Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Oι άνθρωποι είναι συνηθισμένοι να ζουν με αντιφάσεις και δεν καταφέρνουν να εκφράσουν μια ξεκάθαρη άποψη με το θάρρος της γνώμης και την ευγλωττία ως κυρίαρχο προσόν, σε ένα επικοινωνιακό προτσές, που αν μη τι άλλο τους σπρώχνει προς την αοριστία.

Δεν υπάρχει ούτε η κατασταλαγμένη άποψη ούτε η κατάλληλη Παιδεία για να τροφοδοτήσει την όλη διαδικασία του διαλόγου μεταξύ των ανθρώπων που μπορεί να σηματοδοτήσει μια νέα αρχή σε όλα όσα πρόκειται να διαμειφθούν στο μέλλον.

Θέλουν όλοι να πουν την γνώμη τους επειδή διάβασαν ή είδαν κάτι, είτε αυτό αφορά την πανδημία, είτε τους εν εξελίξει πολέμους, είτε τις ανθρώπινες σχέσεις, που αν μη τι άλλο βρίσκονται πέρα από την κόκκινη γραμμή. Θέλουν, αλλά το κάνουν πάντα εσφαλμένα.

Ζούμε εποχές που αφήνουν ελάχιστα πίσω τους και σε κάθε περίπτωση έναν κόσμο της εξακολουθητικής παραποίησης της ιστορίας, αν υποτεθεί ότι αυτή γράφτηκε και εξακολουθεί να γράφεται με αντικειμενισμό.

Παρασυρόμενοι οι άνθρωποι από τσιτάτα και διαδικτυακή παραφιλολογία, από περιττές εκφράσεις και σλόγκαν, θέλουν να δείξουν πως είναι ή σημαίνουν κάτι, πως εκφράζουν κάποια κοσμοθεωρία, πως εντέλει είναι αυτοί και η εικόνα τους, πολλές φορές φτηνή και επίπεδη.

Πολλά από τα συμβαίνοντα στην σημερινή εποχή, τα είχαν προβλέψει και προγράψει αξιόλογοι στοχαστές. Έτσι το να πέσει κανείς στην παγίδα της επανάληψης, θεωρείται πιθανό. Αυτό, όμως, που είναι ξεχωριστό την σημερινή εποχή είναι πως οι άνθρωποι αντλούν αφειδώς από την ασημαντότητα και την πνευματική λειψυδρία.

Το σύνολο των πραγμάτων που απουσιάζουν εδώ και καιρό συνδέεται με την ολοένα και μεγαλύτερη απουσία της σκέψης που οδηγεί σε αυθαίρετες παρεκτροπές και παρεκκλίσεις από την προϋπάρχουσα νοητική δυναμική.

Το περισσό και υπεραπλουστευμένο εκφραστικό οπλοστάσιο παραπέμπει σε εποχές του επιτηδευμένου και όχι παραγωγικού μηδενισμού, αν υποτεθεί ότι κάποτε ο νιχιλισμός έδινε το έναυσμα για την ύστατη και στερνή σκέψη.

Ο Κώστας Παπαϊωάννου λέει στο «πρόβλημα του μοντέρνου νιχιλισμού»: Ο νιχιλισμός, «ο θάνατος του θεού», που είχε εξαγγείλει ο Nietzsche, σημαίνει: ο κόσμος του πνεύματος έπαψε να είναι πηγή ζωής, γονιμοποιούσα δύναμη, έπαψε να μπορεί να βεβαιώνει τον άνθρωπο για την ουσία του, έπαψε να δίνει νόημα στην ανθρώπινη ύπαρξη, ο υπεραισθητός κόσμος μεταμορφώθηκε σ' ένα ανυπόστατο προϊόν του εμπειρικού κόσμου, ο άνθρωπος παραδόθηκε στη φθορά του Κενού, του Τυχαίου και του Παράλογου, στη βία των πιο σκοτεινών βιολογικών δυνάμεων που αποδέσμευσε η απουσία κάθε ανώτερης αξίας και κάθε ανώτερου ελέγχου, ο άνθρωπος έγινε για τον εαυτό του πρόβλημα.

Αυτός είναι ο κόσμος του Heidegger και του T. S. Eliot, αυτός είναι ο κόσμος που μέσα του δείχνει ο Spengler την «εξάντληση των μεταφυσικών δυνατοτήτων και το γεροντικό μαρασμό του δυτικού πολιτισμού».

Θα προσέθετα σε όλα αυτά πως είναι το Κενό ως έμπνευση και το ελάχιστο ως πυριτιδαποθήκη της παραποιημένης νέας σκέψης, κατά την οποία κανείς δεν απευθύνεται σε κανέναν ούτε καν με την διάθεση να τον νουθετήσει λεκτικά.

Οι άνθρωποι διαβιούν μέσα στον εναγκαλισμό με την πνευματική ακινησία και επιχαίρουν με αυτό, σα να επρόκειτο για μια ζωή πεταμένη στην άκρη ως απλά χρονική περάτωση και μετέπειτα καταβύθιση στο άγνωστο.

Η διαδικασία αυτή σαρώνει τον εγκέφαλο και προκαλεί μια νέας μορφής παραλυσία, όπου το κάθε τι εκλαμβάνεται ως αφορμή για τον γέλωτα και τα χωρατά, ωσάν να ήταν ο περίγελος το μόνο ουσιαστικό συστατικό της φτηνής επικοινωνίας που μάλλον για ασήμαντο μονόλογο ομοιάζει.

Το γεγονός ότι πολλοί δεν θέλουν να μπουν στην διαδικασία να αντιληφθούν σε ποια εποχή ζουν παρά αναμοχλεύουν ένα ερωτηματικό παρελθόν με πλείστα κενά, δείχνει το αν σήμερα υπάρχει έστω και στο ελάχιστο η τάση της πνευματικής προσέγγισης.

Η μεγάλη σκέψη, που τόσο συζητήθηκε πριν από πολλές δεκαετίες, έχει παραμένει στον πάτο της σημερινής κοινωνίας, όπου η παραμικρή απόπειρα παρέκκλισης από την κραταιά ανοησία, εκλαμβάνεται ως διολίσθηση από την κανονικότητα.

Οι άνθρωποι με λίγα λόγια έχουν δρομολογήσει την πορεία και στοχοθετήσει τον χρόνο. Τους λείπει μόνο η ποιότητα και η αποτίμηση αυτού του τρόπου ζωής. Με την έννοια της γόνιμης κριτικής που λειτουργεί διορθωτικά στο εξελισσόμενο επικοινωνιακό προτσές. Μια κριτική που θα μπορούσε να προσδώσει υπεραξία στα τεκταινόμενα. Αλλά ίσως και να είναι πολύ αργά.