Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Μέσα σε αυτό το παρατεταμένο βουητό από αυθαίρετες γνώμες, βεβιασμένες θέσεις και ακατονόμαστες εκφράσεις, από «σίγουρες» τοποθετήσεις γύρω από όλα τα θέματα και ενσάρκωση ρόλων, που αν μη τι άλλο προσφέρουν σιγουριά για τον ομιλητή ή ομιλήτρια, μέσα σε τούτη την ραστώνη σε ότι αφορά την έρευνα και την πραγματική πρόοδο στην πορεία προς το θάνατο, ο καθένας καλείται να παίξει την ατομική παράστασή του, επιλέγοντας από πριν τους θεατές και ακροατές στο επικοινωνιακό παιχνίδι.

Οι άνθρωποι είναι πεπεισμένοι ότι αυτή μάλλον είναι η ζωή, αυτός είναι ο κόσμος, αυτή είναι η εκπλήρωση των στόχων μιας ζωής γεμάτης με φαινομενικά απρόοπτα που εκλαμβάνονται ως απροσδόκητες εκπλήξεις και ξαφνικές παρεμβάσεις από παντού. Η αντίδραση απέναντι σε όλα αυτά τα απρόοπτα είναι ενστικτώδης, αυτός ο κόσμος δεν φαίνεται να διαθέτει γρήγορα αντανακλαστικά, αλλά πάνω απ' όλα δυναμική δυνατότητα απάντησης. Έτσι, η όλη ιστορία περιορίζεται σε προβλεπόμενες αντιδράσεις και πολύ περισσότερο σε τεχνητά σταθερές κρίσεις.

Δεν ξέρω, όμως, αν αυτή η βεβαιότητα διαρκεί καθόλη την διάρκεια της ζωής. Δεν θα μπορούσα παρά να μην είμαι σίγουρος ότι δίδονται οι σωστές απαντήσεις. Και πάνω απ' όλα δεν δύναμαι να ισχυριστώ ότι αυτός ο κόσμος ξέρει να επικοινωνεί ή απλά να εκφράζει γενικά και αόριστα τις απόψεις του.

Υπάρχει σίγουρα κάπου ένας άλλος κόσμος που δεν τον προσεγγίζουν μόνο οι λογοτέχνες, ποιητές ή οι στοχαστές παρά όλοι εκείνοι που επιθυμούν να βρουν την ουσία της ζωής, ξεφεύγοντας από την εκμεταλλευτική κοινωνία της αφθονίας και της καταναλωτικής υστερίας. Υπάρχει ακόμη ο κόσμος της υπέρβασης των στατικών ιδεών, ο κόσμος της ανακάλυψης νέων αξιών, αλλά πάνω απ' όλα ο κόσμος της ουσιαστικής σκέψης, οι άνθρωποι εκείνοι που αρνούνται να αναμειχθούν και να συμμετάσχουν σε στερεοτυπικές κουβέντες που δεν έχουν ούτε προδίδουν νόημα.

Δεν θα έλεγα ότι γνωρίζω επακριβώς πού βρίσκονται όλοι αυτοί οι άνθρωποι, αν δηλώνουν την παρουσία τους, αν μπορεί κανείς να τους ανακαλύψει με την πρώτη ματιά. Ξέρω μόνο πως δεν έχουν καλυφθεί όλα από την στάχτη των περασμένων χρόνων και πάνω απ' όλα δεν έχει εκλείψει η διάθεση για τον στοχασμό. Το γεγονός ότι κρίνονται ως περιττά για τον πολύ κόσμο τα αναγνώσματα κάθε είδους, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει κάπου κρυμμένη πνευματική δύναμη.  

Μέσα σε όλη αυτή την άσκεπτη ανακατωσούρα και στροβιλικό ανιδεατισμό, υπάρχουν οάσεις δημιουργικού διαλόγου και πράξης. Μπορεί να σωρεύονται γύρω μας αναρίθμητες εκφράσεις γνωμών, κρίσεων και επιθυμιών που δεν βρίσκουν στόχο, εντούτοις ο ορατός κόσμος των στερεοτύπων και επικρίσεων δεν είναι ο μοναδικός κόσμος. Μπορούμε να τον ανακαλύψουμε, χωρίς να παραιτηθούμε από τα εγκόσμια. Μπορούμε να δηλώσουμε την παρουσία μας σε όλα τα επίπεδα, χωρίς απαραίτητα να θέλουμε να ξεχωρίσουμε.

Η σημερινή κοινωνία βρίθει από φαινομενική σιγουριά, από θεωρίες και αξιώσεις για την παράταση της προαναφερόμενης ραστώνης, από χαρακτηριστική σκεπτική τεμπελιά ή άρνηση. Δεν σημαίνει, όμως, αυτό ότι αφενός δεν υπάρχει άλλος κόσμος και κατ' επέκταση άλλοι ορίζοντες. Κάποιοι καταστρέφουν ρητά τον λόγο και την σκέψη. Κάποιοι άλλοι δεν θεωρούν πως πρέπει να παρεκκλίνουν από την φαινομενική σταθερή πορεία της πνευματικής απάρνησης.

Το τέλος, όμως, δεν είναι ούτε σίγουρο ούτε προβλέψιμο. Δεν ξέρει δηλαδή κανείς ποιος ή ποιοι είναι οι κερδισμένοι από όλη αυτή την καθημερινή αναστάτωση. Και μάλλον στόχος δεν είναι να βρεθεί ο νικητής, παρά να αλλάξουν τα δεδομένα μιας έγκλειστης από πνευματικής άποψης ζωής.

Μια ζωή που ο καθένας παίζει καθημερινά την ατομική του παράσταση με προεπιλεγμένους θεατές και ακροατές αλλά απρόβλεπτο αποτέλεσμα στην όλη επικοινωνιακή διαδικασία.