδομένα. Η ιστορία έχει διδάξει επανειλημμένως για το πώς μπορούν οι πολίτες να πάρουν στα χέρια τους την εξουσία και να διευθύνουν τα μέσα παραγωγής. Η ιστορία είναι ο αδιάψευστος μάρτυρας για την πρόοδο των κοινωνιών μέσα από την αυτοδιεύθυνση και την συλλογική συντονισμένη δράση. Επειδή, όμως, αυτά μπορεί να θεωρηθούν μαθήματα επαναστατικής γυμναστικής, σταματώ εδώ. Η ιστορία και μόνο μπορεί να λειτουργήσει δημιουργικά.

Ο απόηχος του τραγικού συμβάντος στα Τέμπη θα συνεχίσει ίσως ακόμη για κάποιο διάστημα και οι συζητήσεις δεν θα πάψουν. Τα κυβερνητικά πρόσωπα θα αλλάξουν, ενώ από μόνο του αυτό το συμβάν θα λειτουργήσει καταλυτικά στις επιλογές των πολιτών, για το ποια θα πρέπει να είναι η επόμενη κυβέρνηση στις προσεχείς εκλογές.

Επαναλαμβάνω, όμως, ρητά, πως κανένα τραγικό συμβάν δεν θα αλλάξει τα δεδομένα και τον ρου της ιστορίας, καθώς η αντίδραση του κράτους και των κομμάτων είναι προβλέψιμη. Έχουμε φτάσει σε μία εποχή όπου η ταχύτητα βοηθά να ξεχαστούν τα πάντα. Μια περίοδο όπου επειδή ιδιωτικός και κρατικός καπιταλισμός έχουν καταρρεύσει, ανοίγει ο δρόμος για δικτατορίες τύπου Ρωσίας, Βορείου Κορέας και Κίνας.

Οι πολίτες οφείλουν πρώτα απ' όλα στους εαυτούς τους μια συγγνώμη, που εξακολουθούν ακόμη να αφήνουν την ευθύνη για την ασφάλειά τους στο επίσημο κράτος και τα κόμματα. Μία συγγνώμη που επιδιώκουν ακόμη το εύκολο και γρήγορο κέρδος.

Αν αυτό δεν γίνει, δεν ωφελεί κανένας μαζικός ξεσηκωμός. Κατά μίαν έννοια λειτουργεί και αποτρεπτικά, όταν τα αιτήματα είναι μερικά. Και αυτό η ιστορία το έχει διδάξει, από τον Μάη του 68 μέχρι σήμερα, όπου τίποτε το ουσιαστικό που αφορά την πραγματική κοινωνική αλλαγή δεν έχει συμβεί.

Η ιστορία θα καταγράψει για μια ακόμη φορά την ολιγωρία των πολιτών και την πίστη τους σε ένα σύστημα που κάθε φορά τους διαψεύδει. Ένα σύστημα, όμως, που σχεδόν ποτέ δεν αμφισβητούν συνολικά.