Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Υπάρχουν όρια που δεν πρέπει να ξεπεραστούν. Υπάρχει μια κόκκινη γραμμή, η οποία δεν πρέπει να μην ληφθεί υπόψιν στην όλη διαδικασία της επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων και αυτό το όριο που πέραν αυτού βρίσκεται η Ύβρις, καθορίζει την συνέχεια των ανθρωπίνων πράξεων όταν αυτές ξεφεύγουν από το φυσιολογικό. Ποιο είναι, όμως, αυτό; Οι άνθρωποι πολύ συχνά λόγω κυρίως των αχαλίνωτων απαιτήσεων και επιθυμιών φτάνουν να υπερβούν καθορισμένα όρια όχι από τους ίδιους, αλλά από την ίδια την μορφή της ανθρώπινης επικοινωνίας.

Δεν είναι οι Θεοί που επιβάλλουν τον τρόπο ζωής μέσα στο οριοθετημένο βιωματικό προτσές, δεν είναι το ότι όταν βγαίνει κανείς από τα αυτά τιμωρείται από κάποια Αόρατη δύναμη, όσο στο ότι ο ίδιος ο άνθρωπος νοιώθει πως αφήνει πίσω κανόνες και Θεσμούς που μέχρι τώρα τον βοηθούσαν να καταλάβει τι είναι αυτό που στην πραγματικότητα αποκαλείται ζωή.

Η αίσθηση της εξάλειψης του αυτοπεριορισμού ως βασικό συστατικό μιας πραγματικής Δημοκρατίας, η εναντίωση στην ίση απόσταση με τους άλλους, αλλά και η επιβολή των ατομικών επιθυμιών και θελήσεων από έναν μεμονωμένο ηγέτη και την κουστωδία του, όλα αυτά συντελούν στο να μην μπορούν πλέον οι μάζες να λειτουργήσουν με βάση τις αξίες και την ουσία της επικοινωνίας, αλλά να εκτρέπονται νοητά λόγω αυτής ακριβώς της επιβολής κατεστημένων κανόνων, οι οποίοι δεν σχετίζονται με κανένα δημοκρατικό ιδεώδες και πολύ περισσότερο από αυτό που αποκαλείται ελεύθερη έκφραση και βούληση.

Δυστυχώς, σ' αυτή τη ζωή υπάρχουν πολλοί που θεωρούν πως στην ζωή πρέπει να κάνεις ό,τι σου κατεβαίνει, ενώ πολύ περισσότεροι είναι εκείνοι που θεωρούν τα όρια αυτά ως το μήλο του Παραδείσου, που κάποιος το έβαλε για να δοκιμάσει τους ανθρώπους. Δεν είναι, όμως, έτσι.

Οι άνθρωποι οι ίδιοι θα πρέπει να καθορίσουν κανόνες και αξίες μέσα από την ελεύθερη συνδιαλλαγή και επιλογή, θα πρέπει να αναδιατάξουν τις κοινωνικές νόρμες της αμοιβαίας συνεργασίας και συνεργατικότητας, να ανοίξουν τις πύλες του κοινά αποδεχόμενου στόχου που δεν σχετίζεται τόσο με την κοπή του μήλου, αλλά με το τι θα προκύψει μετά την εν λόγω κοπή. Αν οι άνθρωποι έχουν προσδιορίσει, με λίγα λόγια, τον τρόπο ζωής, εναπόκειται σε αυτούς και μόνο αν στην κοινωνία που θα δημιουργήσουν θα έχει θέση κάποιο προπατορικό αμάρτημα.

Η ματαιότητα και η διαρκής εκτροπή από τον Θείο νόμο, η μόνιμη κατάσταση αμαρτίας, που σύμφωνα με την χριστιανική Θρησκεία  πρέπει να αντιμετωπιστεί με την προσευχή για τον αμαρτωλό ετούτο κόσμο, αντί να ανακουφίσει, εισάγει τον άνθρωπο σε περιπέτειες που διαρκούν σε όλη του την ζωή. Το «είμαστε όλοι αμαρτωλοί» λοιπόν, δεν προσφέρει παρά μία πίστη και ισχυρά εσφαλμένη πεποίθηση πως «στην άλλη ζωή» θα ζήσουμε απαλλαγμένοι από αμαρτίες και παραβιάσεις θεϊκών Αρχών.

Άλλο, όμως, αμαρτία κι άλλο Ύβρις. Οι άνθρωποι δεν τιμωρούνται επειδή κάποιος «δίκαιος» Θεός θέλει να τους μάθει να είναι εγκρατείς. Απλά οι άνθρωποι μαθαίνουν πως υπάρχουν κάποια ανυπέρβλητα όρια, πέραν των οποίων δεν έχουν το δικαίωμα να εξαντλήσουν. 

Κατά τα άλλα, και λάθη γίνονται και παραλείψεις. Απλά στην μία περίπτωση υπάρχει τιμωρία, ενώ στην άλλη η δυνατότητα ανάκτησης του ελέγχου μέσα από την ενεργοποίηση του σεβασμού και της εκτίμησης απέναντι σε αυτό που αποκαλείται ζωή. Αλληλοσεβασμός από την μια, Θεϊκή καταδίκη από την άλλη. Αν μη τι άλλο, στην ζωή δεν ήρθαμε για να εκπληρώνουμε τις επιθυμίες μας, αλλά να σεβόμαστε το δικαίωμα του άλλου. Ύβρις σημαίνει η υπέρβαση του αυτοπεριορισμού και όχι άγνοια για την ουσία της ίδιας της ζωής που τάχα μόνο ένας «καλός» Θεός μπορεί να καθορίσει.

Επί του προκειμένου λοιπόν, οφείλουν οι ίδιοι οι άνθρωποι να πιστέψουν στους εαυτούς τους και να εκτιμήσουν την αξία της Δημοκρατίας, από την οποία εξαρτώνται πολλά και ιδιαιτέρως όταν αυτή επιζητάται μέσω αμοιβαίας συνεργασίας και καλής πρόθεσης. Η Ύβρις είναι απλά μια υπενθύμιση των ορίων και όχι επιβολή ή καλλιέργεια φόβου. Κάτι περισσότερο ήξεραν οι αρχαίοι Έλληνες και η πορεία προς την ελευθερία συνοδεύεται πάντα από αμοιβαίους συμβιβασμούς. Ποτέ, όμως, με τιμωρία.