«Ταξίδι στην Εσπερία»

Του Νουκιου Νίκανδρου

Εκδόσεις: «Άγρα»

Τιμή: 21,50 ευρώ

Στα μέσα του 16ου αιώνα, ένας ταπεινός Έλληνας αντιγραφέας χειρογράφων, ο Νίκανδρος ο Κερκυραίος, ξεκινά για ένα παράξενο, ανάστροφο ταξίδι. Ενώ οι σύγχρονοί του πηγαίνουν προς την Ανατολή ή σαλπάρουν για τον Νέο Κόσμο, αυτός πορεύεται προς την Ιταλία, τη Γερμανία και τη Φλάνδρα, την Αγγλία και τη Γαλλία. Ουμανιστής με κλασική παιδεία, μας παραδίδει την Ευρώπη της Αναγέννησης μέσα από τα λόγια του Στράβωνα και του Ιουλίου Καίσαρα, και σ' αυτή την Ευρώπη δεν βρίσκουμε ίχνος απ' ό,τι εμείς θεωρούμε οικείο. Ποτάμια, πόλεις και λαοί με αρχαϊκά ονόματα ανήκουν σε χώρες εξωτικά μεταμορφωμένες, εκεί που η Μεταρρύθμιση είναι στα σπάργανα, εκεί που παρασκευάζεται η κερβεσία, αλλιώς μπίρα, και εκεί που τις γυναίκες τις φιλούν δημόσια στο στόμα. Η σχέση των τραγικοκωμικών γαμήλιων περιπετειών του Ερρίκου Η' βασιλιά της Αγγλίας, η συνάντηση με τον Φραγκίσκο Α' τής Γαλλίας, ο διάσημος Έρασμος και ο Λούθηρος δεν καταφέρνουν ωστόσο να κρύψουν τον καημό του εξόριστου. Στο θέαμα μιας Ευρώπης που σπαράζεται από βίαιους και ασταμάτητους πολέμους, στο νου του Νίκανδρου έρχεται η Μεσόγειος, όπου ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής και ο πειρατής βασιλιάς Μπαρμπαρόσα, οδηγημένοι από τις έριδες ανάμεσα στους πρίγκιπες της Δύσης, πολιορκούν και λεηλατούν την πατρίδα του την Κέρκυρα. Το "Ταξίδι" γίνεται έτσι το αφήγημα μιας μελαγχολικής εξερεύνησης σε γη μακρινή, όπου η ικανότητα να μιλάς για τον άλλο γίνεται ζωτική ανάγκη για τη δική σου ύπαρξη, «ραγίζοντας το φίλτρο συνηθειών και προκαθορισμένων κρίσεων, ξεθαμπώνοντας τις διόπτρες», όπως γράφει ο Υβ Ερσάν, διευθυντής σπουδών στο EHESS, στο Επίμετρό του «Τα γυαλιά του Νίκανδρου». Το "Ταξίδι στην Εσπερία" πέρασε σχεδόν απαρατήρητο στους αιώνες από τη συγγραφή του, μεταφράζεται, όμως, στην Ελλάδα για πρώτη φορά ολόκληρο, με την επιμέλεια του Πάολο Οντορίκο, πρώην διευθυντή σπουδών στο EHESS. Ο ιστορικός σχολιασμός και οι σημειώσεις έγιναν από τον Ζοέλ Σναππ, ερευνητή του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών Σπουδών της Φλωρεντίας.

«Όλα γίνονται»

Της Elizabeth Strout

Εκδόσεις «Άγρα»

Τιμή: 14,40 ευρώ

Σε μια παρατεταμένα άνυδρη αναγνωστική περίοδο είναι σύνηθες να αναζητεί κανείς καταφύγιο σε κάτι που ο ορίζοντας προσδοκιών του γι' αυτό διαθέτει κάτι το οικείο.  Οι προσδοκίες τρέφονται και- από την οικειότητα. Το Όλα γίνονται θα ήταν το τρίτο βιβλίο της Ελίζαμπεθ Στράουτ που θα διάβαζα. Τα προηγούμενα δύο και ειδικά Το όνομά μου είναι Λούσυ Μπάρτον, με το οποίο το Όλα γίνονται συνθέτει μια διλογία, μου άρεσαν πάρα πολύ, γεγονός ικανό ώστε να ανυπομονώ αρκετά για την κυκλοφορία κάποιου επόμενου βιβλίου της Αμερικανίδας συγγραφέως στα ελληνικά. Να γιατί επέλεξα να διαβάσω τώρα το βιβλίο αυτό.

Αξίζει να ξεκαθαρίσει κανείς ήδη από την αρχή πως το Όλα γίνονται στέκει αυτόνομο, δεν απαιτείται, δηλαδή, να έχει προηγηθεί η ανάγνωση του Το όνομά μου είναι Λούσυ Μπάρτον, όχι όσον αφορά την κατανόηση τουλάχιστον. Στο δεύτερο αυτό μέρος της ιστορίας, η Στράουτ εγκαταλείπει την πρωτοπρόσωπη αφήγηση, ένας παντογνώστης αφηγητής αναλαμβάνει δράση. Το αφηγηματικό εύρημα ωστόσο είναι εν πολλοίς κοινό. Στο Το όνομά μου είναι Λούσυ Μπάρτον, που φαινομενικά τουλάχιστον ανήκει στο είδος της αυτομυθοπλασίας, η Λούσυ βρίσκεται στο κρεβάτι του νοσοκομείου όπου την επισκέπτεται η μητέρα της, πολλά χρόνια μετά την τελευταία φορά που ειδώθηκαν οι δυο τους, και η επίδοξη συγγραφέας τής ζητάει να της αφηγηθεί ιστορίες από την μικρή πόλη στην οποία γεννήθηκε και μεγάλωσε, ένα περιβάλλον αποπνιχτικό από το οποίο κατάφερε να γλιτώσει εξαιτίας της υποτροφίας που έλαβε για να σπουδάσει. Από τότε μένει στη Νέα Υόρκη, και τώρα, χρόνια μετά, είναι μια αρκετά γνωστή συγγραφέας, που μόλις κυκλοφόρησε το τελευταίο της βιβλίο, στο οποίο πρωταγωνιστεί η μικρή εκείνη πόλη και οι κάτοικοί της. 

Στο Όλα γίνονται, η Στράουτ, με το γνώριμο αφηγηματικό της στυλ, συνθέτει ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα, αφηγούμενη τις ιστορίες των ανθρώπων εκείνων, χρόνια μετά την εποχή της νοσηλείας τής Λούσυ. Η σύνδεση μεταξύ των ιστοριών είναι αρκετά χαλαρή, το βιβλίο της Λούσυ Μπάρτον αποτελεί τον βασικό ιστό, παρότι ελάχιστα μαθαίνει κανείς για το ίδιο το βιβλίο, πέρα από την παρουσία του στο τοπικό βιβλιοπωλείο, βιβλίο το οποίο ο αναγνώστης υποθέτει πως είναι Το όνομά μου είναι Λούσυ Μπάρτον. Ωστόσο, το εύρημα της Στράουτ εδώ είναι περισσότερο τεχνικό και λειτουργικό κυρίως ως προς τη συγγραφή και όχι τόσο ως προς την αναγνωστική απόλαυση. Η απουσία της αφηγήτριας-μητέρας και η σχέση μάνας και κόρης που υφαίνεται μέσα από αυτό το μάλλον αμήχανο αίτημα της Λούσυ για «κουτσομπολιό» ώστε να καλυφτεί το κενό που τα χρόνια της απουσίας έχουν επιφέρει στη σχέση τους εδώ δεν αναπληρώνεται παρά την τεχνική αρτιότητα που χαρακτηρίζει και αυτό το βιβλίο της Στράουτ. Όπως επίσης, δεν υπάρχει ο ισχυρός παρότι απών χαρακτήρας της Όλιβ Κίττριτζ στο ομώνυμο μυθιστόρημα, η παρουσία απουσία της Λούσυ και του βιβλίου της δεν καταφέρνουν να καλύψουν το κενό αυτό, να γεμίσουν το δωμάτιο.

Εντούτοις, οι ιστορίες που αποτελούν το μυθιστόρημα διαθέτουν τη γοητεία που η κλασικότροπη γραφή της Στράουτ προσφέρει, μαζί με την ικανότητά της στο χτίσιμο των χαρακτήρων, αλλά και την αγάπη της για συγγραφείς όπως ο Κάρβερ ή η Μπερλίν, μια κάπως παράδοξη αγάπη στη μικρή φόρμα από μια συγγραφέα μυθιστορημάτων. Οι ιστορίες διαθέτουν αρκετό βάθος παρά τις λίγες σελίδες εντός των οποίων διαδραματίζονται, κάτι το οποίο σίγουρα αποτελεί συγγραφική επιτυχία, αλλά και περαιτέρω συνεκτικό ιστό στην ειδολογική κατάταξη του βιβλίου αυτού ως σπονδυλωτό μυθιστόρημα. Η αμερικανική επαρχία και οι άνθρωποί της είναι οι πρωταγωνιστές εδώ, τα ασφυκτικά όρια παρά τις απέραντες εκτάσεις και τον ανοιχτό ορίζοντα, τα μυστικά και τα συμβάντα της ζωής, η φτώχεια και η συναισθηματική δυστυχία, η αποτυχία που βαραίνει τους ώμους των ανθρώπων, το παρελθόν από το οποίο κανείς δεν μπορεί να απαλλαγεί, ακόμα και αν ταξιδέψει χιλιόμετρα μακριά. Η απόσταση της Λούσυ που κατάφερε να ξεφύγει από τις συγκεκριμένες δυσκολίες, ίσως για να συναντήσει άλλες στη μεγάλη πόλη, δυσκολίες οι οποίες δεν αναφέρονται εδώ, τονίζει αυτή την αδυναμία απαλλαγής από το βίωμα, τη στιγμή που προσφέρει ένα αόρατο μα αισθητό σημείο παρατήρησης εκ του μακρόθεν, γεγονός το οποίο μετατρέπει σε λογοτεχνικό υλικό τις ιστορίες αυτές.

Το Όλα γίνονται είναι ένα καλογραμμένο βιβλίο που καταφέρνει να διατηρήσει σε υψηλό βαθμό την αναγνωστική εγρήγορση, ένα βιβλίο βαθιά ανθρώπινο, που πετυχαίνει να υπερκεράσει τα γεωγραφικά όρια της βορειοαμερικανικής πραγματικότητας.

«Η πτώση της Γκοντόλιν»

Του Τόλκιν Τζ. Ρ. Ρ.

Εκδόσεις: «Κέδρος»

Τιμή: 17,70 ευρώ

Η πτώση της Γκοντόλιν είναι το αποτέλεσμα της σύγκρουσης των δύο ισχυρότερων δυνάμεων στον κόσμο: του έκπτωτου Θεού Μόργκοθ, που αντιπροσωπεύει το υπέρτατο κακό, και του Θεού Ούλμο, του Άρχοντα των Υδάτων.

Η πανέμορφη Γκοντόλιν είναι η πόλη που έχουν ιδρύσει τα Ξωτικά Νολντόριν σε μια κρυφή και απρόσιτη τοποθεσία, ώστε να μην τους βρίσκει ο Μόργκοθ.

Ο Ούλμο δίνει εντολή σε έναν Άνθρωπο, τον Τούορ, να πάει στην κρυφή πόλη και να μεταφέρει στον βασιλιά της, τον Τούργκον, μήνυμα ότι πρέπει να αντιμετωπίσει τον Μόργκοθ, αν θέλει να απαλλαγεί από αυτόν. Ο Τούορ ξεκινά το δύσκολο ταξίδι για την Γκοντόλιν. Μόλις φτάνει, δίνει το μήνυμα στον Τούργκον, που αρνείται να βγει από την πόλη και να συγκρουστεί με τον Μόργκοθ.

Η άρνηση αυτή έχει τρομερές συνέπειες. Ο Μόργκοθ οργανώνει μια καταστροφική επίθεση στην πόλη και, παρότι η αντίσταση των υπερασπιστών της είναι επική, δεν αποτρέπει την άλωση και τη λεηλασία της. Ο Τούορ και όσα Ξωτικά έχουν επιζήσει καταφεύγουν στα βουνά, απ' όπου παρακολουθούν συντετριμμένοι την καταστροφή της φλεγόμενης πόλης τους.

«Ιστορία φαντασμάτων»

Του Π. Στράουμπ

Εκδόσεις «Κέδρος»

Τιμή: 19,90 ευρώ

Ποιο είναι το χειρότερο που σου έχει συμβεί; Το πιο τρομακτικό;
Στην ήσυχη πόλη Μίλμπερν, τέσσερις ηλικιωμένοι φίλοι συναντιούνται και αφηγούνται ιστορίες - άλλες πραγματικές, άλλες φανταστικές, όλες, όμως, τρομακτικές. Ένας τρόπος να διασκεδάζουν την ανία τους. Ώσπου μια ιστορία έρχεται και στοιχειώνει και αυτούς και τη μικρή τους πόλη. Αφορά κάτι που έκαναν πολλά χρόνια πριν. Ένα καταραμένο λάθος. Ένα τρομακτικό ατύχημα. Έχει έρθει η ώρα να μάθουν ότι κανένας δεν μπορεί να θάψει το παρελθόν για πάντα...

Το Ιστορία φαντασμάτων χάρισε διεθνή αναγνώριση στον Πίτερ Στράουμπ και χαρακτηρίστηκε από τον Στίβεν Κινγκ ως ένα από τα καλύτερα βιβλία τρόμου των τελευταίων δεκαετιών του 20ού αιώνα.

«Η δύναμη των γυναικών»

Της Denis Mukwege

Μετάφραση: Μοσχονά Αριάδνη - Αδαμαντία

Εκδόσεις «Ψυχογιός»

Τιμή: 18,80 ευρώ

Ο βραβευμένος με Νομπέλ Ειρήνης, παγκόσμιας φήμης γιατρός και αναγνωρισμένος ακτιβιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δόκτωρ Ντενίς Μουκουέγκε, μας καλεί να δράσουμε προκειμένου να αντιπαρατεθούμε με τη μάστιγα της σεξουαλικής βίας και να διδαχτούμε από την ανθεκτικότητα, το σθένος και τη δύναμη των γυναικών.
Στον πυρήνα του μηνύματος του δόκτορα Μουκουέγκε βρίσκονται οι φωνές των πολυάριθμων γυναικών, με τις οποίες έχει εργαστεί όλα αυτά τα χρόνια. Ο δόκτωρ Μουκουέγκε αξιοποιεί ατομικά περιστατικά για να καθησυχάσει όλες τις επιζήσασες πως, έστω και αν τα ψυχολογικά τραύματά τους δεν επουλωθούν ποτέ πλήρως, μπορούν να ανακάμψουν και να ανθήσουν με τη σωστή φροντίδα και υποστήριξη.
Η ίδια η προσωπική ιστορία του δόκτορα Μουκουέγκε είναι συνυφασμένη με την αφήγησή του, καθώς διερευνά τα μεγαλύτερα ζητήματα στα οποία έχει εστιάσει τη δράση του. Επιχειρεί να ερμηνεύσει τους λόγους για τους οποίους η σεξουαλική βία τόσο συχνά παραβλέπεται στους πολέμους, και πώς θα πρέπει οι κυβερνήσεις να αναγνωρίζουν και να αποζημιώνουν τα θύματα. Τονίζει επίσης, πόσο σημαντικό είναι να καταρριφθούν τα ταμπού γύρω από τις σεξουαλικές επιθέσεις, και την αναγκαιότητα δημιουργίας ενός συστήματος υποστήριξης των γυναικών που βγαίνουν μπροστά και μιλάνε.

Τα λόγια του μας προτρέπουν να πούμε «όχι» στην αδιαφορία, καθώς ζητάει από τους αναγνώστες του να αναλογιστούν την εμπλοκή της Δύσης στη διαιώνιση της σεξουαλικής βίας σε μέρη όπως η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, και να καταπολεμήσουν την κακοποίηση που λαμβάνει χώρα στις δικές τους κοινότητες.

«Μεταξύ στιγμής και αιωνιότητας»

Της Σορίν Αλπετρι

Εκδόσεις: «Εν Πλω»

Τιμή: 17,00 ευρώ

Πολλές φορές στη ζωή του ο Γέροντας έλεγε την εξής παραβολή. Ρώτησαν κάποτε ένα φύλλο: «Είσαι τριαντάφυλλο»; «Όχι, δεν είμαι», είπε το φύλλο. «Γιατί τότε μυρίζεις σαν τριαντάφυλλο»; «Είμαι απλά ένα φύλλο, κάποτε, όμως, στάθηκα δίπλα σε ένα τριαντάφυλλο». Όλοι εκείνοι οι άνθρωποι, τους οποίους τόσο πολύ μνημόνευε ο Γέροντας στις προσευχές του, επρόκειτο να διατηρήσουν και να μεταδώσουν το «άρωμά» του, επειδή και αυτοί κάποια στιγμή, σαν το φύλλο, στάθηκαν με τη χάρη του Θεού δίπλα σε ένα τριαντάφυλλο.

Δεν χρειαζόμαστε μια τυπική προσευχή. Χρειαζόμαστε συνεχή παρουσία της καρδιάς, αυτής της αέναης κατάστασης της αγάπης, της σχέσης με τον Θεό, αυτή είναι η ουσία της προσευχής. Γιατί και μια βαθιά σιωπή σημαίνει βαθιά προσευχή. Και βαθιά προσευχή σημαίνει βαθιά σιωπή. Κάθε στιγμή μπορεί να είναι χρήσιμος χρόνος και κάθε αναστεναγμός μπορεί να γίνει προσευχή. Αναστεναγμός δεν είναι το: Ουφ!, αλλά μια ανάσα που πηγάζει από τα βάθη της καρδιάς και κατευθύνεται προς τον Θεό. Έτσι θα μας εμφανιστεί. Γιατί Εκείνος δεν εμφανίζεται σε ένα ακονισμένο μυαλό, αλλά μόνο σ' αυτόν που έχει καθαρή καρδιά, σ' αυτόν που έχει την καρδιά στραμμένη συνεχώς προς Εκείνον...

=====Βιβλιοκριτικές=====

«Μονόφυλλα»

Αριστείδης Καλάργαλης, ποιητική συλλογή

Εκδόσεις «Εύμαρος»

            Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε η ποιητική συλλογή «Μονόφυλλα» του Αριστείδη Καλάργαλη. Η εμφάνιση και η έκδοση γενικότερα του έργου είναι πολύ προσεγμένη και ελκυστική. Δείγμα και απόδειξη συνάμα της σημασίας που δίνει ο δημιουργός για την προσπάθειά του.

Η συλλογή αποτελείται από τρεις ενότητες ποιημάτων, Άγιος χρόνος, Έρως Αύγουστος και Μονόφυλλα και αποτελούν ένα σύνολο ποικιλίας και προβληματισμού σε έμμετρο ρυθμό. Συνυπάρχουν όλα με μια διάχυτη αγωνία ή και ερωτηματικά ακόμα και στα ποιήματα που αποπνέουν αύρα θετικής προαίρεσης και αισιοδοξίας. Από κάθε στίχο ξεπετάγεται μια έννοια, μια τοποθέτηση, μια αντιμετώπιση κατάστασης, ίσως κάποιο δίδαγμα ή απόφθεγμα.

            Σ' όλη τη δουλειά είναι διάχυτη η φιλοσοφική αντιμετώπιση των τεκταινομένων στη φύση, στην κοινωνία, στην ανθρώπινη συμπεριφορά, στο συναισθηματισμό ή και στη σφαίρα της αισιοδοξίας. Η συλλογή αυτή έχει χαρακτήρα πολυποίκιλο, αγγίζει ή και ανοίγει πτυχές ανεξερεύνητες της καθημερινής πορείας, κι αφήνει αχνάρια για σκέψη ή «αντιπαράθεση» στο πλαίσιο της αληθινής έρευνας και ποιητικής διείσδυσης!

            Όπως και ο ίδιος ο δημιουργός σημειώνει, «η συλλογή περιλαμβάνει σαράντα εννέα ποιήματα μικρής φόρμας συλλεγμένα από τα άγραφα φύλλα της ζωής των ποιητών. Οι λέξεις, οι στίχοι κάποτε φέρνουν αγαλλίαση κι άλλοτε, ως καρφιά δίχαλα, ασκούν πίεση στις σκέψεις μας».

            Ο Αριστείδης Καλάργαλης, δεν είναι η πρώτη φορά που μας ξαφνιάζει με πρωτότυπο έργο, προϊόν ενδελεχούς προβληματισμού και ταυτόχρονα συναισθηματικής ανάτασης. Η κάθε παρόμοια προσπάθειά του συνήθως πηγάζει από τον ζήλο του να εκφραστεί με το δικό του ιδιότυπο τρόπο και καταλήγει να προβληματίζει αφενός και συνάμα να τέρπει! Τον ευχαριστούμε και για τούτο το έργο και τον ενθαρρύνουμε να συνεχίσει με κέφι και έμπνευση.

                                                                Στρατής Αλ. Μολίνος

Πέρθας Καλέμη

«Ερωτικά αλληλούια»

Ο τίτλος του νέου καλλιτεχνικότατα φροντισμένου βιβλίου της Πέρθας Καλέμη προοιωνίζει ότι πρόκειται για ποίηση. Ποίηση με πηγαία έμπνευση που ξεχύνεται ρέουσα στην κοίτη του μοντέρνου στίχου ξέφορτου από ομοιοκαταληξίες και συλλαβισμούς.

Η Πέρθα Καλέμη κατάγεται από την Άντισσα, μένει, όμως, μόνιμα στη Μυτιλήνη και εργάζεται στην υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών.

Έχει πλούσιες και πολυπράγμονες επωφελέστατες εθελοντικές προσφορές σε πολιτιστικές δραστηριότητες, για τις οποίες έχει τιμηθεί από ανώτατους φορείς.

Παράλληλα, δεν έπαψε να ασχολείται πολύ παραγωγικά και ποικιλότροπα με τη λογοτεχνία, δημοσιεύοντας έργα της σε περιοδικά, εφημερίδες και επιτομικά πολυσέλιδα αφιερώματα.

Ωστόσο, η ξέχωρη προτίμησή της στην ποίηση την ανέδειξε σε επιτυχίες πανελλήνιων διακρίσεων και διεθνών επιβραβεύσεων.

Στις ποιητικές συνθέσεις της νέας τούτης εκδοτικής της επίτευξης, χρησιμοποιεί τα πιο πολύτιμα υλικά που μπορούν να αναβλύσουν από την ευαίσθητη καλλιτεχνική ψυχή και με μαεστρική εμπειρία οικοδομεί τις λυρικές μπαλάντες της καρδιάς και του πάθους.

Το διάβασμά τους είναι ένα διάφανο ξεδίπλωμα σε εξευγενισμένα ερωτικά ξέφωτα, όπου ιριδίζουν οι πιο συναισθηματικές αξίες της ζωής, με όλες τις αποχρώσεις της χαράς και της ομορφιάς.

Τα «Ερωτικά Αλληλούια» της Πέρθας Καλέμη είναι μια ανθοδέσμη απ' τα πιο μοσκοβόλα ποιητικά δημιουργήματα της ποιητικής παραγωγής της.

Η αυθόρμητη και απροσποίητη έκφραση, βασισμένη στη δύναμη της έντεχνης στιχουργικής σύνθεσης και στο άμεσο ξεχείλισμα της αισθησιακής έξαρσης, κάνουν την όμορφη ποιητική συλλογή ενδιαφέρουσα και αξιόλογη, υπέροχη και πρωτότυπη.

Στρατής Μισγίρης

Καλλονή