Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Οι διαδικασίες εξέτασης αιτήσεων ασύλου αλλάζουν με τον καιρό, την ίδια στιγμή που χιλιάδες πρόσφυγες εξακολουθούν να διαβιούν στην χώρα μας υπό δύσκολες συνθήκες και συνήθως χωρίς τις απαραίτητες προϋποθέσεις ομαλούς και ασφαλούς διαβίωσης.

Κατά καιρούς δίδονται στην δημοσιότητα αρκετές εκθέσεις για τις συνθήκες κράτησης και διαβίωσης των προσφύγων στις δομές και τα Hotspots.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εκθέσεις, αλλά βασικά και οι αλλαγές που πραγματοποιούνται στις διαδικασίες απόδοσης ασύλου.

Πράγματι λοιπόν, όπως μας ενημερώνει το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, πριν από λίγες ημέρες δόθηκε στην δημοσιότητα η Ετήσια Έκθεση AIDA (Asylum Information Database) 2021 για την Ελλάδα, η οποία περιέχει πληροφορίες για τις κύριες αλλαγές που έλαβαν χώρα στο εθνικό σύστημα ασύλου μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2021.

Η έκθεση συντάχθηκε από το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ) και η τελική επιμέλεια έγινε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και τους Εξόριστους (ECRE).

Το Asylum Information Database (AIDA) είναι μια βάση δεδομένων που διαχειρίζεται το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και τους Εξόριστους (ECRE), η οποία περιέχει λεπτομερείς πληροφορίες για τα εθνικά συστήματα ασύλου σε 23 χώρες, συμπεριλαμβανομένων 19 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και 4 χωρών εκτός ΕΕ (Ελβετία, Σερβία, Τουρκία, Ηνωμένο Βασίλειο).

Η Έκθεση καταγράφει τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με τη διαδικασία ασύλου, τις συνθήκες υποδοχής, τη διοικητική κράτηση των αιτούντων άσυλο και το περιεχόμενο της διεθνούς προστασίας.

Τα στοιχεία της Ετήσιας Έκθεσης AIDA  έχουν ως εξής:

-Το 2021 η Υπηρεσία Ασύλου παρέλαβε 28.320 αιτήσεις ασύλου (30,7 % μείωση σε σύγκριση με το 2020).

-Το ποσοστό αναγνώρισης διεθνούς προστασίας σε πρώτο βαθμό ήταν 60%, όπως και το 2020. Ωστόσο, σημαντικός αριθμός αιτούντων δεν είχαν πρόσβαση σε επί της ουσίας εξέταση των αιτημάτων τους, καθώς οι αιτήσεις τους εξετάστηκαν σύμφωνα με την έννοια της «ασφαλούς τρίτης χώρας» σε συνέχεια έκδοσης της Κοινής Υπουργικής Απόφασης 42799/2021 που ορίζει την Τουρκία ως «ασφαλή τρίτη χώρα» για τους αιτούντες με καταγωγή από τη Συρία, το Αφγανιστάν, τη Σομαλία, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές.

-Οι πολίτες από το Αφγανιστάν είναι η πιο πολυπληθής ομάδα αιτούντων άσυλο.

-Η πρόσβαση στο άσυλο στην ενδοχώρα συνέχισε να είναι προβληματική και το 2021.

-Κατά τη διάρκεια του 2021, οι αυξανόμενες καταγγελίες για άτυπες επαναπροωθήσεις (push backs) συνέχισαν να καταγράφονται και να κατακρίνονται, μεταξύ άλλων, από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (IOM), τον Ειδικό Εισηγητή του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών, την Επίτροπο για τα ανθρώπινα δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, το Συνήγορο του Πολίτη και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

Αρκετές αναφορές δείχνουν, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του ΕΣΠ, ότι οι επαναπροωθήσεις έχουν γίνει μια «τυποποιημένη πρακτική», και περιλαμβάνουν βίαιες πρακτικές, αυθαίρετη κράτηση, ακόμη και θανάτους στα ελληνοτουρκικά σύνορα.

Ο κύριος στόχος της βάσης δεδομένων είναι να συμβάλει στη βελτίωση των πολιτικών ασύλου, των ακολουθούμενων πρακτικών και της γενικότερης κατάστασης των αιτούντων διεθνούς προστασίας στην Ευρώπη, παρέχοντας σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς τα κατάλληλα εργαλεία και την πληροφόρηση για την υποστήριξη των δράσεων συνηγορίας τους, αλλά και των ενεργειών τους ενώπιον των δικαστικών αρχών, τόσο σε εθνικό, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η Έκθεση αποτελεί μέρος της Βάσης Δεδομένων Πληροφοριών για το Άσυλο (AIDA), που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα για την Ένταξη και τη Μετανάστευση (EPIM), μια πρωτοβουλία συνεργασίας από το Δίκτυο.