Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

O άνθρωπος πάντα μαθαίνει στην πορεία της ζωής του. Δεν είναι τόσο οι εμπειρίες που αποκτά, αλλά η ιεράρχηση της σκέψης του και ο εστιασμός σε πράγματα που τον ενδιαφέρουν πραγματικά. Άλλοι θέλουν να ξεχάσουν ποιοι ήταν, άλλοι να ενδυθούν την μάσκα του μοντερνισμού, άλλοι να παρακούσουν τις εντολές που τους δίνει επί χρόνια ο εσωτερικός τους κόσμος, για να στραφούν προς μια νέα ποιοτική αλλά πάνω απ' όλα αυθεντική ζωή, άλλοι επιστρέφουν νοητά στο παρελθόν και ψάχνουν δια της φροϋδικής μεθόδου τα αίτια της ατομικής παρακμής. Σε κάθε περίπτωση, όλοι κάποια στιγμή κάνουν τον δέοντα απολογισμό, με ή χωρίς πολύ σκέψη.

Το πρόβλημα λοιπόν, δεν είναι τόσο οι καθημερινές εμπειρίες, αλλά το κατά πόσον αυτές ωθούν κάποιον να αλλάξει τροπάρι και να επιδιώξει ξανά την πολυπόθητη συνάντηση με τον εαυτό του που έχει λησμονήσει από την εφηβεία. Θέλω να πω πως πολλοί άνθρωποι σταμάτησαν να ονειρεύονται κάπου εκεί, όταν και τους προσφέρθηκε η πολυπόθητη οικονομική ανεξαρτησία, που ναι μεν βοηθά, όμως δημιουργεί νέες υποχρεώσεις απέναντι στην διαχείριση του ελάχιστου ελεύθερου χρόνου. 

Σε τελική ανάλυση, δεν βρίσκεται πια αυτός ο χρόνος για να σκεφθεί κανείς ξανά το πώς αυτοπροσδιορίζεται επί του παρόντος. Απομένουν για κάποιους μόνο η εξαγορά του ελεύθερου χρόνου που επενδύεται σε υλικά αγαθά, η ψυχαγωγία και τα μεγαλόσχημα θεάματα και όχι η επιδίωξη της ενίσχυσης του πνευματικού κόσμου, που με την πάροδο του χρόνου φθίνει ή γίνεται αδιάφορος. Και συνήθως μετά την ατονία του νου ακολουθεί η γνωστή πορεία των πρωίμων γηρατειών και όχι μόνο ηλικιακά. Μετά τον απόλυτο συμβιβασμό, ακολουθεί η παραίτηση από τη ζωή, η αναπόληση της δραστικής εφηβείας ως απόδειξη χαμένης ενεργητικότητας και αυτό ήταν όλο.

Οι σκέψεις αυτές, όταν μάλιστα δεν γίνεται και η απαραίτητη αυτοκριτική για να μπουν οι βάσεις για ένα καλύτερο μέλλον και πάνω απ' όλα δημιουργικό, δεν προκαλούν όλως περιέργως στο άτομο κάποιας μορφής εγρήγορση, παρά στρώνουν το χαλί για μια ολοένα και πιο τυπική ζωή,  μία ρουτίνα που δεν ακολουθείται από καμίας μορφής αμφισβήτηση.

Λες και τέλειωσαν όλα, λες και αυτό που απομένει είναι να χάσκει κανείς τους νέους και τις νέες ή να παλιμπαιδίζει στο όνομα μιας γεροντικής αναπόλησης. Ο δρόμος δηλαδή της καλλιέργειας του πνεύματος, αυτό που οι παλαιότεροι αποκαλούσαν σοφία, εγκαταλείπεται χάριν μιας αόριστης επανάληψης συμβάντων του παρελθόντος, που βέβαια δεν έχουν πια καμία σχέση με αυτό.  

Από ένα σημείο και μετά, είναι αναγκαία η νέα αρχή, ο τρόπος να βρει κανείς τις χαμένες ρίζες του, όταν ο εαυτός του επιθυμούσε την δημιουργία μέσα στη νεότητα και όχι την αυτοθυσία για χάρη κάποιων αόριστων και δύσμορφων, αλλά πάνω απ' όλα σκοτεινών προσδοκιών για έναν κόσμο που ουσιαστικά δεν θέλει να αλλάξει.

Τι σημαίνει αυτό για το άτομο που επιθυμεί να κάνει μια νέα αρχή; Ότι έχασε τον απαραίτητο χρόνο και θυσίασε την ουσία χάριν της περιπέτειας; Σημαίνει ότι οι ελπίδες χάθηκαν λίγο μετά την απόφαση να παραβεί τις εντολές της ψυχής του; Τίποτε απ' όλα αυτά. Σε τελική ανάλυση, τι σημαίνει χρόνος; Όχι το πέρασμα που δεν διανύεται παρά μόνο με τις αναμνήσεις. Όχι η αξιολόγησή του, γιατί πολύ απλά οι θολές εικόνες δεν επαρκούν για να χτίσει κανείς το πολυπόθητο δημιουργικό μέλλον.

Οι στιγμές είναι η άμεση παρουσία του χρόνου, η κάθε ώρα, το κάθε λεπτό, κατά συνέπεια η κάθε απόφαση που μπορεί να αλλάξει άρδην τα δεδομένα. Η εμβάθυνση της στιγμής, της νέας απόφασης που λαμβάνεται στη ροή του χρόνου που είναι ζωντανός από τις τωρινές καθαρές παραστάσεις, το ανίκητο παρόν με λίγα λόγια, αποτελεί το έναυσμα για τον νέο κόσμο που μπορεί να αναζητήσει κάποιος.

Το να μαθαίνει κάποιος από αυτή την ροή του χρόνου, το να ζήσει ξανά μετά την αποκοίμηση λόγω της εποπτείας ενός και μόνο δήθεν μοναδικού μοντέλου ζωής, όλο αυτό γεννά νεότητα και αισιοδοξία. Το αύριο, που δεν ανήκει στην χρονική ροή αλλά πάντα αναμένεται, λειτουργεί απλά ως προοπτική και δυνητικός στόχος.

Αυτός ο στόχος μπορεί να ξαναμπεί, για να βιωθεί με κάθε λαμπρότητα. Γιατί πράγματα που ήθελες και δεν έκανες, πάντα λειτουργούν ως ρητή πρόκληση αλλά πάνω απ' όλα λόγος ζωής.