Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Η θέση της γυναίκας στις κοινωνίες, παρά το γεγονός ότι αναβαθμίζεται και παίρνει νέα μορφή, εντούτοις δεν είναι και λίγες οι φορές που παραγκωνίζεται και ειδικά σε θέματα που αφορούν την ιατρική και γενικότερα την υγεία.

Αυτό ίσως σας φανεί παράξενο, με δεδομένο ότι πολλά από τα ταμπού έχουν καταπολεμηθεί εν τη γενέσει τους, πάραυτα όχι στο σύνολό τους.

Γυναίκες ασθενείς αντιμετωπίζουν πολλές δυσκολίες και διακρίσεις. Άλλες γυναίκες ταλαιπωρούνται στην ιατρική περίθαλψη και άλλες δεν τυγχάνουν της ανάλογης συμπεριφοράς συγκριτικά με τους άνδρες.

Μια χρονική αναδρομή αναδεικνύεται σε αυτό το σημείο χρήσιμη.

Ίσως τελικά ο δρόμος για την ισότιμη μεταχείριση των δύο φύλων να χρειάζεται να περάσει ακόμη πολλά ανυπέρβλητα εμπόδια και Συμπληγάδες. Και ο δρόμος να είναι ακόμη μακρύς.   

Η Βρετανίδα ιστορικός πολιτισμού Elinor Cleghorn επικρίνει στο νέο της βιβλίο "Η άρρωστη γυναίκα" ότι οι γυναίκες εξακολουθούν να βρίσκονται σε μειονεκτική θέση σήμερα στην ιατρική. Οι ασθένειές τους αναγνωρίζονται συχνά πολύ αργά ή καθόλου, και οι ιστορίες ταλαιπωρίας που υφίστανται αλλά και τα βάσανά τους δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη. Η ιατρική έρευνα, επίσης, συχνά αφήνει τις γυναίκες στο περιθώριο.

"Οι μύθοι για το γυναικείο σώμα και τις ασθένειές του επιμένουν περαιτέρω πεισματικά", λέει η Cleghorn.

Στο βιβλίο της "Η άρρωστη γυναίκα: πώς ο σεξισμός, οι μύθοι και οι λανθασμένες διαγνώσεις επηρεάζουν την ιατρική μέχρι σήμερα", καταγγέλλει τις συστηματικές διακρίσεις κατά των γυναικών στην ιστορία της ιατρικής από τα παλιά χρόνια μέχρι σήμερα.

Ως επίκαιρο παράδειγμα μιας συχνά εσφαλμένης διάγνωσης γυναικολογικής νόσου, αναφέρει την ενδομητρίωση. Αν και υπολογίζεται ότι μία στις δέκα γυναίκες παγκοσμίως πάσχει από αυτήν, εξακολουθεί να διαγιγνώσκεται πολύ αργά.

Η ίδια η Cleghorn υπέφερε για χρόνια από μια επώδυνη, μη αναγνωρισμένη αυτοάνοση ασθένεια, που την οδήγησε σε μια Οδύσσεια μέσα από τα ιατρεία. Αυτό το προσωπικό ιατρικό ιστορικό έγινε το έναυσμα για τις σπουδές της.

Στο προσεκτικά ερευνημένο και εύκολα γραμμένο  βιβλίο, η Cleghorn κάνει μια αναδρομή σε 2.500 χρόνια ιατρικής ιστορίας, ξεκινώντας από τους αρχαίους Έλληνες και περνώντας μέσα από την επιστημονική εξέλιξη της ιατρικής στον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.

Είναι ένας απολογισμός για το ιατρικό επάγγελμα, που εδώ και πολύ καιρό κυριαρχείται από άντρες και έχει επιτρέψει πολύ συχνά να συνοδεύεται από μύθους, προκαταλήψεις και σεξισμό, εις βάρος των γυναικών - ασθενών.

Δεδομένου ότι οι γυναίκες δεν είχαν πρόσβαση σε ειδική ιατρική εκπαίδευση μέχρι τον 20ο αιώνα, οι άνδρες διατήρησαν τη δύναμη να ερμηνεύουν αυτοί τα δεινά των γυναικών.

Το ανάγνωσμα του βιβλίου είναι συχνά επώδυνο, μερικές φορές τρομακτικό. Το γυναικείο σώμα ήταν ένα μυστήριο για τους γιατρούς για χιλιάδες χρόνια, και δεν καταλάβαιναν πώς λειτουργούσαν τα αναπαραγωγικά όργανα και πώς αλληλεπιδρούσαν.

Λόγω έλλειψης γνώσης, θεωρούνταν ότι η μήτρα από μόνη της υπαγορεύει τη βιολογία της γυναίκας.

Σύμφωνα με τον Ιπποκράτη, όταν μια γυναίκα νοσεί, ο λόγος ήταν μια υποαπασχολούμενη μήτρα, η οποία τριγυρνούσε στο σώμα και προκαλούσε ασθένειες σε άλλα όργανα.

Σύμφωνα με την Cleghorn, ο παράξενος μύθος της περιπλανώμενης και πεινασμένης  μήτρας μετά τη σεξουαλική επαφή και την εγκυμοσύνη παρέμεινε στη σύγχρονη εποχή.

Ήδη από τον 17ο αιώνα, ο Βρετανός γιατρός Τζον Σάντλερ ισχυρίστηκε ότι οι γυναίκες που δεν χρησιμοποιούσαν επαρκώς τη μήτρα τους κινδύνευαν να χάσουν τα λογικά τους.

Παρεμπιπτόντως, φυσικά θεωρείται ότι οι γυναίκες θα έπρεπε να υπομείνουν σιωπώντας τα μερικές φορές τρομερά βάσανά τους από τη γυναικεία ντροπή.

Επιπλέον, πολλοί γιατροί θεωρούσαν ότι οι γυναίκες είχαν μια επικίνδυνη, ακόρεστη σεξουαλική ορμή, το πρώτο θύμα της οποίας ήταν φυσικά ο άνδρας.

Ψυχικές παθήσεις όπως η κατάθλιψη, αποδόθηκαν στην γυναικεία υστερία, όπως γράφει η Cleghorn.

Στο χειρότερο σενάριο, γιατροί όπως ο Βρετανός γυναικολόγος Isaac Baker Brown κατέφευγαν σε τερατώδεις χειρουργικές επεμβάσεις, όπως η αφαίρεση της κλειτορίδας, ως θεραπεία για την επιληψία και την υστερία.

Αυτά και άλλα πολλά έχουν υποστεί και υφίστανται οι γυναίκες στην Υγεία ακόμη και σήμερα. Αν δε μιλήσουμε και για άλλα, όπως η ενδοοικογενειακή βία ή οι διακρίσεις στην εργασία, τα πράγματα αλλάζουν προς το χειρότερο.

Και ας λένε κάποιοι πως ετούτος ο κόσμος έχει αλλάξει φαινομενικά.