Στην Ευρώπη ολοένα και περισσότερο οι πολίτες ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν αεροπλάνα που είναι ρυπογόνα, παρά το τρένο που με την ηλεκτροκίνηση είναι φιλικό προς το περιβάλλον και σε κάθε περίπτωση πιο προσιτό από οικονομικής άποψης.

Εντούτοις, δεν συμβαίνει αυτό, δηλαδή να χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο το σιδηροδρομικό δίκτυο που θα μπορούσε να εξασφαλίσει μια άνετη και όμορφη διαδρομή εκτός από τα οφέλη που θα προέκυπταν στο περιβάλλον.

Στη χώρα μας μάλιστα, αυτό το γνωρίζουμε πολύ καλά, καθώς το σιδηροδρομικό δίκτυο ουσιαστικά είναι μηδαμινό και μηδενικό πια σε ότι αφορά την διασύνδεση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.

Κι αυτό σε αντίθεση με παλαιότερα χρόνια, όπου παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχε ηλεκτροκίνηση, η χώρα μας είχε σύνδεση με χώρες όπως η Γερμανία, αλλά μάλλον αυτό οφειλόταν στο μεταναστευτικό ρεύμα και στο εργατικό δυναμικό που κατέφευγε στην φθηνή λύση του τρένου.

Αθήνα: Καμία απευθείας διασυνοριακή σιδηροδρομική σύνδεση  

Συγκεκριμένα, για την Ελλάδα λοιπόν, σύμφωνα με τις πληροφορίες που παρέχει η Greenpeace, τα δεδομένα για την Αθήνα είναι ότι δεν συνδέεται καθόλου με διασυνοριακό απευθείας τρένο με καμία άλλη πόλη.

Κι όχι μόνο αυτό, αλλά από το 2019 δεν έχει υπάρξει ούτε ένα επιβατικό τρένο να εισέρχεται ή να εξέρχεται στη χώρα. 

Με βάση τις τωρινές ανεπαρκείς σιδηροδρομικές υποδομές, μόνο 5 πόλεις θα μπορούσαν να είναι προσβάσιμες σε 18 ώρες ή λιγότερο: το Βελιγράδι, η Κωνσταντινούπολη, η Πρίστινα, τα Σκόπια και η Σόφια.

Η Greenpeace αναφέρει ότι με επενδύσεις μετρίου επιπέδου στις ευρωπαϊκές σιδηροδρομικές υποδομές, που θα επέτρεπαν κατά μέσο όρο ταχύτητα 80 χλμ/ώρα σε όλες τις διαδρομές, εννέα επιπλέον πόλεις θα μπορούσαν να εξυπηρετούνται με απευθείας τρένο από και προς την Αθήνα στο μέλλον, όπως π.χ. η Βουδαπέστη, το Βουκουρέστι και η Βιέννη.

Σύμφωνα με την διεθνή περιβαλλοντική οργάνωση, όλες οι πόλεις που αναλύθηκαν είναι προσβάσιμες με απευθείας πτήση, εκτός από την Πρίστινα και το Κίεβο.

Αυτό κάνει την Αθήνα την πόλη με τη μεγαλύτερη συνδεσιμότητα πτήσεων από όλες τις πόλεις που αναλύθηκαν (μαζί με το Λονδίνο και την Κων/πολη). Γίνεται ως εκ τούτου ξεκάθαρο ότι η Ελλάδα ενθαρρύνει τους πολίτες να πάρουν αεροπλάνο αντί για τρένο.

Η κατάσταση στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη

Η Greenpeace, όμως, δίνει και μια εικόνα για το τι γίνεται στην Ευρώπη ειδικότερα. Σύμφωνα με νέα έρευνα του γραφείου της οργάνωσης στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, οι πόλεις στην Ευρώπη παραμένουν περισσότερο συνδεδεμένες μεταξύ τους με αεροπλάνο παρά με τρένο, ενθαρρύνοντας έτσι τους πολίτες να χρησιμοποιούν το αεροπλάνο, παρά τις πολύ βλαβερές επιπτώσεις των πτήσεων στον πλανήτη.

Από τις 990 διαδρομές μεταξύ 45 μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων που ανέλυσε η έρευνα, μόνο το 12% έχουν απευθείας τρένα, ενώ το 69% εξυπηρετούνται από απευθείας πτήσεις, αυτό είναι σχεδόν εξαπλάσιος αριθμός απευθείας πτήσεων σε σχέση με τις απευθείας σιδηροδρομικές συνδέσεις μεταξύ μεγάλων πόλεων στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων των 27 χωρών της εε (εκτός της Ιρλανδίας, της Κύπρου και της Μάλτας), του Ηνωμένου Βασιλείου, της Νορβηγίας, της Ελβετίας, της Ουκρανίας, της Μολδαβίας, της Σερβίας, της Βοσνίας, του Μαυροβουνίου, της Βόρειας Μακεδονίας, του Κοσόβου, της Αλβανίας και της Τουρκίας (μόνο Κωνσταντινούπολη).

Ο αριθμός των απευθείας σιδηροδρομικών συνδέσεων στην Ευρώπη θα μπορούσε να τριπλασιαστεί, επισημαίνει η Greenpeace. Από όλες τις διαδρομές που αναλύθηκαν, το 42% (419 διαδρομές) θα μπορούσε να έχει απευθείας ημερήσιο ή νυχτερινό τρένο με διάρκεια ταξιδιού μικρότερη των 18 ωρών, χρησιμοποιώντας τις υπάρχουσες σιδηροδρομικές γραμμές.

Σιδηροδρομικές συνδέσεις

Με επιπλέον επενδύσεις σε υποδομές που θα οδηγούν σε ταχύτητες τρένου τουλάχιστον 80 χλμ/ώρα, ο αριθμός των απευθείας σιδηροδρομικών συνδέσεων θα μπορούσε να αυξηθεί ως και 54% στις διαδρομές που αναλύθηκαν.

Όμως, μόνο το 27% (οι 114 από τις 419 δυνητικές απευθείας σιδηροδρομικές διαδρομές) εξυπηρετούνται αυτή τη στιγμή από απευθείας τρένο, ενώ το 73% (305 δυνητικές διαδρομές) δεν εξυπηρετούνται.

Οι απευθείας σιδηροδρομικές διαδρομές έχουν σημαντικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τις διαδρομές με ανταπόκριση, όπως περισσότερη άνεση, αξιοπιστία και πιο προσιτή τιμή, κι έτσι ενθαρρύνουν τους πολίτες να χρησιμοποιούν τα τρένα αντί για τις μετακινήσεις που υπερκαταναλώνουν ορυκτά καύσιμα.

Σε καμία, όμως, από τις πόλεις που εξέτασε η έρευνα, δεν αξιοποιούνται στο έπακρο οι δυνατότητες των απευθείας τρένων. Ακόμα και η Βιέννη, που έχει 17 απευθείας σιδηροδρομικές συνδέσεις - τις περισσότερες στην Ευρώπη - χρησιμοποιεί μόνο το 59% των πιθανών διαδρομών. Υπάρχει δυνατότητα για 12 ακόμα απευθείας σιδηροδρομικές συνδέσεις με μέγιστη διάρκεια ταξιδιού από και προς τη Βιέννη τις 18 ώρες.

Οι πόλεις με τις περισσότερες απευθείας σιδηροδρομικές συνδέσεις μετά τη Βιέννη είναι το Μόναχο (15 συνδέσεις, δυνατότητα για άλλες 14), το Βερολίνο (14 συνδέσεις, δυνατότητα για άλλες 14), η Ζυρίχη (13 συνδέσεις, δυνατότητα για άλλες 15) και το Παρίσι (13 συνδέσεις, δυνατότητα για άλλες 16).

Απευθείας σιδηροδρομική σύνδεση – οι χειρότερες πόλεις

Οι χειρότερες πόλεις είναι η Αθήνα, η Λισαβόνα, η Πρίστινα, το Σαράγιεβο, τα Σκόπια και το Ταλλίν, στις οποίες δεν υπάρχει κανένα απευθείας τρένο που να πηγαίνει σε καμία από τις άλλες πόλεις που αναλύθηκαν.

Η διεθνής περιβαλλοντική οργάνωση τονίζει ότι στην Ευρώπη, εδώ και χρόνια υπάρχει ένα πολιτικό αδιέξοδο σχετικά με την αύξηση των απευθείας σιδηροδρομικών συνδέσεων και τη μετάβαση από μεταφορά με αυτοκίνητο ή αεροπλάνο σε μεταφορά με το φιλικό προς το κλίμα τρένο.

Παρόλο που η ευρωπαϊκή επιτροπή ανακοίνωσε 15 νέα διασυνοριακά έργα στην ΕΕ τον Δεκέμβριο του 2021, ως μέρος των σχεδίων της για τον σιδηρόδρομο, αυτό το νούμερο μειώθηκε στα 10 στις αρχές του 2023, ενώ καμία νέα διαδρομή δεν έχει δημιουργηθεί ακόμα.

Ο συνολικός αριθμός των επιβατικών νυχτερινών τρένων στην Ευρώπη, που περιλαμβάνει περισσότερες από τις μισές απευθείας σιδηροδρομικές συνδέσεις που βρέθηκαν, μειώθηκε από 1.257 την εβδομάδα το 2001 σε μόλις 445 το 2019.