Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Δεν είναι μόνο ότι απουσιάζουν τα δημιουργικά μυαλά, αλλά ότι λείπει η  έμπνευση και η διάθεση για εξερεύνηση των νοητικών όψεων, μία διαδικασία που στην πορεία προκάλεσε όλον αυτό τον πνευματικό οργασμό των παλαιότερων καιρών, τότε που αυτό που περίμενε κανείς με ανυπομονησία ήταν ποιο θα ήταν το νέο δημιούργημα και πόσες συζητήσεις θα προκαλούσε στις μικρές αλλά ουσιαστικές νεανικές συντροφιές.

Τα αιτήματα για μία άλλη κοινωνία αντιπαρέρχονταν την στείρα συντηρητική νοοτροπία, ενώ η λογική του «έτοιμου» αποτελούσε προϊόν επιστημονικής φαντασίας. Σαφώς και δεν μιλά κανείς για επαναστατικές εποχές εξάλλου η λέξη επανάσταση έχει κακοποιηθεί στο έπακρο εδώ και πολλές δεκαετίες- απλά για εποχές όπου η ελπίδα για έναν τουλάχιστον τιμιότερο κόσμο διατηρούνταν ζωντανή και δεν επικρατούσε το μορατόριουμ της αυτοκαταστροφικής άρνησης για κάθε τι νέο και ποιοτικό.

Σήμερα αναζητούν επειγόντως δικαιολογίες σε κάθε τι που λειτουργούν απαντητικά στα όποια κενά. Τρόπον τινά ο καθένας από εμάς ψάχνει εναγωνίως να διατηρήσει ακλόνητη την ουδετερότητά του, μια ουδετερότητα που δεν αφήνει πίσω της ίχνη που να αποκαλύπτουν πως κάποιος/α προσπάθησε πριν να ακολουθήσει κάποιο δρόμο, ως ελάχιστη ένδειξη πως καταβάλλεται η στοιχειώδης προσπάθεια στη ζωή.

Το μήνυμα σήμερα είναι το περίφημο «πιάσε τη ζωή από τα κέρατα» και αυτό πολλές φορές ναι μεν μπορεί να σημαίνει ζήσε όσο πιο πολύ μπορείς, αλλά δεν διασαφηνίζεται το πώς και με ποιο τρόπο θα το κάνεις αυτό. Γιατί απλά να γεύεσαι τα πάντα χωρίς πολύ σκέψη και φραγμούς μπορεί και να σημαίνει, κάνε τα πάντα αρκεί να λες ότι κάτι έκανες. Με λίγα λόγια, η κατευθυνόμενη πολυπραγμοσύνη δεν παραπέμπει απαραίτητα σε ώριμη και βιωματική σκέψη και κυρίως δεν μεταφράζεται ως ποιοτική προσέγγιση σε κάτι, για τον απλό λόγο ότι για να μάθεις από τα πράγματα και την ουσία τους, θα πρέπει να τα μελετήσεις και αυτό προϋποθέτει κάποιου είδους κακώς εννοούμενη μονομέρεια.

Ενσκήπτουμε, λοιπόν και όχι περνάμε φευγαλέα την ματιά μας από τα γεγονότα, λέγοντας ότι αύριο είναι μια άλλη μέρα, που πρέπει πάση θυσία να μάθεις κάτι καινούργιο. Η επιστημονική γνώση δεν θα μπορούσε να αποκτηθεί αν κάποιοι μαθηματικοί δεν αφιέρωναν ολόκληρη τη ζωή τους στην παρουσίαση, εξήγηση και λύση κάποιου θεωρήματος. Η ιατρική δεν θα έφτανε σε αυτό το σημερινό επίπεδο αν κάποιοι δεν αφιερώνονταν στην μελέτη και τον συνδυασμό των στοιχείων μετά από πειράματα και δοκιμές. Πολύ περισσότερο οι φιλόσοφοι και οι φυσικοί και οι αστρονόμοι δεν θα μπορούσαν να διερωτηθούν για το Όν και την καταγωγή του ανθρώπου, ούτε για την προέλευση του Σύμπαντος, αν δεν ξόδευαν απίστευτες ώρες στην επισταμένη μελέτη. Ούτε κβαντική θεωρία, ούτε οντολογική θεωρία, ούτε εξήγηση παρατηρησιακών φαινομένων, κατ' επέκτασιν ζωή θα ήταν αυτό που έχουμε μπροστά μας.

Για πολλούς ανθρώπους αυτό είναι λυτρωτικό. Για άλλους δεν νοείται ζωή χωρίς έρευνα και γνώση. Το ίδιο το σύστημα βάζει τον κόσμο σε μία υπεραπλουστευτική διαδικασία, μετατρέποντας σημαντικά πράγματα σε απλές ανεκδοτολογικές εκφράσεις, που τάχα εξηγούν τις όποιες απορίες. Θα επιμείνω, όμως, στα επιτεύγματα της σκέψης αλλοτινών εποχών, στις εποχές εκείνες που η ζωή είχε νόημα μόνο μέσω της απόκτησης γνώσης, τότε που οι έννοιες είχαν τη σημασία τους και ο λόγος το ίδιο.

Αν υπάρχουν τόσες αναφορές στην Αρχαία Ελλάδα, την Αναγέννηση, τον γαλλικό Διαφωτισμό ή τον γερμανικό Ρομαντισμό, είναι γιατί κάποιοι άνθρωποι αφιέρωσαν τη ζωή τους στο να μας βάλουν στην νοητική περιπέτεια της ζωής. Και ασφαλώς όχι για να μας κληρονομήσουν αυτή την τραγική ουδετερότητα ή καλύτερα μη ανάμιξη και αρνητική ή ανύπαρκτη σκέψη που υπάρχει σήμερα, η οποία αρχίζει από την μη διερώτηση της καταγωγής και του νοήματος της ζωής και φτάνει μέχρι την αδιαφορία απέναντι σε γενοκτονίες ή εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Το πληρώνουμε αδρά αυτό το ταξίδι στον κόσμο των ψευδαισθήσεων. Και όσο μεγαλύτερο είναι το τίμημα, όσο περισσότερο χάνεται η αναζήτηση της ουσίας των πραγμάτων, αυτό το γονιμοποιό σπέρμα για την διερεύνηση του πνεύματος, τόσο ολισθαίνουμε ποικιλοτρόπως. Είναι η στιγμή που αναπολούνται τα μεγάλα πνεύματα του παρελθόντος και η δημιουργική σκέψη. Η στιγμή όπου διαπιστώνουμε τα τεράστια ελλείμματα του παρόντος. Και το δυστύχημα είναι ότι την επόμενη μέρα νωρίς νωρίς θα ξεκινήσει εκ νέου ο πληροφοριακός οργασμός. Που τον λανσάρουν ως πρόοδο, αλλά δεν είναι παρά χαλκευμένη γνώση επί παντός επιστητού.