Τα στοιχεία που ήρθαν στο φως κατά τη διάρκεια των ανασκαφικών ερευνών στο νοτιοανατολικό τμήμα της Λήμνου, και πιο συγκεκριμένα στην παραλιακή περιοχή της Φυσίνης, θα ανακοινώσει ο Καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Νίκος Ευστρατίου και οι συνεργάτες του, το Σάββατο στις 7 το απόγευμα, στην αίθουσα Τελετών του παλαιού κτηρίου Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, στο πλαίσιο του Αρχαιολογικού Συνεδρίου για τις ανασκαφές του 2014 στη Μακεδονία και τη Θράκη.

Το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ με διευθυντή τον Ν. Ευστρατίου, Καθηγητή Προϊστορικής Αρχαιολογίας, και με τη συμμετοχή ερευνητών από την Ιταλία και την Κύπρο, διεξάγει τα τελευταία χρόνια (2009-2014) ανασκαφικές έρευνες στο νοτιοανατολικό τμήμα της Λήμνου, και πιο συγκεκριμένα στην παραλιακή περιοχή της Φυσίνης.

Όπως επισημαίνει ο καθηγητής στην περίληψη της ανακοίνωσης του ίδιου και των συνεργατών του Δ. Κυριακού, P. Biagi, E. Starnini, Π. Καρκάνα, «αφορμή για τη συστηματική διερεύνηση της περιοχής έδωσε ο τυχαίος εντοπισμός, το 2006, σε μια παραλιακή θίνα - μετά την απομάκρυνση επιχώσεων άμμου με σκοπό την κατασκευή ενός χώρου στάθμευσης - της εντυπωσιακής - σε ποσότητα και πυκνότητα ευρημάτων - προϊστορικής εγκατάστασης του Ούριακου του τέλους της Παλαιολιθικής που χρονολογείται την 11η χιλιετία π.Χ.

Η συστηματική αυτή ανασκαφή - που βρίσκεται σε εξέλιξη - δίνει για πρώτη φορά αρχαιολογικές πληροφορίες για τις καθημερινές δραστηριότητες, πρακτικές και επιλογές, κάθε είδους, των κυνηγετικών και τροφοσυλλεκτικών ομάδων που δραστηριοποιούνταν στο χώρο των σημερινών νησιών του Αιγαίου - μετακινούμενοι είτε δια ξηράς, λόγω της χαμηλής τότε θαλάσσιας στάθμης, είτε δια θαλάσσης, με τη χρήση πλεούμενων - λίγο πριν το τέλος της Παλαιολιθικής εποχής, κάπου ανάμεσα στο 11.000 και 10.000 π.Χ.

Η ανασκαφή - που βρίσκεται σε εξέλιξη - στην κυνηγετική θέση του Ούριακου στη Λήμνο και χρηματοδοτείται από τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, το Ινστιτούτο Αιγαιακής Προϊστορίας και το ΑΠΘ, αποκάλυψε μια μοναδική και ιδιαίτερα πρώιμη χρονικά εγκατάσταση στο νησιωτικό Αιγαίο.

Οι «μικρολιθικοί» τύποι των χιλιάδων εργαλείων της θέσης - πυρήνες, «ημισέληνα», ξέστρα, γλυφίδες, μικρολεπίδες - που βρέθηκαν μαζί με τα ενδεικτικά διατροφικά κατάλοιπα (οστά ζώων κυνηγιού) και άλλα ευρήματα (κομμάτια ώχρας), τεκμηριώνουν την παρουσία στο χώρο του βόρειου νησιωτικού Αιγαίου μικρών ομάδων κυνηγών με έντονη κινητικότητα και μεγάλη εμβέλεια μετακίνησης και πολιτισμικών επαφών με άλλες ομάδες της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής της Ανατολίας αλλά και νοτιότερα (Μ. Ανατολή).

Κυρίως, όμως, δείχνουν ότι το νησιωτικό Αιγαίο μαζί με τις γύρω ακτές του αποτελούσαν ήδη από την 11η χιλιετία π.Χ. το ζωτικό χώρο προϊστορικών ομάδων κυνηγών και τροφοσυλλεκτών που η εξοικείωσή τους με τη θάλασσα ως τρόπου ζωής, παραγωγικών δραστηριοτήτων (δια θαλάσσης μετακίνηση, ψάρεμα, αναζήτηση πρώτων υλών, ανταλλαγές) και γνώσης των τόπων, ήταν είτε ήδη μια πραγματικότητα είτε βρισκόταν υπό διαμόρφωση. Ιδιαίτερα, η ιδέα της «πρώιμης ναυσιπλοΐας» στην ανατολική Μεσόγειο, που βρίσκεται σήμερα στην πρώτη γραμμή του διεθνούς αρχαιολογικού ενδιαφέροντος όπως και ο ρόλος της στην εμφάνιση της γεωργίας στην Ευρώπη αναμένεται να σχολιαστεί άμεσα ή έμμεσα από τα νέα αρχαιολογικά δεδομένα της Λήμνου.

Η αρχαιολογική ανασκαφή στον Ούριακο της Φυσίνης και τα ενδιαφέροντα ευρήματά της έχουν μεταθέσει τις γνώσεις μας για την πρώτη οργανωμένη ανθρώπινη παρουσία στο νησί της Λήμνου αρκετές χιλιετίες πριν από τη μέχρι σήμερα γνωστή περίοδο της Πολιόχνης. Η ερευνητική παρουσία του ΑΠΘ στην περιοχή της νοτιοανατολικής Λήμνου, που ξεκίνησε με την ανασκαφή του Ούριακου, πρόκειται να συνεχιστεί και να διευρυνθεί στοχεύοντας στην ανάδειξη της αρχαιολογικής σημασίας του νησιού στις προϊστορικές εξελίξεις της ευρύτερης περιοχής του βορειοανατολικού Αιγαίου».