Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Η εκγύμναση του σώματος, η καθημερινή άσκηση και γενικότερα ο σεβασμός απέναντι στο σώμα, ήταν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες αντίληψης και συνολικής θέασης της ανθρώπινης ύπαρξης στην αρχαιοελληνική σκέψη.

Πέραν της συστηματικής εκγύμνασης του νου, το σώμα σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες, αποτελούσε ένα σημαντικό κομμάτι φροντίδας και σοβαρής ενασχόλησης του ανθρώπου.

Η καθιέρωση των αθλητικών αγώνων, όπου συνέρρεαν μαζικά χιλιάδες πολίτες από διάφορες περιοχές της αρχαίας Ελλάδας, το νόημα της άμιλλας και του ανταγωνισμού από την δική τους οπτική, αλλά ειδικότερα ο εορτασμός και το πνεύμα του Ολυμπισμού γιατί περί γιορτής επρόκειτο χάριν του ανθρώπινου σώματος, καταδείκνυαν με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο την βαρύτητα που έδιναν οι αρχαίοι Έλληνες στην καλή φυσική κατάσταση, αλλά και γενικότερα στην ανθρώπινη υγεία. Από τότε πέρασαν χιλιάδες χρόνια και πολλές μεταβατικές περίοδοι.

Φτάνοντας στο σήμερα, παρατηρούμε λόγω της εν μέρει μεγάλης αδιαφορίας απέναντι στο σώμα, μία μεταστροφή και αναζήτηση τρόπων απαλλαγής από την καθιστική ζωή. Πολλές φορές ο αθλητισμός είναι άμεσα συνυφασμένος και με την σωματική εμφάνιση εξαιρούνται οι περιπτώσεις επίδειξης αλλά και πάνω απ' όλα με την υγεία και τα προβλήματα που δημιουργεί η χαρακτηριστική αδιαφορία απέναντι στο σώμα, που πολλές φορές το αισθάνεται κανείς ως περιττό βάρος. Δεν είναι έτσι σε καμία περίπτωση βέβαια. Γιατί η σωματική ευεξία οδηγεί στην πνευματική και το αντίθετο.

Ας δούμε κάποια στοιχεία από το πέμπτο Ευρωβαρόμετρο που δημοσίευσε η Κομισιόν, αφιερωμένο στον αθλητισμό και τη σωματική άσκηση.

Η Κομισιόν διενεργεί τακτικά ειδική έρευνα του Ευρωβαρόμετρου για τον αθλητισμό (οι τελευταίες έρευνες πραγματοποιήθηκαν το 2013 και το 2017) με σκοπό την παρακολούθηση των τάσεων όσον αφορά τη συμμετοχή στον αθλητισμό και τη σωματική άσκηση, συμπεριλαμβανομένων των επιπέδων σωματικής άσκησης στην ΕΕ-27 και πληροφοριών σχετικά με τα πλαίσια στα οποία πραγματοποιείται η άθληση.

Το Ειδικό Ευρωβαρόμετρο που δημοσιεύθηκε προχθές που αφορά  τον αθλητισμό και τη σωματική άσκηση βασίζεται στις απαντήσεις που έδωσαν σε περίπου 20 ερωτήσεις 26.580 Ευρωπαίοι και από τα 27 κράτη μέλη.

Η έρευνα δείχνει ότι μόλις το 38% των Ευρωπαίων ασχολείται με κάποιο άθλημα ή κάνει γυμναστική τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, ενώ το 17% αθλείται λιγότερο από μία φορά την εβδομάδα. Επί του παρόντος, οι Ευρωπαίοι, σε ποσοστό έως και 45%, δεν κάνουν ποτέ γυμναστική, ούτε συμμετέχουν σε σωματική άσκηση.

Μολονότι τα στοιχεία αυτά μαρτυρούν μια σταθεροποίηση σε σύγκριση με το Ευρωβαρόμετρο του 2017, είναι σαφές ότι η συνεχής προώθηση του αθλητισμού και της σωματικής άσκησης εξακολουθεί να είναι απολύτως αναγκαία. Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης, ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 οι μισοί Ευρωπαίοι μείωσαν τη σωματική τους άσκηση ή τη σταμάτησαν εντελώς.

Οι ερωτηθέντες ηλικίας 15-24 ετών σημείωσαν τα υψηλότερα ποσοστά μεταξύ εκείνων που κάνουν γυμναστική ή ασχολούνται με κάποιο άθλημα σχετικά τακτικά (54%).

Το ποσοστό αυτό μειώνεται με την ηλικία: από 42% για την ηλικιακή ομάδα των 25-39 ετών, σε 32% για τα άτομα 40-54 ετών και σε 21% για τα άτομα 55 ετών και άνω.

Συνολικά, το Ευρωβαρόμετρο δείχνει ότι οι ερωτηθέντες που κάνουν τακτικά σωματική άσκηση για ψυχαγωγικούς ή μη αθλητικούς σκοπούς δεν αποτελούν την πλειοψηφία σε κανένα κράτος μέλος της ΕΕ.

Σύμφωνα με τα άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα, το κύριο εμπόδιο για την άσκηση είναι πρωτίστως η έλλειψη χρόνου και δευτερευόντως η έλλειψη κινήτρου ή απλώς η έλλειψη ενδιαφέροντος για την άθληση.

Από την έρευνα προκύπτει ότι ο κύριος λόγος της σωματικής άσκησης είναι η βελτίωση της υγείας, και μετά η επιθυμία βελτίωσης της φυσικής κατάστασης και η χαλάρωση.

Κάθε χρόνο, κατά τη διάρκεια της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Αθλητισμού, η Επιτροπή προωθεί τα οφέλη της άθλησης για τη σωματική και την ψυχική ευεξία.

Οι μισοί από τους ερωτηθέντες εξέφρασαν επίσης την επιθυμία τους να αθλούνται σε υπαίθριους χώρους, κάτι που υποστηρίζεται από τις προσπάθειες της Επιτροπής για πιο πράσινο και βιώσιμο αθλητισμό και σωματική άσκηση.

Στο πλαίσιο μιας νέας τάσης που καταγράφηκε, και η οποία ενδεχομένως ενισχύθηκε από την πανδημία COVID-19, περίπου το ένα τρίτο προτιμά να αθλείται στο σπίτι.

Τέλος, η σημασία των προσπαθειών της Κομισιόν προκειμένου να βελτιωθεί η ισότητα των φύλων στον αθλητισμό υπογραμμίζεται απερίφραστα από τα αποτελέσματα του Ευρωβαρόμετρου, δεδομένου ότι, μεταξύ των ατόμων που αθλούνται τακτικά, οι άνδρες εξακολουθούν να αποτελούν την πλειονότητα.