Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Τα στοιχεία για την οικονομία της ΕΕ, σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, δημιουργούν κάποια έστω και ελάχιστης μορφής αισιοδοξία. Και η θετική αυτή τρόπον τινά εξέλιξη, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αναμένεται να συνεχιστεί μέχρι το τέλος της χειμερινής περιόδου.

Δεν πρόκειται βέβαια, για κάποια θεαματική εξέλιξη, καθώς οι εκβιασμοί της Ρωσίας στο ενεργειακό πεδίο εξακολουθούν να υφίστανται, δεδομένου ότι εκεί εστιάζουν οι Ρώσοι το ενδιαφέρον τους, να δημιουργήσουν τις κατάλληλες συνθήκες για την δημοσιονομική  παρακμή της Ευρώπης και την πλήρη εξάρτησή της από τα ρωσικά ενεργειακά αποθέματα.

Η εξάρτηση αυτή θα μετακυλίσει την αρνητική της επιρροή στις ευρωπαϊκές αγορές.

Ποια είναι, όμως, αυτά τα στοιχεία που προσδίδουν κάποια αισιοδοξία και πώς αυτά αντανακλώνται συνολικά στην ευρωπαϊκή οικονομία; Ας δούμε τις διαπιστώσεις της Κομισιόν:

Μετά την ισχυρή επέκταση το πρώτο εξάμηνο του 2022, αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η δυναμική της ανάπτυξης επιβραδύνθηκε το τρίτο τρίμηνο, αν και ελαφρώς λιγότερο απ' ό,τι αναμενόταν. Το τέταρτο τρίμηνο, παρά τους εξαιρετικούς αρνητικούς κλυδωνισμούς, η οικονομία της ΕΕ απέφυγε τη συρρίκνωση που προβλεπόταν στις φθινοπωρινές προβλέψεις. Ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης για το 2022 εκτιμάται τώρα σε 3,5% τόσο στην ΕΕ, όσο και στη ζώνη του ευρώ.

Οι ευνοϊκές εξελίξεις μετά τις φθινοπωρινές προβλέψεις βελτίωσαν τις προοπτικές ανάπτυξης για το τρέχον έτος. Η συνεχιζόμενη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού και η απότομη πτώση της κατανάλωσης έχουν αφήσει τα επίπεδα αποθήκευσης αερίου πάνω από τον εποχικό μέσο όρο των τελευταίων ετών, ενώ οι τιμές χονδρικής του αερίου έχουν μειωθεί αρκετά κάτω από τα προ πολέμου επίπεδα.

Επιπλέον, η αγορά εργασίας της ΕΕ συνέχισε να έχει ισχυρές επιδόσεις, αναφέρει η Κομισιόν, με το ποσοστό ανεργίας να παραμένει στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του 6,1% έως το τέλος του 2022. Η εμπιστοσύνη βελτιώνεται και οι επισκοπήσεις του Ιανουαρίου υποδηλώνουν ότι η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται επίσης, να αποφύγει τη συρρίκνωση το α' τρίμηνο του 2023.

Ωστόσο, όπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά, οι αναταράξεις παραμένουν ισχυρές. Οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν υψηλό ενεργειακό κόστος και ο δομικός πληθωρισμός (ονομαστικός πληθωρισμός εκτός ενέργειας και μη επεξεργασμένων ειδών διατροφής) εξακολουθούσε να αυξάνεται τον Ιανουάριο, διαβρώνοντας περαιτέρω την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Καθώς εξακολουθούν να υφίστανται πληθωριστικές πιέσεις, αναμένεται να συνεχιστεί η αυστηρή νομισματική πολιτική, γεγονός που επιβαρύνει την επιχειρηματική δραστηριότητα και επηρεάζει αρνητικά τις επενδύσεις.

Η προβλεπόμενη ανάπτυξη βάσει των χειμερινών ενδιάμεσων προβλέψεων για το 2023 κατά 0,8% στην ΕΕ και κατά 0,9% στη ζώνη του ευρώ είναι αντίστοιχα κατά 0,5 και 0,6 εκατοστιαίες μονάδες υψηλότερη απ' ό,τι στις φθινοπωρινές προβλέψεις. Ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2024 παραμένει αμετάβλητος, στο 1,6% και στο 1,5% για την ΕΕ και τη ζώνη του ευρώ, αντίστοιχα. Έως το τέλος του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων, ο όγκος της παραγωγής αναμένεται να είναι σχεδόν 1% υψηλότερος από τον όγκο βάσει των προβολών στις φθινοπωρινές προβλέψεις.

Οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό αναθεωρήθηκαν ελαφρώς προς τα κάτω σε σύγκριση με το φθινόπωρο, αντανακλώντας κυρίως τις εξελίξεις στην αγορά ενέργειας. Ο ονομαστικός πληθωρισμός προβλέπεται να μειωθεί από 9,2% το 2022 σε 6,4% το 2023 και σε 2,8% το 2024 στην ΕΕ. Στη ζώνη του ευρώ, προβλέπεται να επιβραδυνθεί από 8,4% το 2022 σε 5,6% το 2023 και σε 2,5% το 2024.

Η σχετικοποιημένη αισιοδοξία της Κομισιόν συνάδει με το ότι, ενώ η αβεβαιότητα που περιβάλλει τις προβλέψεις παραμένει υψηλή, οι κίνδυνοι για την ανάπτυξη είναι σε γενικές γραμμές ισορροπημένοι.

Η εγχώρια ζήτηση θα μπορούσε να αποδειχθεί υψηλότερη από την προβλεπόμενη εάν οι πρόσφατες μειώσεις των τιμών χονδρικής του φυσικού αερίου μετακυλιστούν στις τιμές καταναλωτή εντονότερα και η κατανάλωση αποδειχθεί πιο ανθεκτική. Ωστόσο, στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων γεωπολιτικών εντάσεων, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο αντιστροφής των μειώσεων αυτών, αναφέρει η Κομισιόν. Η εξωτερική ζήτηση θα μπορούσε επίσης, να αποδειχθεί πιο ισχυρή μετά το εκ νέου άνοιγμα της Κίνας -γεγονός το οποίο, ωστόσο, θα μπορούσε να τροφοδοτήσει τον παγκόσμιο πληθωρισμό.

Οι κίνδυνοι όσον αφορά στον πληθωρισμό εξακολουθούν να συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με τις εξελίξεις στις αγορές ενέργειας, αντικατοπτρίζοντας ορισμένους από τους κινδύνους για την ανάπτυξη που έχουν εντοπιστεί.

Ειδικά για το 2024, ελλοχεύουν ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό, καθώς οι πιέσεις στις τιμές μπορεί να αποδειχθούν ευρύτερες και πιο παγιωμένες απ' ό,τι αναμενόταν εάν η αύξηση των μισθών σταθεροποιηθεί σε επίπεδα ανώτερα του μέσου όρου για μια παρατεταμένη περίοδο.

Σχετική αισιοδοξία λοιπόν, παράλληλη, όμως, με έναν συνεχή σκεπτικισμό. Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας και η κινέζικη επέλαση μπορούν ανά πάσα στιγμή να αλλάξουν άρδην τα δεδομένα. Η Ευρώπη θα πρέπει να ανασυνταχθεί μετά την ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από την ρώσικη εισβολή.

Οι εκβιασμοί παντός είδους θα πρέπει να παραγκωνιστούν και μάλιστα με τα πιο αποτελεσματικά μέσα που διαθέτει η ίδια η Ευρώπη στο δυναμικό της.

Αν αυτό δεν συμβεί, αναμένεται περαιτέρω υποχώρηση της ανάπτυξης, που ως αυτή τη στιγμή που μιλάμε και σύμφωνα με τα πιο πάνω στοιχεία, παρουσιάζει τάσεις σταθεροποίησης.

Τίποτε, όμως, δεν προδικάζει ένα πιο αισιόδοξο μέλλον από όλες τις απόψεις γιατί ο γεωπολιτικός χάρτης αλλάζει από μέρα σε μέρα.