Του Δ. Παπαγιαννίδη

Η σκιαγράφηση της προσωπικότητάς του θα ήταν πρόκληση και μόνο από το γεγονός πως υπήρξε ο πρώτος Πρόεδρος της ελληνικής Δημοκρατίας για έξι περίπου χρόνια και διετέλεσε δύο  φορές αντιβασιλέας, μέσα στην πιο ταραγμένη δεκαετία της ιστορίας της Ελλάδος, απ' το 1919 έως το 1929.

Η επιλογή του αυτή αποτέλεσε την αναγνώριση του κύρους και του κοινού σεβασμού προς το πρόσωπο του μεγαλυτέρου Ναυάρχου της Ελλάδας, μετά τη συγκρότησή της ως κράτος το 1928. Παράλληλα, αποδεικνύει την εμπιστοσύνη που ενέπνεε η σωφροσύνη και ο πατριωτισμός του που τον ανύψωσαν πάνω από τις πολιτικές σκοπιμότητες, τις έριδες, τους διχασμούς και τα αλλεπάλληλα στρατιωτικά κινήματα της εποχής.

Ο Παύλος Κουντουριώτης, γόνος της γνωστής οικογένειας των Κουντουριώτιδων,  γεννήθηκε στην Ύδρα στις 9 Απριλίου του 1855. Ήταν γιος του Θόδωρου Κουντουριώτη και της Λουκίας Νεγρεπόντη. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές του κατατάχθηκε στο Πολεμικό Ναυτικό το 1874 και φοίτησε στο Ναυτικό Σχολείο, όπως ονομαζόταν τότε η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Εξήλθε της σχολής το 1877 με το βαθμό του Δοκίμου Α, προήχθη σε ανθυποπλοίαρχο το 1881 και σε υποπλοίαρχο το 1884.

Το 1890 νυμφεύτηκε την Αγγελική Πετρακοκκίνου, η οποία δεν έζησε να τον δει στις μέρες της δόξας του αργότερα. Πέθανε νωρίς, το 1903, σε ηλικία μόλις 38 ετών. Ο Κουντουριώτης απέκτησε τρία παιδιά: τη Λουκία, τη Δέσποινα και τον Θεόδωρο, ο οποίος γεννήθηκε το 1897 και σταδιοδρόμησε ως αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού κάνοντας λαμπρή σταδιοδρομία και φθάνοντας το βαθμό του Αντιναυάρχου και διετέλεσε επιπλέον Υφυπουργός Ναυτικών.

Πολύ αργότερα ο Ναύαρχος Κουντουριώτης παντρεύτηκε δεύτερη φορά την Ελένη Κούπα με την οποία δεν απέκτησε παιδιά.

Το 1900, Αντιπλοίαρχος πλέον κυβερνήτης του εύδρομου «Ναύαρχος Μιαούλης, προτείνει στο Υπουργείο Ναυτικών, και εγκρίνεται, να εκτελέσει το εκπαιδευτικό ταξίδι των ναυτικών Δοκιμών με το πλοίο του στην Αμερική. Το ταξίδι πραγματοποιήθηκε από τις 3 Ιουλίου έως τις 22 Νοεμβρίου. Για το χρόνο που πραγματοποιείται και τον τύπο του πλοίου, αποτελεί επικίνδυνη περιπέτεια και η μεταφορά των Ναυτικών Δοκίμων συνιστά ανάληψη υψίστης ευθύνης. Ο  Κουντουριώτης επιδεικνύει σπάνια ναυτικά προσόντα διαπλέοντας τον Ατλαντικό δύο φορές, σχεδόν αποκλειστικά με πανιά!!!!!!, για εξοικονόμηση καυσίμων.

Το 1908, ως Πλοίαρχος τοποθετείται Υπασπιστής του Βασιλέως Γεωργίου Α'. Το Σεπτέμβριο του 1912, ο Παύλος Κουντουριώτης έφτασε μπροστά στην Ιστορία όταν η Πατρίδα τον είχε μεγάλη ανάγκη. Βρέθηκε εκεί και έγινε ο Σωτήρας της. Λίγο πριν την κήρυξη του Α' Βαλκανικού πολέμου τοποθετείται Αρχηγός του Στόλου του Αιγαίου (19 Σεπτεμβρίου 1912), τον οποίο αποτελούσαν σχεδόν όλες οι ναυτικές μονάδες.

Στις 5 Οκτωβρίου 1912, ημέρα που ο Ελληνικός Στόλος απέπλευσε από το Φάληρο, ο Παύλος Κουντουριώτης προήχθη σε Υποναύαρχο. Λίγο προτού ξεκινήσει ο Β' Βαλκανικός Πόλεμος ο Κουντουριώτης προήχθη σε Αντιναύαρχο (25 Μαΐου 1913) δια εξαιρετικάς υπηρεσίας εν πολέμω. Παρέδωσε την Αρχηγία του Στόλου στις 17 Αυγούστου 1914 και την άσκησε εκ νέου από τον Ιούλιο μέχρι το Σεπτέμβριο του 1915.

Διετέλεσε Υπουργός Ναυτικών στις Κυβερνήσεις Αλέξανδρου Ζαϊμη και Στέφανου Σκουλούδη  (Σεπτέμβριος 1915-Ιούνιος 1916) ακολούθησε τον Ε. Βενιζέλο στα Χανιά και την Θεσσαλονίκη όπου διετέλεσε μέλος της Τριμερούς Προσωρινής Επαναστατικής Κυβέρνησης.

Με ειδικό νόμο που εκδόθηκε 23 Φεβρουαρίου 1920, του απονεμήθηκε ο βαθμός του Ναυάρχου «δια τας υψίστας προς το έθνος υπηρεσίας του».

Όταν πέθανε ο Βασιλιάς Αλέξανδρος το 1920, ο Κουντουριώτης ανέλαβε καθήκοντα αντιβασιλέως. Όταν η Ελλάδα ανακηρύχτηκε αβασίλευτη δημοκρατία στις 25 Μαρτίου 1924, έγινε Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Στις 15 Μαρτίου 1926 παραιτήθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την επιβολή δικτατορίας από τον Πάγκαλο. Μετά την ανατροπή του Πάγκαλου ανέλαβε και πάλι καθήκοντα Προέδρου της Δημοκρατίας, όπου παραιτήθηκε το 1929 για λόγους υγείας.

Πέθανε στο Παλαιό Φάληρο το 1935 και ετάφη σύμφωνα με την επιθυμία του στη γενέτειρά του, την Ύδρα.

Στην ιστορία πέρασε το σήμα που έστειλε στο στόλο ο Κουντουριώτης πριν την κρίσιμη ναυμαχία της Έλλης:

Με την βοήθειαν του Θεού, τας ευχάς του Βασιλέως μας και εν ονόματι του Δικαίου, πλέω μεθ' ορμής ακαθέκτου και με την πεποίθησιν της νίκης κατά του εχθρού του Γένους.

Τέτοιοι ήταν οι πρόγονοί μας, στους οποίους οφείλουμε την ελευθερία μας.