Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)

Σε μια δέσμη μέτρων για την ασφάλεια των ασθενών, που δημοσίευσε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επισημαίνεται ο τρόπος με τον οποίο η Επιτροπή και οι χώρες της ΕΕ αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της ασφάλειας των ασθενών, καταγράφεται η πρόοδος που έχει σημειωθεί από το 2012 και προσδιορίζονται τα εμπόδια που πρέπει να εξαλειφθούν για να βελτιωθεί η ασφάλεια των ασθενών, όπως προβλέπεται σε μια σύσταση του Συμβουλίου του 2009. Παρόλο που υπήρξε σημαντική πρόοδος σε ό,τι αφορά τη διαμόρφωση εθνικών προγραμμάτων για την ασφάλεια των ασθενών και τη δημιουργία συστημάτων, μέσω των οποίων οι ασθενείς μπορούν να καταγγέλλουν τα ανεπιθύμητα συμβάντα, πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά όσον αφορά την εφαρμογή των διατάξεων για την ισχυροποίηση της θέσης των ασθενών και ειδικότερα για την εκπαίδευση και την κατάρτιση των εργαζομένων στον τομέα της υγείας.

Ευρωβαρόμετρο για την ασφάλεια & περίθαλψη

Σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρομέτρου σχετικά με την ασφάλεια των ασθενών και την ποιότητα της περίθαλψης, που πραγματοποιήθηκε από το Νοέμβριο μέχρι το Δεκέμβριο 2013 και στις 28 χώρες της ΕΕ, λίγο περισσότεροι από τους μισούς πολίτες της ΕΕ (53%) πιστεύουν ότι οι ασθενείς είναι πιθανό να υποστούν βλάβη από τη νοσοκομειακή περίθαλψη στη χώρα τους. Ωστόσο, το ποσοστό αυτό διαφέρει σημαντικά μεταξύ των χωρών -από 82% στην Κύπρο έως 21% στην Αυστρία. Όπως και το 2009 -την τελευταία φορά που πραγματοποιήθηκε η ίδια έρευνα- μόλις πάνω από το ένα τέταρτο (27%) των πολιτών δήλωσαν ότι οι ίδιοι ή κάποιο μέλος της οικογένειάς τους έχει υποστεί ανεπιθύμητο συμβάν κατά την παροχή υγειονομικής περίθαλψης. Τα περισσότερα από αυτά τα άτομα προέρχονταν από τις βόρειες και δυτικές περιοχές της ΕΕ. Από τα άτομα που υπέστησαν ένα ανεπιθύμητο συμβάν, το 46% το κατήγγειλαν, σε σύγκριση με μόλις 28% το 2009, γεγονός που δείχνει ότι έχει εμφανώς ισχυροποιηθεί η θέση των ασθενών. Η αύξηση του ποσοστού ήταν ακόμη πιο σημαντική σε συγκεκριμένες χώρες, π.χ. στη Γαλλία (+61%), στην Ισπανία (+40%) και στο Λουξεμβούργο (+32%). Παρά ταύτα, στο 37% των περιπτώσεων καταγγελίας του ανεπιθύμητου συμβάντος «δεν έγινε τίποτα». Ωστόσο, σε ένα στα πέντε άτομα ζητήθηκε συγγνώμη από το γιατρό ή τη νοσοκόμα, ενώ το 17% έλαβε εξηγήσεις για το σφάλμα από το ίδρυμα υγειονομικής περίθαλψης.

Πρόβλημα για τους πολίτες η ασφάλεια

Τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης που πραγματοποιήθηκε από το Δεκέμβριο 2013 μέχρι το Φεβρουάριο 2014 δείχνουν ότι η κοινωνία των πολιτών (σε ποσοστό άνω του 90%) εξακολουθεί να θεωρεί ότι υπάρχει πρόβλημα όσον αφορά την ασφάλεια των ασθενών στην ΕΕ. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπάρχει εντυπωσιακή υποστήριξη για όλους τους τομείς βελτίωσης που προσδιορίζονται από την Επιτροπή. Σύμφωνα με τους ερωτηθέντες, τα πλέον αποτελεσματικά μέτρα είναι η συμμετοχή των επαγγελματιών της υγείας, η δεσμευτική εθνική νομοθεσία, η συμμετοχή οργανώσεων ασθενών και η συνεργασία της ΕΕ για την ασφάλεια των ασθενών. Επιπλέον, η πλειονότητα των συμμετεχόντων (72%) θεωρούν ότι η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της δράσης της ΕΕ από την ασφάλεια των ασθενών στην ευρύτερη ποιότητα της περίθαλψης, θα αποφέρει σημαντικά οφέλη. Η ασφάλεια των ασθενών θεωρείται αποτέλεσμα της υψηλής ποιότητας της περίθαλψης που πρέπει να είναι ασφαλής, αποτελεσματική και φιλική προς τις ανάγκες των ασθενών και την αξιοπρέπειά τους.

Ιστορικό

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 8-12% των ασθενών που εισάγονται στα νοσοκομεία της ΕΕ υφίστανται ανεπιθύμητα συμβάντα κατά τη διάρκεια της παροχής υγειονομικής περίθαλψης, για παράδειγμα: λοιμώξεις που συνδέονται με την υγειονομική περίθαλψη (περίπου 25% των ανεπιθύμητων συμβάντων), σφάλματα κατά τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, χειρουργικά σφάλματα, ελαττωματικές ιατρικές συσκευές, διαγνωστικά λάθη και αδράνεια μετά από εργαστηριακές αναλύσεις. Εκτιμάται ότι 4,1 εκατομμύρια ασθενείς ετησίως στην ΕΕ προσβάλλονται από μια λοίμωξη που συνδέεται με την υγειονομική περίθαλψη, και ότι για τουλάχιστον 37.000 ασθενείς η συγκεκριμένη λοίμωξη είναι θανατηφόρα.