Η χρήση ναρκωτικών ουσιών αλλάζει με τον καιρό και οι αλχημείες όπως και οι πειραματισμοί με αυτά ποικίλουν. Και όλα αυτά σε έναν κόσμο όπου οι ναρκωτικές ουσίες εξακολουθούν να βρίσκονται στο προσκήνιο.

Η Ευρώπη εξακολουθεί να αποτελεί τον τόπο όπου και εμπορία ναρκωτικών γίνεται και εκτεταμένη χρήση ουσιών. Πόσο, όμως, απειλητικές  έχουν γίνει οι ναρκωτικές ουσίες και συγκεκριμένα σε ποιο σημείο βρισκόμαστε;

Οι εξαιρετικά ισχυρές συνθετικές ουσίες, τα νέα μείγματα ναρκωτικών και οι αλλαγές στα πρότυπα κατανάλωσης αποτελούν αυξανόμενη απειλή στην Ευρώπη.

Αυτό προκύπτει από την Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά 2024, η οποία παρουσιάστηκε την Τρίτη στη Λισαβόνα από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (ΕΚΠΝΤ).

Οι καταναλωτές μερικές φορές δεν γνωρίζουν τι παίρνουν "και έτσι εκθέτουν τον εαυτό τους σε μεγαλύτερους κινδύνους για την υγεία τους, συμπεριλαμβανομένης της δυνητικά θανατηφόρας δηλητηρίασης", τονίζεται χαρακτηριστικά.

Συνδυασμός ουσιών & υπερβολική δόση

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, τουλάχιστον 6.392 θάνατοι στην ΕΕ το 2022 οφείλονται σε υπερβολική δόση ναρκωτικών.

Τα οπιοειδή, συχνά σε συνδυασμό με άλλες ουσίες, ήταν ανιχνεύσιμα στα δύο τρίτα περίπου των περιπτώσεων. Σύμφωνα με την έκθεση, η ηρωίνη έπαιξε ρόλο σε περισσότερους από 1.800 θανάτους.

Σε λίγες μόνο δυτικές χώρες η πλειονότητα των θανατηφόρων υπερβολικών δόσεων σχετίζεται με ηρωίνη.

Ο συνδυασμός οπιοειδών με βενζοδιαζεπίνες αυξάνει ακόμη περισσότερο τον κίνδυνο. Τα συνταγογραφούμενα υπνωτικά χάπια και τα ηρεμιστικά βρέθηκαν να ευθύνονται για την πλειονότητα των θανάτων από υπερβολική δόση σε αρκετές χώρες.

Η ταυτόχρονη ή διαδοχική χρήση δύο ή περισσότερων ψυχοδραστικών ουσιών είναι ευρέως διαδεδομένη.

Είτε πρόκειται για βενζοδιαζεπίνες με οπιοειδή είτε για κοκαΐνη με αλκοόλ, οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι και η βοήθεια, για παράδειγμα, σε περίπτωση υπερδοσολογίας, δυσκολότερη.

Μία από τις προτεραιότητες του νέου Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα Ναρκωτικά (EUDA), ο οποίος ξεκινά τις εργασίες του στις 2 Ιουλίου, είναι η βελτίωση της παρακολούθησης αυτών των προτύπων πολυχρησίας.

Η ηρωίνη είναι το πιο συχνά καταναλισκόμενο παράνομο οπιοειδές.

Σε σύγκριση με τη Βόρεια Αμερική, τα συνθετικά οπιοειδή παίζουν σχετικά μικρό ρόλο, αλλά έχουν μεγάλη σημασία στις χώρες της Βαλτικής.

Συνθετική ηρωίνη

Υπάρχει επίσης αυξανόμενη ανησυχία για το θέμα αυτό σε άλλα κράτη - μέλη της ΕΕ. Το 2023, έξι από τα επτά νέα συνθετικά οπιοειδή στο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης (EWS) της ΕΕ ήταν νιταζένες. Ενίοτε πωλούνται ως "συνθετική ηρωίνη" και έχουν ανακαλυφθεί σε πλαστά φάρμακα.

Πέρυσι, η νιταζένη συνδέθηκε με απότομη αύξηση των θανάτων στην Εσθονία και τη Λετονία και με τοπικές ομάδες δηλητηριάσεων στη Γαλλία και την Ιρλανδία.

Το μεγαλύτερο μέρος της ηρωίνης που καταναλώνεται στην Ευρώπη προέρχεται από το Αφγανιστάν, όπου οι Ταλιμπάν επέβαλαν απαγόρευση της καλλιέργειας οπιούχου παπαρούνας και της παραγωγής οπίου τον Απρίλιο του 2022.

Τα στοιχεία της UNODC για το 2023 δείχνουν μια εκτιμώμενη μείωση κατά 95% για το Αφγανιστάν σε σύγκριση με το 2022, αλλά η έκθεση αναφέρει ότι αυτό δεν έχει ακόμη αξιοσημείωτο αντίκτυπο στην κατάσταση της προσφοράς στην Ευρώπη.

Μια μελλοντική έλλειψη ηρωίνης θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη κατανάλωση συνθετικών οπιοειδών. Η Ευρώπη πρέπει να είναι καλύτερα προετοιμασμένη για τέτοιες "μετατοπίσεις της αγοράς".

Ποσότητες ρεκόρ κοκαΐνης κατασχέθηκαν στα κράτη μέλη της ΕΕ για έκτη συνεχή χρονιά: 323 τόνοι το 2022 (303 τόνοι το 2021). Οι ευρωπαϊκές κατασχέσεις ξεπερνούν πλέον εκείνες των Ηνωμένων Πολιτειών. Το Βέλγιο (111 τόνοι), η Ισπανία (58,3 τόνοι) και οι Κάτω Χώρες (51,5 τόνοι) αντιπροσωπεύουν το 68% του συνόλου.

Σύμφωνα με την έκθεση, η κοκαΐνη είναι το δεύτερο πιο συχνά αναφερόμενο παράνομο ναρκωτικό, τόσο μεταξύ των ατόμων που εισέρχονται για πρώτη φορά σε θεραπεία για τα ναρκωτικά (29.000 το 2022), όσο και στις επείγουσες εισαγωγές σε νοσοκομεία.