Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Πέρασαν ανεπιστρεπτί οι εποχές όπου οι άνθρωποι σημείωναν τις εορτές και χωρίς προειδοποίηση γίνονταν οι επισκέψεις από σπίτι σε σπίτι για να τιμηθούν οι εορταζόμενοι. Ήταν αυτό ένα μέρος του κοινωνικού προτσές, λειτουργούσε ως επιστέγασμα της φιλίας και της άμεσης επαφής που πιστοποιούσε αυτήν ακριβώς τη φιλία. Οι πόρτες παρέμεναν, βλέπεις, ανοιχτές. Όχι, όμως, για τα πάντα.

Οι διαφορές με το σήμερα βέβαια είναι τεράστιες, όπου όχι μόνο θα πρέπει να υπάρχει ενημέρωση προ μηνός και όχι μόνο για την εθιμοτυπική επίσκεψη, αλλά το όλο επικοινωνιακό σκηνικό διανθίζεται από τις χαριτωμένες ευχές της τελευταίας στιγμής στο διαδίκτυο γιατί αφενός το κινητό και τα social media έχουν υποκαταστήσει την άμεση επαφή, αλλά και αφετέρου επειδή αυτή ακριβώς η επαφή είναι απρόσωπη και φθονερή.

Έχουν προηγηθεί οι ιδιωτικές στιγμές, όπου όλα βγαίνουν στο φως μαζί με την κοινοποίηση της τοποθεσίας για το πού βρίσκεται ο καθένας και η καθεμιά, λες και ενδιαφέρει τον άλλον τι κάνεις εσύ και πού αποφάσισες να πας το Σαββατοκύριακο.

Η τραγελαφική αυτή κατάσταση που συντηρείται από εκατομμύρια χρήστες των κοινωνικών υποτίθεται δικτύων αντικαθιστά την ελεύθερη και αβίαστη επικοινωνία, που περιλάμβανε συζητήσεις και διαλόγους, αλλά πάνω απ' όλα έκανε τον καθένα να επιθυμεί αυτούσια την παρουσία του άλλου και όχι απλά τις φωτό και τα βίντεο που τον/την απεικονίζουν να γευματίζει, να χορεύει ή να χαριεντίζεται υπό το φως του ήλιου ή του μισοφέγγαρου, μια επιτηδευμένη προσπάθεια να επιδείξει κάποιος την τάχα έντονη δραστηριότητά του.

Οι εποχές της κάποιας μορφής αυθεντικότητας έχουν οριστικά παρέλθει και με αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να νοσταλγούμε ακόμη και τις παθογένειες εκείνων των εποχών, εντούτοις το πάθος και ο πόθος για την συνάντηση και συνεύρεση είναι πια παρελθόν. Και να έλεγε κάποιος πως χρησιμοποιείται σωστά η τεχνολογία, θα το καταλάβαινα. Όμως, το αντίθετο συμβαίνει και ας έλεγαν οι φιλόσοφοι πως πρέπει να κοιτάμε τα πράγματα στο βάθος τους και να σκάβουμε βαθιά στο Ον για να βρούμε την πηγή των πάντων, μια αποκλεισμένη διαδικασία για τους οραματιστές του πλανητικού ψηφιακού χωριού.

Αυτό που χάθηκε δεν γυρίζει πίσω, οι δε πρεσβευτές του Χθες αναχωρούν για το άγνωστο ο ένας μετά τον άλλον. Στο τέλος μένει απλά και μόνο μια εντύπωση από τους προλαλήσαντες εκείνης της εποχής, μια ακίνητη εικόνα των πραγμάτων που διαμείφθηκαν στους διαλόγους και τις ανταλλαγές απόψεων. Νοσταλγία θα το έλεγε κάποιος αυτό, όμως δεν είναι.

Περισσότερο αφορά τα σημερινά κακέκτυπα, την τωρινή απόσταση μεταξύ των ανθρώπων και λιγότερο την ουσία των πραγμάτων που ίσως δεν βρέθηκε ποτέ. Γιατί ακόμη και σε εκείνες τις εποχές υπήρχε υποκρισία, συντηρητισμός και καθωσπρεπισμός με ό,τι αυτό σήμαινε για την ελεύθερη σκέψη. Και είναι τουλάχιστον άρρωστο να αναζητά κανείς αυτά που απέρριπτε ως νέος, να νοσταλγεί τα κιτς εκείνης της εποχής και να μην επικροτεί τις προόδους που έχουν συντελεστεί.

Με την πρόοδο αυτή, όμως, καταγράφηκε και μια βάρβαρη αποσιώπηση εκείνων των στιγμών όπου οι διαθέσεις των ανθρώπων, πέρα από την επιβολή του σωστού και του λάθους, άλλαζαν μόνο μετά από κάποια σοβαρή παρεξήγηση, κάτι που συμβαίνει συνεχώς  σήμερα στα λεγόμενα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι εποχές, όμως, που δεν καλλιεργούνταν η τυπική και άκομψη συμπεριφορά, οι εποχές της αμεσότητας και της εσωτερικής καλλιέπειας όχι πάντα χάριν μιας αποδεκτής εμφάνισης και παρουσίας, οι εποχές όπου πολλά πράγματα απαγορεύονταν ρητώς και αμετακλήτως, με αποτέλεσμα την μαζικότητα της νεανικής αντίδρασης, αυτές οι εποχές έχουν πια περάσει. Μαζί, όμως, με αυτά έχει παρέλθει και η τάση των ανθρώπων να λαχταρούν τη δράση και τον διαμοιρασμό της. Δεν επιθυμούν δηλαδή οι άνθρωποι να μοιράζονται, ακόμη δε και τα καλέσματα και οι διαμαρτυρίες μέσω διαδικτύου είναι στημένα αναλόγως της κατηγοριοποίησης του στυλ.

Με αυτά και με αυτά, οι μέρες περνούν άνευ ουσίας και ποιότητας. Οι μεγαλύτεροι θυμούνται τα νιάτα τους και οι νεότεροι ξοδεύουν τον χρόνο τους στις ψηφιακές φωτό. Όλοι μαζί δε, αναλώνονται στην ανυπαρξία της επικοινωνίας και τις διαπιστώσεις των ελλείψεων ευκαιριών.

Μιλώ και αναφέρομαι στον γενναίο ψηφιακό κόσμο των προκαθορισμένων ραντεβού και γνωριμιών. Στον κόσμο της απουσίας παρθενογενέσεων και οραματικών ιδεών στο όνομα μιας κατ' ουσίαν απρόσωπης επαφής που κρύβει πάντα ένα μεγάλο ή μικρό συμφέρον.

Υπάρχει δε διαφορά σε σύγκριση με τα παλιά, στο ότι αυτό το συμφέρον δεν ανιχνεύεται στο όνομα μιας δήθεν επικοινωνιακής διαφάνειας. Τουτέστιν, υποκριτικές εποχές με μια στρατιά από κομπάρσους ενός στημένου έργου που καταγράφεται ψηφιακά, ενώ κάποτε έπρεπε να ξεκινήσει ο επιτόπιος διάλογος για να προκύψει στο κατόπιν.

Και σε αυτό όλες οι εποχές μοιάζουν. Γιατί ποτέ δεν κατακτήθηκε ο στόχος της σκεπτικής διάνοιξης των οριζόντων. Γιατί κατά βάσιν πάντα οι πόρτες παρέμεναν ερμητικά κλειστές.