Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Αυτό που δεν μπορεί να καταλάβει συνήθως κανείς κάνοντας τον χρόνιο απολογισμό ποικίλων δράσεων και πρωτοβουλιών, είναι πού πήγαν όλοι αυτοί οι πολυμήχανοι που δόθηκαν κάποτε ψυχή τε και σώματι στους αγώνες για την αλλαγή αυτής της κοινωνίας, που κρύφτηκαν και που αναρριχήθηκαν για να πλησιάσουν μία ονείρωξη που κατά βάση ήταν εξαρχής πολύ βαθιά καταχωνιασμένη μέσα τους.

Κάνοντας αυτό τον περίφημο απολογισμό δεν είναι ακριβώς ότι ξεσκαρτάρει κανείς την ήρα από το στάχυ, αλλά σβήνει απλά μονοκοντυλιά όλους εκείνους που θεώρησαν την κοινωνική αλλαγή έκφραση του νεαρού της ηλικίας. 

Είναι πολύ σημαντικός ο λόγος να παραμερίσει κανείς την από ένα σημείο και μετά σωρευτική αχρηστία, τρόπον τινά όλους εκείνους που δεν έχουν τίποτε άλλο να προσφέρουν πέραν της βαρετής επανάληψης σύγχρονων τσιτάτων στο όνομα της νέας οδυνηρής πραγματικότητας, πασπαλίζοντάς την ενίοτε με το άρωμα των παρελθοντικών αναφορών εν είδει ιδεοληψιών. 

Κάποιοι άλλοι πάντως, αρνούνται να ταυτοποιηθούν με το πνεύμα της εποχής, κάποιοι σύρονται με δέος στην δίνη του εικονικού κέρδους από τις υλικές απολαύσεις που δεν λένε να κοπάσουν. Και το δυστύχημα είναι ότι αυτό το αποκαλούν ζωή.

Και ο απολογισμός συνεχίζεται, γιατί σε τελική ανάλυση έχει πλάκα να περνά κανείς τον ελεύθερό του χρόνο με τους ενίοτε μετανοημένους. Κάποια στιγμή, όμως, ακούει την φωνή του παρελθόντος που ηχεί δυνατά και που καλεί σε εγρήγορση.

Επιστρέφοντας στο σήμερα μάλλον συμπεραίνει πως όλα αυτά ήταν ένα κακοστημένο παιχνίδι που σκέφτηκε κάποιος νωρίς - νωρίς όταν ονειρεύθηκε την συλλογικότητα υπό την μορφή της παιδικής παρέας, διασχίζοντας τους χωμάτινους δρόμους της τότε επικρατούσας μοναξιάς. Και όταν το όνειρο αυτό κάποτε έγινε πραγματικότητα, κάθε χρόνος που περνούσε, ισοδυναμούσε με διάρρηξη του αυθεντικού στο όνομα του καινούργιου, που κάποιοι άλλοι σέρβιραν ως νόστιμη και καλοφάγωτη ψυχαγωγική συνταγή.

Κάποτε την δουλειά αυτή -για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους- την ανέλαβαν η rock και η disco, μετά το σύντομο πολιτικοποιημένο punk στα τέλη της δεκαετίας του ΄70 που πολλοί εκ των δημιουργών του σήμερα είναι μπλεγμένοι αναμεταξύ τους σε δικαστικές διαμάχες για την χρήση των ονομάτων και των δικαιωμάτων χρήσης, μετά το heavy metal, η rave, η techno και πάει λέγοντας. Σε όλα αυτά υπήρχε πάντα ένα αυθόρμητο ξεκίνημα που κατέληγε νομοτελειακά στις προαναφερόμενες διαμάχες του μέλλοντος. Για να μην μιλήσουμε για τους hippies και την τάχιστη ανέλιξή τους σε κομβικά πόστα της αειφόρου κατεστημένης ονείρωξης.

Φαίνεται λοιπόν, ότι πέραν της εκτόνωσης και της περιορισμένου χρόνου έκφρασης υποτιθέμενων ελευθέρων ιδεών, υπήρχε στην πραγματικότητα ένα ολόκληρο σύστημα παραγωγής εικονικής αμφισβήτησης τουλάχιστον σε μουσικό επίπεδο- σε σημείο να φτάνουν κάποιοι να αναδεικνύονται μέσα από συλλογικότητες που μόνο κατ' όνομα υπήρχαν. Οι ονειρώξεις με λίγα λόγια, που προανέφερα για την υποβολιμαία κατάκτηση ιεραρχικών πόστων ελλόχευε στους κόλπους των όποιων ανατρεπτικών ατόμων που είδαμε προς τα πού κατευθύνθηκαν με το πέρασμα των χρόνων.

Ο απολογισμός λοιπόν, έχει ενδιαφέρον, αφού αράδα με αράδα ανακαλύπτεις πολλές και απρόσμενες εκπλήξεις. Οι μετανοημένοι, που λέμε, αναπτύσσουν πλέον νέα λογύδρια, γίνονται οι νέοι πρεσβευτές του κατεστημένου, οι νέοι hooligans της σύγχρονης ψυχαγωγίας, οι σκληροί θηρευτές των ονείρων παιδιών που μεγαλώνουν ακόμη με οράματα.

Παίρνουν την θέση των γονέων τους που αμφισβήτησαν, συντηρούν την νέα έχθρα στις ανθρώπινες σχέσεις, τα νέα τερτίπια των ετερόνομων κοινωνιών που αναπαράγουν και αναμοχλεύουν τις ψευδαισθήσεις.

Αυτού του είδους το αλληλουχιακό λεκτικό ανάφορο πονά βαθιά όσους ακόμη επιμένουν να αντιστέκονται όχι με όπλα και μολότοφ αλλά με την εκφραστική δύναμη, την σκέψη ολάκερη. Και στην πορεία τους αυτή δεν είναι μόνοι.

Υπάρχει πάντα η συντροφιά των μεγάλων διανοουμένων αλλά και όλων εκείνων που δεν το βάζουν κάτω. Μπορεί τα χρόνια να πέρασαν, οι εικόνες να φθάρθηκαν, οι έννοιες, όμως, παραμένουν εκεί για ορθή και εμπεριστατωμένη χρήση.

Για τον λόγο αυτό έχει ενδιαφέρον ο ιστορικός απολογισμός. Γιατί στην πορεία ανακαλύπτει κανείς διαχρονικές αξίες και οράματα που δεν έχουν χαθεί και όχι κρυφές ονειρώξεις την στιγμή του πάθους της αμφισβήτησης.

Για τον λόγο αυτόν αλλά και για πολλούς άλλους, θα αναρωτιέται πάντα κανείς πού βρίσκονται τώρα οι γητευτές των αλόγων της ελευθερίας, πού είναι και πού ξεπεζεύουν. Έχοντας λάβει βέβαια εκ προοιμίου υπόψιν ότι η σημερινή πραγματικότητα τους κρύβει επιμελώς, μεταμορφώνοντάς τους σε όντα που βλέπουν χωρίς να βλέπουν, για να θυμηθούμε την ανθρωπογονία στον Αισχύλο. Όντα που δεν ξέρουν πού ήταν ούτε πού είναι.