Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Η παραπληροφόρηση για την πανδημία και ειδικά για τα εμβόλια συνεχίζεται ακατάπαυστα με απανωτά δημοσιεύματα στο διαδίκτυο από λογαριασμούς στα social media και ιστοσελίδες για τον υποτιθέμενο μεγάλο κίνδυνο που προκαλούν στην ανθρώπινη υγεία, μια παραπληροφόρηση που διακινείται από αμφιβόλου ειδησεογραφικής ποιότητας sites, που προκαλούν όχι μόνο ανησυχία, αλλά και πανικό στις τάξεις του πληθυσμού.

Αποτέλεσμα είναι να κυκλοφορούν ευρέως αστήρικτες επιστημονικές θεωρίες για την επικινδυνότητα των εμβολίων, χωρίς καν να υπάρχει διάθεση για διάλογο και ανταλλαγή απόψεων και εκτιμήσεων με τους εκπροσώπους της επιστημονικής κοινότητας.

Τρόπον τινά, έχουν δημιουργηθεί δύο στρατόπεδα και αυτό την στιγμή που η πανδημία αναμένεται να επανέλθει από το φθινόπωρο δριμύτερη, αναμένοντας αύξηση των κρουσμάτων αλλά και θανάτων.

Πολλοί συνεχίζουν να παραπληροφορούν χωρίς καμία επιστημονική τεκμηρίωση και με την επίκληση αναπόδεικτων θεωριών για την επικινδυνότητα των εμβολίων.

Να δούμε, όμως, σε τι ενέργειες έχει προβεί συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε ότι αφορά την επιδημία παραπληροφόρησης,  που έθεσε μείζονες κινδύνους για τα συστήματα προσωπικής και δημόσιας υγείας, τη διαχείριση κρίσεων, την οικονομία και την κοινωνία.

Κώδικας δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση

Η Επιτροπή δημοσίευσε την Τετάρτη την τελευταία δέσμη εκθέσεων του προγράμματος παρακολούθησης της νόσου COVID-19, οι οποίες παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα που έχουν λάβει οι πλατφόρμες που έχουν υπογράψει τον κώδικα δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση για τον περιορισμό της παραπληροφόρησης σχετικά με την πανδημία.

Τα διδάγματα που αντλήθηκαν από το πρόγραμμα αυτό τροφοδοτούν επίσης ένα πιο άρτιο πλαίσιο υποβολής εκθέσεων για τον ενισχυμένο κώδικα δεοντολογίας, το οποίο αναμένεται να παρουσιαστεί από τα υπογράφοντα μέρη τις προσεχείς εβδομάδες με βάση το έγγραφο καθοδήγησης της Επιτροπής που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Μάιο.

Τι ανακοίνωσαν οι πλατφόρμες

Το TikTok ανέφερε ότι, τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, ο αριθμός των βίντεο που σχετίζονται με τον κορωνοϊό και παραβιάζουν τις πολιτικές του μειώθηκε κατά 2.239 βίντεο σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο αναφοράς, παράλληλα με την άρση των περιορισμών σε πολλές χώρες της ΕΕ.

Ο αριθμός των βίντεο που περιέχουν εσφαλμένες ιατρικές πληροφορίες ή που έχουν ετικέτα COVID-19 και τα οποία αφαιρέθηκαν λόγω παραβιάσεων μειώθηκε κατά 10.131 βίντεο σε σύγκριση με τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο.

Η Meta αναφέρει επίσης ότι, τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, αφαιρέθηκε από το Facebook και το Instagram λόγω παραβιάσεων των πολιτικών παραπληροφόρησης σημαντικά μικρότερος αριθμός αναρτήσεων που σχετίζονται με τον κορωνοϊό: 124.000 αναρτήσεις από το Facebook και 14.000 από το Instagram σε σύγκριση με τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο.

Η Microsoft και η Google εξακολουθούν να αποτρέπουν τη δημοσίευση αρκετών εκατομμυρίων διαφημίσεων, συμπεριλαμβανομένου και περιεχομένου που σχετίζεται με τα εμβόλια, σύμφωνα με τις πολιτικές τους για το παραπλανητικό περιεχόμενο.

Σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο αναφοράς, το Twitter επισήμανε μικρότερο αριθμό λογαριασμών που ανεστάλησαν λόγω παραβίασης της πολιτικής του για την παραπλανητική πληροφόρηση.

Ο Κώδικας

Ο Κώδικας Πρακτικής για την παραπληροφόρηση, ο οποίος θεσπίστηκε τον Οκτώβριο του 2018, προβαίνει σε πρότυπα αυτορρύθμισης για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης.

Αποσκοπεί στην επίτευξη των στόχων που τέθηκαν στην ανακοίνωση της Κομισιόν που παρουσιάστηκε τον Απρίλιο του 2018, θέτοντας ένα ευρύ φάσμα δεσμεύσεων, από τη διαφάνεια στην πολιτική διαφήμιση έως το κλείσιμο των ψεύτικων λογαριασμών και την απονομιμοποίηση των προμηθευτών παραπληροφόρησης.

Περιλαμβάνει παράρτημα που προσδιορίζει τις βέλτιστες πρακτικές που θα εφαρμόσουν οι υπογράφοντες για την υλοποίηση των δεσμεύσεών της.

Η προσέγγιση που εφαρμόζει η ΕΕ για να καταπολεμήσει την παραπληροφόρηση, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά σε σχετική ανακοίνωση της Κομισιόν, εδράζεται στην προστασία της ελευθερίας της έκφρασης και στην προάσπιση του ανοικτού δημοκρατικού διαλόγου.

Έχει ως στόχο την αύξηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στο επιγραμμικό περιβάλλον, καθώς και την ενδυνάμωση των πολιτών.

Ο Κώδικας Πρακτικής υπογράφηκε από τις διαδικτυακές πλατφόρμες Facebook, Google και Twitter, τη Mozilla, καθώς και από διαφημιστές και τμήματα της διαφημιστικής βιομηχανίας τον Οκτώβριο του 2018.

Στη συνέχεια, οι υπογράφοντες παρουσίασαν τους οδικούς χάρτες τους για την εφαρμογή του.

Η Microsoft προσχώρησε τον Μάιο του 2019, ενώ το TikTok υπέγραψε τον Ιούνιο του 2020.