Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

30 Ιουλίου, ήταν η Παγκόσμια Ημέρα κατά της εμπορίας ανθρώπων. Η εμπορία ανθρώπων συνεχίζει να αποτελεί μεγάλη μάστιγα σε ολόκληρη την ΕΕ. Η κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί και λόγω του τεράστιου προσφυγικού κύματος λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία αλλά και της συνεχιζόμενης μαζικής φυγής χιλιάδων ανθρώπων από την Συρία, το Αφγανιστάν και την Αφρική.

Η ΕΕ καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες για να καταπολεμήσει το νοσηρό και ταυτόχρονα απάνθρωπο αυτό φαινόμενο, εντούτοις παρά τις προσπάθειες δεν φαίνεται να βελτιώνεται η κατάσταση, καθώς η εκμετάλλευση κορυφώνεται όσο τα προσφυγικά κύματα αυξάνονται με γοργούς ρυθμούς.

Σοβαρή απειλή στην ΕΕ

Παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, η εμπορία ανθρώπων εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρή απειλή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θέτοντας σε κίνδυνο χιλιάδες άτομα κάθε χρόνο, και κυρίως γυναίκες και παιδιά.

Οι διακινητές εκμεταλλεύονται τις κοινωνικές ανισότητες, καθώς και την ευάλωτη οικονομική και κοινωνική κατάσταση των ανθρώπων, στοιχεία που έχουν επιδεινωθεί λόγω της πανδημίας Covid-19 και διευκολύνουν τους δράστες στην εξεύρεση θυμάτων.

Η πανδημία παρεμποδίζει επίσης την πρόσβαση των θυμάτων στη δικαιοσύνη, τη συνδρομή και τη στήριξη, και παρακωλύει την απάντηση της ποινικής δικαιοσύνης στην εγκληματικότητα.

Επιπλέον, οι διακινητές έχουν υιοθετήσει ένα νέο επιχειρηματικό μοντέλο διαδικτυακής στρατολόγησης και εκμετάλλευσης θυμάτων, γεγονός που δυσχεραίνει την απόκριση των αρχών επιβολής του νόμου και των δικαστικών αρχών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, οι γυναίκες και τα νεαρά κορίτσια αποτελούν το 75% του συνόλου των θυμάτων στην ΕΕ, ενώ το 93% των θυμάτων πέφτουν θύματα εμπορίας με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση. Τα παιδιά αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ένα τέταρτο των θυμάτων. Η τεχνολογία επιτρέπει στους εγκληματίες να δραστηριοποιούνται πέραν των συνόρων και των δικαιοδοσιών και να αποφεύγουν ευκολότερα τον εντοπισμό.

Για τον λόγο αυτό, το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας κατά της εμπορίας ανθρώπων το 2022 επικεντρώθηκε στον ρόλο της τεχνολογίας τόσο ως παράγοντα διευκόλυνσης, όσο και ως μέσου πρόληψης της εμπορίας ανθρώπων.

Σε επίπεδο ΕΕ, προτάθηκε και ξεκίνησε να εφαρμόζεται το κοινό σχέδιο για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, ώστε να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι της εμπορίας ανθρώπων.

Κορίτσια, γυναίκες & παιδιά τα θύματα

Σύμφωνα με τελευταία διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία της Κομισιόν από το 2021, μεταξύ 2017 και 2018 καταγράφηκαν περισσότερα από 14.000 θύματα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο πραγματικός αριθμός ενδέχεται να είναι πολύ υψηλότερος, καθώς πολλά θύματα δεν εντοπίζονται. Σχεδόν το ήμισυ των θυμάτων  εμπορίας ανθρώπων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι υπήκοοι της ΕΕ και σημαντικός αριθμός των θυμάτων αυτών αποτελεί αντικείμενο εμπορίας εντός του κράτους μέλους του.

Η πλειονότητα των θυμάτων στην ΕΕ είναι γυναίκες και κορίτσια που αποτελούν αντικείμενο εμπορίας, με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση. Σχεδόν το ένα στα τέσσερα θύματα εμπορίας ανθρώπων στην ΕΕ είναι παιδί. Η πλειονότητα των διακινητών στην ΕΕ είναι πολίτες της ΕΕ και σχεδόν τα τρία τέταρτα των δραστών είναι άνδρες.

Το έγκλημα αυτό αποφέρει υψηλά κέρδη στους εγκληματίες και συνεπάγεται τεράστιο ανθρώπινο, κοινωνικό  και οικονομικό κόστος. Στην ΕΕ, το οικονομικό κόστος εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 2,7 δισ. ευρώ για ένα μόνο έτος.

Το εκτιμώμενο συνολικό ετήσιο κέρδος από την εμπορία ανθρώπων ανήλθε μόνο το 2015 σε 29,4 δισ. ευρώ. Στην ΕΕ, σε ένα μόνο έτος, τα έσοδα από την εγκληματική δραστηριότητα της εμπορίας ανθρώπων με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση, η οποία  αποτελεί τον κυριότερο σκοπό της εμπορίας ανθρώπων, εκτιμώνται σε περίπου 14 δισ. ευρώ.

Στο ποσό αυτό δεν λαμβάνεται υπόψη η εμπορία ανθρώπων με σκοπό την εργασιακή εκμετάλλευση και άλλες μορφές εκμετάλλευσης. Συνεπώς, η αποτελεσματική μείωση της ζήτησης είναι απαραίτητη, ώστε να στερηθούν οι διακινητές το οικονομικό τους  όφελος και να διασφαλιστεί με τον τρόπο αυτόν ότι το έγκλημα δεν αποφέρει κέρδη.

Το σχέδιο της ΕΕ

Το σχέδιο της ΕΕ για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων αποτελεί μέρος ενός σχεδίου δράσης 10 σημείων. Το σχέδιο αναπτύχθηκε υπό την ηγεσία της συντονίστριας δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, με την υποστήριξη των οργανισμών της ΕΕ και των κρατών μελών.

Η Κομισιόν πρότεινε επίσης φέτος τον Μάιο μια νέα νομοθεσία της ΕΕ για την πρόληψη και την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο. Οι νέοι κανόνες θα συμβάλουν στη διάσωση παιδιών από περαιτέρω κακοποίηση, στην αποτροπή της επανεμφάνισης υλικού στο διαδίκτυο και στην προσαγωγή των δραστών στη δικαιοσύνη.

Με τη στρατηγική της ΕΕ για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων (2021-2025), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στη διεθνή διάσταση της εμπορίας ανθρώπων και υποστηρίζει τη στενή συνεργασία σε παγκόσμιο επίπεδο, μεταξύ άλλων με τρίτες χώρες εταίρους.