Επιτρέψτε μου να παρέμβω, με τον δικό μου τρόπο, (για την ακρίβεια, με τον τρόπο της Μάνας μου), στην συζήτηση που ξεκίνησε, αυγουστιάτικα, με αφορμή την απόφαση να είναι η Ελλάδα η μόνη χώρα που δεν μετέχει στο πανευρωπαϊκό συνέδριο της Εσθονίας για «τα εγκλήματα του κομμουνισμού». Θυμίζοντας πρωτίστως ότι αυτό που ονομάζουμε «ανανεωτική Αριστερα», το άλλοτε ΚΚΕ Εσωτερικού, μετέπειτα ΕΑΡ,  ΣΥΝ και τώρα ΣΥΡΙΖΑ, γεννήθηκε από ένα τέτοιο έγκλημα. Την εισβολή των σοβιετικών αρμάτων μάχης στην Τσεχοσλοβακία, τον Αύγουστο του 1968.

Όταν για πρώτη φορά οργανώθηκα στη Νεολαια ΕΔΑ, η Μάνα, μου ζήτησε να τη συνοδεύσω ως το κτήμα του Βοσκόπουλου (πατέρα του τραγουδιστή). Όπου μου έδειξε το πηγάδι τους. Και μου έκανε το δικό της μάθημα πολιτικής, όπως το περιγράφω στην τελευταία έκδοση του βιβλίου μου «Γυναικείες Ιστορίες»:

Σε τούτο πηγάδι, όταν έφυγαν οι Γερμανοί και μας έβαλαν οι Εγγλέζοι να σκοτωνόμαστε αναμετάξυ μας, έβλεπα, από  'κει πιο πάνω, στα καμίνια που δούλευα, αυτά που θα σου πω και εσύ ό,τι θες κατάλαβε, ό,τι θέλεις κράτα κι' ό,τι θέλεις πέτα.

Τη μια μέρα λοιπόν έρχονταν οι χίτες και οι γερμανοτσολιάδες, που τους έκαμε εξουσία ο Παπατζής (έτσι αποκαλούσε τον Γεώργιο Παπανδρέου) και το γέμιζαν τούτο το πηγάδι με κορμάκια από τους δικούς μας. Αλλά την άλλη μέρα έρχονταν οι δικοί μας, το άδειαζαν από τα δικά μας κορμιά και το γέμιζαν από τα κορμάκια των άλλων. Το τι έχουν δει τα μάτια μου, δεν το χωράει ο νους σου. Θυμάμαι μια παπαδοπούλα που πριν την εκτελέσουν της έκοψαν τα βυζιά.

Και δεν φαντάζομαι να πιστεύεις ότι όλοι αυτοί που πέρασαν από τούτο το πηγάδι, ριγμένοι πότε από τους άλλους και πότε από τους δικούς μας, ήταν καλά και σώνει ένοχοι. Έφτανε μόνο, για τους χίτες, που ήταν αριστεροί. Και ας μην είχαν κάνει τίποτε. Και για τους δικούς μας έφτανε μόνο που ήταν δεξιοί. Κι ας ήταν και αθώοι. Οι πραγματικοί ένοχοι συνήθως τη γλιτώνουν γιατί πάντα είναι «στα μέσα και στα έξω» και πάντα έχουν τις άκρες τους και τον τρόπο τους. Οι αθώοι την πληρώνουνε πάντα. Εκεί που ανακατεύεσαι θέλω να μην ξεχνάς τούτο πηγάδι.

ΑΥΡΙΟ ΤΟ Β΄ ΜΕΡΟΣ

Γ. Π. ΜΑΣΣΑΒΕΤΑΣ

giorgis@massavetas.gr