Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)

Η ανεργία στην Ελλάδα εξακολουθεί να αποτελεί μάστιγα παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση δεν έχει πάψει να μιλά για ανάπτυξη και αλλαγή των δεδομένων. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Εργασίας ΙΝΕ ΓΣΣΕ, σε ότι αφορά την ανεργία το 2014 και το 2015, η εκτίμηση είναι ότι θα παρουσιάσει οριακή αποκλιμάκωση, η οποία, όμως, κατά κύριο λόγο οφείλεται όχι στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, αλλά στη μείωση του εργατικού δυναμικού και στην προσωρινή και επιδοτούμενη απασχόληση.

Η εκτίμηση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, είναι ότι το 2020 η ανεργία θα κινείται στο 22-23% του εργατικού δυναμικού (1.150.000 άτομα) με ό,τι αρνητικό συνεπάγεται για την ελληνική οικονομία, τον κρατικό προϋπολογισμό και τη χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης.

Την ίδια στιγμή, στο 26,6% διαμορφώθηκε η ανεργία στο τρίμηνο Απριλίου - Ιουνίου 2014, έναντι 27,8% στο τρίμηνο Ιανουαρίου - Μαρτίου 2014, σύμφωνα με στοιχεία που ανακοίνωσε πριν από λίγο καιρό η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ). Οι διαφορές αυτές είναι ουσιαστικά μικρές, με δεδομένο ότι τα ποσοστά ανεργίας εξακολουθούν να είναι υψηλά, παρά τις όποιες προσωρινές αποκλίσεις. Η κυβέρνηση προσπαθεί μέσω κυρίως του ΟΑΕΔ, με προγράμματα μερικής ή περιστασιακής απασχόλησης, να παρουσιάσει μια διαφορετική εικόνα και να ωραιοποιήσει την κατάσταση. Όμως, τα στοιχεία τη διαψεύδουν συνεχώς, κάτι που θα έχει άμεση επίδραση και στις επόμενες κυβερνήσεις που θα φορτωθούν την ανεργία αυτή, αλλά πάνω απ' όλα θα έχουν μικρά περιθώρια να διορθώσουν την κατάσταση και να προσφέρουν εργασία στους χιλιάδες ανέργους. Αυτό που λέω αφορά και μια ίσως μελλοντική κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, που αναμένεται να αντιμετωπίσει παρόμοια προβλήματα και οι υποσχέσεις για διαφορετικό εργασιακό τοπίο μπορεί να πάνε στράφι.

Τα χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, παρατηρούνται σε όσους έχουν διδακτορικό ή μεταπτυχιακό (13,4%) και στους πτυχιούχους της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (19,0%). Και όμως, η αλήθεια εδώ είναι διαφορετική. Πολλοί είναι εκείνοι που τα πτυχία και οι άλλες περγαμηνές τους δεν μετρούν και στην καλύτερη περίπτωση αμείβονται με μισθούς της τάξης των 600 - 800 ευρώ, για πλήρη απασχόληση.

Το ΙΝΕ-ΓΣΕΕ αναφέρεται χαρακτηριστικά στις επιπτώσεις του μεγάλου ποσοστού ανεργίας συνολικά στην ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι μειώσεις του μέσου πραγματικού μισθού και της απασχόλησης συρρίκνωσαν το διαθέσιμο πραγματικό εισόδημα των νοικοκυριών, μειώνοντας τις αποδοχές εργασίας μισθωτών και αυτοαπασχολουμένων την περίοδο 2010-2013 κατά 41 δις ευρώ. Έως το τέλος του 2014, η μείωση θα είναι επιπλέον 2 δις ευρώ. Τα ποσοστά των ανέργων λοιπόν, που ζητούν δουλειά, εξακολουθούν να είναι πολύ μεγάλα, οι ουρές για μια θέση στον ήλιο μεγαλώνουν και οι αξιώσεις όλων των υποψηφίων μειώνονται μπροστά στη μεγάλη ανάγκη για εργασία. Από το σύνολο των ανέργων που αναζητούν μισθωτή απασχόληση, το 21,4% αναζητά αποκλειστικά πλήρη απασχόληση, ενώ το 72,7%  πλήρη, αλλά στην ανάγκη είναι διατεθειμένο να εργαστεί και με μερική απασχόληση.

Το εμπνευσμένο επίσης, κόλπο της περιστασιακής απασχόλησης που έχει κάνει την εμφάνισή της τα τελευταία 6 χρόνια, αποφέρει ήδη μεγάλα κέρδη ειδικά στις μεγάλες επιχειρήσεις, που γλιτώνουν τις εισφορές και μειώνουν στο ελάχιστο τα έξοδά τους.

Η εποχή, λοιπόν, προσφέρεται για φτηνή εργασία, αλλά και μεγάλες επενδύσεις με χαμηλό κοστολόγιο. Αυτό ακριβώς έχουν καταλάβει οι ξένοι ενδιαφερόμενοι επενδυτές, αφού δεν θα χρειαστεί να προσπαθήσουν και πολύ να βρουν χαμηλά αμειβόμενους υπαλλήλους. Η αύξηση των κερδών στην υποψήφια επένδυση, σε συνδυασμό με τις ολοένα και χαμηλότερες οικονομικές απαιτήσεις μπροστά στο φάσμα της ανεργίας, δημιουργεί ένα εκρηκτικό μείγμα εκμετάλλευσης στην ελληνική κοινωνία, που υποφέρει από βασικές ελλείψεις που σχετίζονται με τη στοιχειώδη επιβίωση.

Στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που προανέφερα, αναφέρεται και ένα ακόμη χαρακτηριστικό στοιχείο: Τουλάχιστον 109.000 άτομα, που πέρυσι ανήκαν στον οικονομικά μη ενεργό πληθυσμό, εισήλθαν στην αγορά εργασίας αναζητώντας απασχόληση, αλλά είναι άνεργα. Τι δείχνει αυτό; Μα τις ανύπαρκτες επαγγελματικές προοπτικές. Οι νέοι υποψήφιοι προς εργασία αλλά και οι υπόλοιποι που εργάζονται για 300 ή 400 ευρώ δεν έχουν μέλλον. Και δεν έχουν όχι τόσο γιατί δεν υπάρχουν δουλειές, αλλά γιατί οι δουλειές αυτές είναι χωρίς οικονομικό αντίκρισμα. Κάθε νέος ή νέα μπαίνει στην παραγωγή με αξιώσεις, όνειρα και σχέδια για το μέλλον. Στην Ελλάδα, με το 27% της ανεργίας, τα όνειρα αυτά παραμένουν ανεκπλήρωτα. Και το βάρος πέφτει εκ νέου στις οικογένειες που στηρίζουν τα παιδιά τους, με τους ήδη κουτσουρεμένους μισθούς και συντάξεις.

Με λίγα λόγια, φαύλος κύκλος και μια τραγωδία χωρίς τέλος. Με την κυβέρνηση να παλεύει να πείσει, όταν τα στοιχεία είναι καταπέλτης. Και όλα τα υπόλοιπα κόμματα να συντηρούν μια αρρωστημένη κατάσταση στο κοινοβούλιο των καλά αμειβόμενων βουλευτικών εδράνων.