Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Δυσάρεστα τα νέα για την ευρωζώνη αναφορικά με την ανάπτυξή της εντός του 2024, κάτι που βάζει τις βάσεις για ένα ακόμη δύσκολο 2025. Οι λόγοι είναι πολλοί, όμως εστιάζονται κυρίως σε δύο βασικότερους όπως θα δούμε παρακάτω, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτή την διαφαινόμενη στασιμότητα.

Τα στοιχεία που παρέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προβληματίζουν και αν μη τι άλλο δεν παρουσιάζουν μια ωραιοποιημένη εικόνα. Πώς θα  μπορούσε άλλωστε, να είναι όλα ευνοϊκά μετά την ρωσική επίθεση σε ένα ανεξάρτητο κράτος, που την ακολούθησε ο ενεργειακός εκβιασμός;

Ας δούμε τα στοιχεία σχετικής μελέτης, που συγκρίνει την ανάπτυξη της ευρωζώνης με αυτή των ΗΠΑ.

Η πανδημία του κορωνοϊού και ο πόλεμος στην Ουκρανία, επιβράδυναν την ανάπτυξη στην ευρωζώνη πολύ περισσότερο από ό,τι στις ΗΠΑ, σύμφωνα με μελέτη της Ευρωπαϊκής  Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).

Η οικονομία στην κοινότητα των χωρών αναπτύχθηκε μόνο κατά περίπου 3% από το τέταρτο τρίμηνο του 2019 έως το τέταρτο τρίμηνο του 2023, έγραψαν οι εμπειρογνώμονες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) σε μελέτη που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη.

Η οικονομία στις ΗΠΑ ανέκαμψε πιο έντονα την ίδια περίοδο: Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) εκεί είχε αυξηθεί κατά περισσότερο από 8%. "Η διαφορά αυτή οφείλεται κυρίως στην ασθενέστερη ιδιωτική κατανάλωση στην ευρωζώνη σε σχέση με τις ΗΠΑ", γράφουν οι συντάκτες τη μελέτης.

Επιπλέον, η ευρωζώνη έχει υποφέρει σημαντικά περισσότερο από τις οικονομικές συνέπειες του ρωσικού επιθετικού πολέμου κατά της Ουκρανίας.

"Το πανδημικό σοκ φαίνεται να είχε μεγαλύτερο αντίκτυπο στην πραγματική ανάπτυξη στην ευρωζώνη από ό,τι στις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια", γράφουν συγκεκριμένα οι συγγραφείς της εν λόγω μελέτης. Τα μαζικά προγράμματα στήριξης των κυβερνήσεων έπαιξαν ρόλο σε αυτό.

Στις ΗΠΑ, από την άλλη πλευρά, η δημοσιονομική στήριξη για την αντιμετώπιση της πανδημίας και η εύρωστη αγορά εργασίας μετά την πανδημία, αύξησαν τα εισοδήματα σημαντικά περισσότερο από ό,τι στην ευρωζώνη.

Τα νοικοκυριά και στις δύο περιοχές δημιούργησαν πρόσθετες αποταμιεύσεις. Στις ΗΠΑ, ωστόσο, αυτές μειώθηκαν πολύ πιο γρήγορα το 2022 και το 2023 και εισέρρευσαν ξανά στην οικονομία. Οι συγγραφείς της μελέτης θεωρούν ότι αυτός είναι ένας από τους λόγους για τις διαφορές στην ανάπτυξη κατά την εξεταζόμενη περίοδο.

Η οικονομία της ευρωζώνης επηρεάστηκε επίσης περισσότερο από τις συνέπειες της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία. Η επακόλουθη ενεργειακή κρίση και η έξαρση του πληθωρισμού των τροφίμων είχαν ιδιαίτερα έντονη ανασχετική επίδραση.

"Αυτό οφείλεται στη γεωγραφική εγγύτητα, στο βαθμό εξάρτησης από τις εισαγωγές ενέργειας και τροφίμων από την περιοχή αυτή και στον αρνητικό αντίκτυπο στην καταναλωτική εμπιστοσύνη στην ευρωζώνη", γράφουν οι συντάκτες.

Η ευρωζώνη είναι επίσης η πιο ανοικτή περιοχή από πλευράς εμπορίου. Ως αποτέλεσμα, η βιομηχανία εκεί έχει πληγεί ιδιαίτερα από τις δυσχέρειες στον εφοδιασμό και την παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση.

Να σημειωθεί πάντως, ότι σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο ξεκίνημα του 2024 αναφέρθηκε χαρακτηριστικά ότι μετά από υποτονική ανάπτυξη το 2023, το 2024 ξεκίνησε με χαμηλότερους από τους αναμενόμενους ρυθμούς για την οικονομία της ΕΕ.

Οι χειμερινές ενδιάμεσες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναθεώρησαν προς τα κάτω την ανάπτυξη στην ΕΕ και στην ευρωζώνη σε 0,5% το 2023, από 0,6% στις φθινοπωρινές προβλέψεις, και σε 0,9% (από 1,3%) στην ΕΕ και 0,8% (από 1,2%) στην ευρωζώνη το 2024. Το 2025 η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,7% στην ΕΕ και κατά 1,5% στην ευρωζώνη.

Ο πληθωρισμός αναμένεται επίσης να επιβραδυνθεί ταχύτερα από ό,τι προβλεπόταν το φθινόπωρο. Στην ΕΕ, ο πληθωρισμός βάσει του εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) προβλέπεται να μειωθεί από 6,3% το 2023 σε 3,0% το 2024 και σε 2,5% το 2025.

Στην ευρωζώνη, αναμένεται να επιβραδυνθεί από 5,4% το 2023 σε 2,7% το 2024 και σε 2,2% το 2025.

Η ανάπτυξη προβλεπόταν πάντως, να αναθερμανθεί το 2024 μετά από ένα συγκρατημένο ξεκίνημα στις αρχές του έτους.

Τι διαπιστώνουμε λοιπόν; Ότι και η πανδημία και η ρωσική επίθεση άλλαξαν άρδην τα δεδομένα. Από την μια, η υγειονομική πολιτική με την οικονομική στήριξη των κρατών που επλήγησαν σφοδρά από την πανδημία, και από την άλλη τα επικίνδυνα παιχνίδια της Ρωσίας, επηρέασαν την ζώνη του ευρώ. Εξάλλου αυτός ήταν και ο στόχος του αντι-δυτικού μετώπου, να γονατίσει την ευρωπαϊκή οικονομία.

Στο χέρι των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων είναι να προχωρήσουν εκ νέου σε αντίμετρα και να μην αφήσουν το αντι-δυτικό μπλοκ να προκαλέσει περαιτέρω οικονομικό έμφραγμα στην Ευρώπη. Η απειλή είναι ορατή και οι υπαίτιοι έχουν όνομα. Γιατί η ευρωζώνη και όχι οι ΗΠΑ είναι που θα συνεχίσει να σηκώνει το βάρος των δύο σοβαρών αιτιών που προκάλεσαν και προκαλούν την αναπτυξιακή στασιμότητα.