Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)

Δεν είναι τόσο ότι δεν έχουν συνηθίσει στη στέρηση οι πολίτες, αλλά περισσότερο το γεγονός ότι κανείς δεν τους ξεκαθαρίζει πότε θα διαβούν τον δρόμο της ανάπτυξης. Ο κόσμος πλέον έχει καταλάβει ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό, την ίδια στιγμή που τα κερδοσκοπικά παιχνίδια σε βάρος του ευρωπαϊκού νότου εξακολουθούν να έχουν την τιμητική τους. Και αν η κρίση του καπιταλισμού βρίσκεται στο απόγειό της, με γενικευμένες συγχωνεύσεις τραπεζών, μαζικές απολύσεις και προκλητική μείωση προσωπικού στις επιχειρήσεις, καθώς η ρευστότητα έχει κάνει φτερά στις αγορές, τα ποσοστά ρεκόρ της ανεργίας που ολοένα και περισσότερο βλέπουν το φως της δημοσιότητας, απειλούν να τινάξουν στον αέρα τις εναπομείνασες κοινωνικές πολιτικές, που ούτως ή άλλως δεν αποτελούν παρά καρικατούρα απέναντι στη συσσωρευμένη μάζα των χρεών και των υποχρεώσεων απέναντι στο κράτος τιμωρό. Δεν είναι ότι οι σαρωτικές αλλαγές στην οικονομία αφήνουν αδιάφορους τους πολίτες, αλλά το ότι κανείς δεν τους μιλά για το μέγεθος αυτών των αλλαγών, ούτε για το χρονικό διάστημα που αυτές θα διαρκέσουν. Οι οικονομίες στην ευρωζώνη περνούν μεγάλη κρίση και αυτό το διαπιστώνει κανείς από το κατά πόσο έχει επηρεαστεί η ζωή και στις δύο ηγέτιδες χώρες, Γαλλία και Γερμανία. Κερδοσκοπικά παιχνίδια από τη μια και γενικευμένη κεφαλαιακή επίθεση από την άλλη, επιφέρουν σαρωτικές αλλαγές στην καταναλωτική νοοτροπία. Όλοι όσοι μέχρι τώρα κατανάλωναν και γεύονταν τους καρπούς της επίπλαστης αφθονίας, καλούνται τώρα να υποστούν τη μεγάλη επίθεση από τους ομίλους εταιρειών και τις πολυεθνικές που παίζοντας το παιχνίδι της κερδοσκοπίας, απομυζούν την τελευταία ικμάδα των δυνάμεων των χαμηλών εισοδηματικά τάξεων, που θέλουν τουλάχιστον να μην παραδοθούν αμαχητί. Πώς, όμως, μπορεί να γίνει αυτό; Υπό ποιες συνθήκες καλούνται να καταβάλλουν οι πολίτες την τελευταία τους προσπάθεια αντιστεκόμενοι στις αλλεπάλληλες προκλήσεις; Μιλάμε για μια αντίσταση σε κλίμα τρομοκρατίας, για μια προσπάθεια επιβίωσης εν μέσω πολύ μεγάλων αλλαγών, που προκαλούν διαδοχικές παρενέργειες στον κοινωνικοοικονομικό ιστό.

Τα δεδομένα λοιπόν, άλλαξαν κατά πολύ και όλοι όσοι πίστευαν πως έχουν ακόμη χρόνο να σπαταλήσουν για προσωπικό τους όφελος, είδαν τις προσδοκίες τους να διαψεύδονται και τον χρόνο αυτόν να μειώνεται δραματικά. Στη χώρα μας, αυτά τα δεδομένα οδηγούν σε ραγδαίες κοινωνικές ανατροπές και σε μεταρρυθμίσεις με απρόβλεπτο χαρακτήρα, μεταρρυθμίσεις που έχουν δραματικές συνέπειες στη συμπεριφορά και την ανταπόκριση των πολιτών. Μιλάμε για ολοκληρωτική αναδιανομή του εισοδήματος, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου διατίθεται σε φόρους και χαράτσια. Μιλάμε για απαιτήσεις που ξεπερνούν τα όρια της φαντασίας, καθώς οι αξιώσεις ξεκινούν από αδικαιολόγητες περικοπές και ταυτόχρονη υποχρέωση για εναρμονισμό με τα νέα δεδομένα, αλλά ταυτόχρονα και από μηδαμινή προσφορά υπό το επιχείρημα ότι τα αποθέματα έχουν εξαντληθεί. Ποια προοπτική λοιπόν, δίδεται στους πολίτες και για ποια ανάπτυξη μιλούν; Οι πολίτες γνωρίζουν ότι έχουν εισέλθει σε μια νέα εποχή και πως τα παλιά καλά «μεγαλεία» έχουν λάβει τέλος. Ξέρουν πολύ καλά πως τα οφίτσια απωλέσθησαν γιατί πολύ απλά ήταν εικονικά. Κατ' αυτή την έννοια δεν ελπίζουν προς το παρόν σε κάτι διαφορετικό, αλλά πολλοί αναμένουν παθητικά την εκάστοτε επιδρομή. Θεωρώντας πως αυτή θα είναι και η τελευταία και θέλοντας να πιστέψουν πως τουλάχιστον κατάφεραν να επιβιώσουν παρά τη σκληρή λιτότητα, αρκετοί από αυτούς θέλουν να πιστέψουν τις υποσχέσεις των κυβερνώντων πως τα δεδομένα θα διαφοροποιηθούν προς το καλύτερο και πως η ανάπτυξη θα έρθει κάποια στιγμή. Αυτή η πεποίθηση, που εδράζεται αποκλειστικά και μόνο σε αόριστες υποσχέσεις για μια καλύτερη ζωή, είναι για κάποιους το φάρμακο στον μονότονο και ψυχρό αγώνα επιβίωσης. Σε κάποιους άλλους δε, η ψευδαίσθηση πως τα χειρότερα πέρασαν και πως μια άλλη εποχή ανατέλλει. Δεν συμβαίνει όμως, το ίδιο με τη μάζα των πολιτών, που από τη μια έχουν συνηθίσει τη στέρηση, από την άλλη όμως, δεν πείθονται από καμία υπόσχεση. Σε τούτο το κλίμα, αλλά και σε μια γενικευμένη φθορά του καπιταλισμού σε παγκόσμιο επίπεδο, οι πολίτες και των άλλων ευρωπαϊκών χωρών  κατεβαίνουν στους δρόμους διαδηλώνοντας κατά της οποιασδήποτε τρόικας που θέλει να επιβάλλει τους δικούς της όρους στο παιχνίδι. Δεν έχουμε δει βέβαια, ακόμη το Παρίσι και το Βερολίνο να συγκλονίζονται από διαδηλώσεις κατά της λιτότητας, που ήδη επιβάλλεται και εκεί με αργό, αλλά βασανιστικό ρυθμό. Και μάλλον το Παρίσι φαίνεται πως θα προηγηθεί, καθώς η Γαλλία φαντάζει από καιρό ως βραδυφλεγής βόμβα. Ο λόγος λοιπόν, απομένει στους ευρωπαίους πολίτες, που από παρίες του κερδοσκοπικού παιχνιδιού, αδημονούν να πρωταγωνιστήσουν στην εξέλιξη του παιχνιδιού αυτού που ναι μεν γνωρίζουν, αλλά δεν μπορούν να μαντέψουν το τέλος του. Ο λόγος σε αυτούς που κανείς δεν πληροφόρησε πότε θα βγουν από το σκοτεινό τούνελ της παρατεταμένης λιτότητας.

Καλή σας χρονιά, με τα αντανακλαστικά σε εγρήγορση.