Τα παιδιά πρόσφυγες που έρχονται στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα που σχετίζονται με την πρόσβαση στις Υπηρεσίες Υγείας αλλά και στις ίδιες τις δομές που διαμένουν. Είναι γεγονός ότι ειδικά τα παιδιά πρόσφυγες είναι η πιο ευαίσθητη κοινωνική ομάδα, με πολλά υφιστάμενα προβλήματα πέρα από την διαμονή και την ενσωμάτωσή τους στον κοινωνικό ιστό.
Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, υπάρχουν πάντως ήδη προγράμματα στήριξης των παιδιών.
Συγκεκριμένα, στο πρόγραμμα «Όλα τα παιδιά στην Εκπαίδευση» – ACE, από το 2021 μέχρι σήμερα ωφελήθηκαν 25.366 πρόσφυγες και μετανάστες μαθητές, λαμβάνοντας γλωσσική υποστήριξη και υποστήριξη στη σχολική μελέτη σε 40 τοποθεσίες σε όλη την επικράτεια. Ανάμεσά τους, 5.982 ασυνόδευτα ή χωρισμένα από τις οικογένειές τους ανήλικα και 273 παιδιά με αναπηρίες.
Το πρόγραμμα λειτούργησε, όπως αναφέρει το υπουργείο ως μια πραγματική «γέφυρα» ανάμεσα στην μη τυπική και στην τυπική εκπαίδευση, που επιπλέον αποτρέπει την σχολική διαρροή: το 75% των μαθητών του ACE έχουν εγγραφεί και παρέμειναν στο ελληνικό δημόσιο σχολείο.
Παράλληλα με την μη τυπική εκπαίδευση, 8.322 παιδιά του ACE ενισχύθηκαν με δράσεις δομημένης ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, 532 παραπέμφθηκαν σε εξειδικευμένες υπηρεσίες, 4.642 παιδιά έχουν υποστηριχθεί για την εγγραφή τους στο δημόσιο σχολείο, 379 σχολεία έλαβαν υποστήριξη μέσω υπηρεσιών διερμηνείας.
Τα προβλήματα, όμως, για τα παιδιά – πρόσφυγες παραμένουν, μιας και η πρόσβαση εξακολουθεί να είναι δύσκολη και σύνθετη. Η κατάστασή τους αναδεικνύει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν συνολικά, πέρα από την ενσωμάτωσή τους στην ελληνική κοινωνία.  
Στο πλαίσιο αυτό, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ) και η οργάνωση Save the Children (SC) παρουσίασαν έκθεση για την κατάσταση των παιδιών – προσφύγων στην Ελλάδα με τίτλο «Δεν μοιάζει με την αληθινή ζωή: Η καθημερινή ζωή των παιδιών στις προσφυγικές δομές στην Ελλάδα», η οποία αποκαλύπτει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα παιδιά που ζουν στις προσφυγικές δομές σε όλη την Ελλάδα.
Η μελέτη παρέχει μια εις βάθος ματιά στις βιωμένες εμπειρίες αυτών των παιδιών, βασιζόμενη σε 32 συνεντεύξεις με παιδιά, τους φροντιστές τους και εμπειρογνώμονες, συμπεριλαμβανομένων κρατικών αξιωματούχων.
Μέσα από την έκθεση αποκαλύπτονται οι δυσκολίες που υφίστανται τα παιδιά προσφύγων και μεταναστών, τα οποία αποτελούν έναν στους τέσσερις αιτούντες διεθνή προστασία στην Ευρώπη.
Στην Ελλάδα, ως κύριο σημείο εισόδου στην Ευρώπη, έφτασαν πάνω από 6.400 παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες τους πρώτους έξι μήνες του 2024 – μια εντυπωσιακή τετραπλάσια αύξηση σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2023. Είναι ανησυχητικό ότι το 86% αυτών των παιδιών είναι κάτω των 15 ετών.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, περισσότεροι από 58.226 άνθρωποι εισήλθαν στην Ελλάδα μέχρι τον Δεκέμβριο του 2024, με 1 στα 4 άτομα που ζητούν προστασία να είναι παιδί.
Το 2024, υποβλήθηκαν 18.634 αιτήσεις ασύλου από παιδιά. Τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά (11.775) είναι κάτω των 13 ετών.
Η έκθεση αφορά το 2024 και στηρίχθηκε στις μαρτυρίες παιδιών, γονέων και εμπειρογνωμόνων.
Πολλά από αυτά τα παιδιά έχουν διαφύγει από ζώνες συγκρούσεων, όπως η Συρία, το Αφγανιστάν και η Σομαλία, υπομένοντας επικίνδυνα ταξίδια για να αντιμετωπίσουν περαιτέρω δυσκολίες σε περιοριστικά και απομονωμένα κέντρα υποδοχής.
Αυτές οι δομές, οι οποίες συχνά βρίσκονται μακριά από τα αστικά κέντρα, περιορίζουν σημαντικά την πρόσβαση στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη, την ψυχοκοινωνική υποστήριξη και τις ευκαιρίες για παιχνίδι -βασικά συστατικά της παιδικής ανάπτυξης.
Παρά τα υφιστάμενα ευρωπαϊκά και εθνικά πλαίσια που έχουν σχεδιαστεί για την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών, η έκθεση εντοπίζει συστημικά κενά που στερούν από τα παιδιά στις δομές προσφύγων στην Ελλάδα βασικές ανάγκες και ευκαιρίες για ένταξη.
Βασικά ευρήματα της έκθεσης:
– Απομόνωση σε απομακρυσμένες δομές υποδοχής
– Έλλειψη υπηρεσιών ψυχικής υγείας και εξειδικευμένων υπηρεσιών παιδικής προστασίας.
– Κενά υγειονομικής περίθαλψης λόγω περιορισμένου προσωπικού και πόρων.
– Κακή ποιότητα παρεχόμενου φαγητού και ασυνεχής οικονομική βοήθεια που θέτει σε κίνδυνο την ευημερία των παιδιών.
– Υποβαθμισμένες συνθήκες διαβίωσης με ανεπαρκείς συνθήκες υγιεινής.
– Εμπόδια στην εκπαίδευση και την κοινωνική ένταξη.
– Περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες διερμηνείας, αφήνοντας τις οικογένειες σε νομική εκκρεμότητα.
– Μοναξιά, άγχος και στρες που συνδέονται με το περιβάλλον διαβίωσης, το οποίο σε κάποιες περιπτώσεις προσομοιάζει με περιβάλλον κράτησης.