Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Αλλάζουν τα δεδομένα από στιγμή σε στιγμή και αυτό αφορά τον καθένα, τα σχέδια και τις προοπτικές εξέλιξης και ανάδυσής του σε μία κοινωνία που τρέχει με εξωφρενικούς ρυθμούς, μη επιτρέποντας την οποιαδήποτε παύση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε επανεκτίμηση των καταστάσεων και σε ανάλογη επανατοποθέτηση. Ο κόσμος που διανύουμε τουλάχιστον ο εμπειρικός χαρακτηρίζεται από μία ακατανόητη βιασύνη και πολυπροϊοντική παραγωγή που θαρρείς πως η τεχνολογία σύρει τον άνθρωπο και όχι αυτός την τεχνολογία. Τα γεγονότα, όμως, από την μια μέρα στην άλλη επαναθέτουν τις αξίες και τους σκοπούς, αλλάζουν τους συσχετισμούς και τους συμμετέχοντες ως πρωταγωνιστές στο κοινωνικό προτσές και με τον τρόπο αυτό επανακαθορίζουν την στάση του καθενός απέναντι σε αυτή την ριζική αλλαγή.

Κούραση και κόπος υπερτερούν της αισιοδοξίας, αν και κατά τα φαινόμενα δεν θα έπρεπε να κατεβαίνουν τα ρολά με την παραμικρή αφορμή. Ένας κόσμος σε προβολική αναπαράσταση είναι ο κόσμος της φθήνιας και τσιγγουνιάς σε όλα τα επίπεδα της ζωής, σε όλες τις συνιστώσες μιας ομοιόμορφης αναπαραγωγής των ίδιων στερεότυπων και τσιτάτων σε ένα γενικότερο κλίμα παρακμής και ρητής επανάληψης των ίδιων εικόνων και συνηθισμένων αντιδράσεων. Ο κόσμος για τον οποίο μιλώ δεν έχει πλέον κριτήρια και προϋποθέσεις, δεν βρίθει από αντιληπτικά νοήματα που δείχνουν πως κάτι καταλαβαίνει από όλη αυτή την νεφελώδη κατάσταση που δεν επιτρέπει την εξαγωγή ακόμη και των στοιχειωδέστερων συμπερασμάτων.

Ζούμε την εποχή όπου το ξεπέρασμα των δυνητικών σκοπέλων δεν επαφίεται στην κρίση των πολιτών, παρά σε όλους αυτούς που έκλεισαν τα μονοπάτια και τις διόδους, για να μην μπορεί κανείς να ανέβει το σκαλοπάτι της νέας εποχής. Και ενώ η εποχή αυτή πλησιάζει απειλητικά, ενώ έχουμε ήδη διαβεί τις σκοτεινές ζώνες ενός κόσμου που αναμένει με αγωνία το λυτρωτικό φως, έρχονται νέα δεινά να προστεθούν στον μακρύ κατάλογο της γενικευμένης ανημπόριας, δείγμα μιας τελεσίδικης απαξίωσης της ανθρώπινης αντίδρασης.

Θα έλεγα πως κανείς δεν αντιδρά, γιατί όχι μόνο έχει αποκλείσει τις ζώνες του φωτός στο μυαλό του, αλλά γιατί έχει επικαλύψει την λογική και την σύνεση, αντικαθιστώντας τες με μία ασυνάρτητη βοή και ροή σκέψεων προς την απληστία και τον υπερκερασμό της πνευματικής ευεξίας. Το θέμα βέβαια, δεν είναι το γιατί κανείς δεν αντιδρά, αλλά το πότε θα αντιδράσει, με δεδομένο ότι η παρακμιακή αυτή κατάσταση θα διαρκέσει για καιρό. Η παράταση του χρόνου μπορεί μεν να κομίζει ελπίδες, μπορεί, όμως και να αφαιρεί δυνάμεις. Πάντως τα γεγονότα αλλάζουν με γοργούς ρυθμούς, χωρίς να σημαίνει ότι είναι πρωτόγνωρα, αλλά ούτε και προσφέροντας στο πιάτο τις ευκαιρίες αποτίναξης του ζυγού της παρατεταμένης ματαιοδοξίας.

Πρέπει, όμως και επιβάλλεται παρόλες τις συνθήκες και τα φαινόμενα, να επανατοποθετηθεί κανείς απέναντι στα καινούργια δεδομένα. Πρέπει οι άνθρωποι να σκεφθούν σοβαρά πού βαδίζουν και σε τι πλησιάζουν. Και λέω ότι πρέπει να το κάνουν, όχι εννοώντας ότι πρέπει να διεξάγουν τυφλό πόλεμο κατά πάντων, αλλά να αξιώσουν την επανάκτηση χαμένων ιδεών πρώτα απ' όλα από τους ίδιους τους εαυτούς τους.

Η επαμφοτερίζουσα στάση απέναντι στα νέα δεδομένα δεν βοηθά κανέναν, ούτε βάζει τα θεμέλια μιας νέας εποχής. Οι αξίες για τις οποίες μιλώ δεν βρίσκονται σκόρπιες στα τέσσερα σημεία ιστορικού ορίζοντα, ούτε χωμένες στις όποιες αναμνησιακές παγίδες. Είναι εδώ κοντά και γίνονται ακόμη πιο προσεγγίσιμες, όταν αυτά ακριβώς τα νέα δεδομένα ωθούν τον κόσμο προς επανατοποθέτηση. Εκεί ακριβώς εκτυλίσσεται η πιο αγωνιώδης στιγμή του παιχνιδιού, όταν ο καθένας και η καθεμία δεν ανασύρει απλά χαμένα ιδανικά, αλλά αναπλάθει την ανάγκη για μια πιο αργή και προσεκτική εκτίμηση της κατάστασης, γιατί μόνο έτσι μπορούν να εντοπιστούν τα όποια κενά. Σε αντίθετη περίπτωση και επειδή ο χρόνος σπρώχνει για το νέο συμβάν, η μη αντιληπτική δυνατότητα οδηγεί στην απώλεια του ελέγχου και κατ' επέκτασιν σε έναν νέο συμβιβασμό με την ταχύτητα.

Δεν στέκεται δηλαδή κανείς και σκέπτεται πώς θα αντιδράσει, ενδοσκοπώντας κατά το δυνατόν τα συμβάντα, δεν προβαίνει στην παραμικρή παύση εναρμονισμού του με τις νέες συνθήκες ζωής παρά αναπαράγει ρητά τους κανόνες του παιχνιδιού. Και με τον τρόπο αυτό, κλείνονται και πάλι τα περάσματα. Για όλους αυτούς τους λόγους, μην βιάζεστε να αξιολογήσετε την πολλαπλότητα των νέων συμβάντων, υποκύπτοντας στον παραλογισμό της καλλιεργούμενης φρενίτιδας. Λες και ο χρόνος πρέπει να κατηγοριοποιείται κάθε φορά κατά πως συμφέρει τους εντολοδόχους της εν λόγω κατάτμησης, ώστε οι άνθρωποι να μην σκέπτονται καν την αλλαγή, αλλά να αποδέχονται ρητά τους ίδιους κανόνες που δεν είναι νέοι. Λες και χρόνος σημαίνει απλά ταχύτητα.