Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Ολοένα και περισσότεροι νέοι διαβιούν σε υπέρμετρα δύσκολες συνθήκες και γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης ειδικά στην εργασία με πολύ χαμηλούς μισθούς και γενικότερα οικονομικές απολαβές. Την ίδια στιγμή, η γήρανση του πληθυσμού, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της ΕΕ, αναμένεται να καταγράψει ποσοστά ρεκόρ σε λίγα χρόνια.

Σύμφωνα με τα στοιχεία λοιπόν, κατά τις προσεχείς δεκαετίες, ο αριθμός των ηλικιωμένων στην ΕΕ θα αυξηθεί σημαντικά, με ανάλογες επιπτώσεις στα συστήματα υγείας και πρόνοιας.

Σήμερα, το 20% του πληθυσμού είναι άνω των 65 ετών και έως το 2070 το ποσοστό αυτό προβλέπεται να ανέλθει σε 30%. Εντωμεταξύ, το ποσοστό των ατόμων άνω των 80 ετών αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί, φθάνοντας έως το 2070 το 13%.

Ομοίως, ο αριθμός των ατόμων που θα χρειαστούν ενδεχομένως μακροχρόνια φροντίδα, αναμένεται να αυξηθεί από 19,5 εκατ. το 2016 σε 23,6 εκατ. το 2030 και 30,5 εκατ. το 2050 (ΕΕ-27).

Τα στοιχεία αυτά προκαλούν ανησυχία σε όλες τις κυβερνήσεις, καθώς όπως φαίνεται, τα ποσοστά γεννήσεων πέφτουν και αυτά της θνησισμότητας αυξάνονται, παρά το γεγονός ότι ο μέσος όρος ηλικίας έχει αυξηθεί, ενώ την ίδια στιγμή ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι γερνούν παρά γεννιούνται.

Σημαίνει άραγε, αυτό κάτι για την πορεία των κοινωνιών; Περνάμε πλέον σε μία νέα εποχή, όπου οι νέοι δεν είναι τόσοι πολλοί για να αντισταθούν στα σχέδια του όποιου κοινωνικού απομονωτισμού μιας και η αύξηση της γήρανσης επιφέρει αντίστοιχα καταπόνηση και μείωση της δράσης;

Και από την άλλη πλευρά, πώς θα μπορέσουν οι κυβερνήσεις σε διεθνή κλίμακα να επιβιώσουν με έναν ολοένα και μεγαλύτερο γηράσκοντα πληθυσμό; Με λίγα λόγια, πώς και με ποιο τρόπο θα επιβληθούν τα νέα μοντέλα ζωής, από την στιγμή που δεν θα υπάρχει το νέο αίμα είτε για να τα υποστηρίξει, είτε για να τα συντηρήσει;

Ο γηράσκων πληθυσμός, πέρα από τις όποιες κοινωνικές προεκτάσεις, αποτελεί παράλληλα και πονοκέφαλο για τις κυβερνήσεις, αλλά και τα συστήματα Υγείας και Πρόνοιας, με δεδομένο ότι εκεί πρέπει να επενδυθούν δις για να συντηρηθούν αυτοί οι πληθυσμοί.

Από την άλλη, τα κέρδη των ασφαλιστικών εταιρειών μπορεί να πολλαπλασιάζονται με την αύξηση της ηλικίας, ωστόσο και η επιβίωση αυτών εξαρτάται κατά πολύ από τα ποσοστά των ασφαλισμένων αλλά και της θνησιμότητας.

Οι κυβερνήσεις, όμως, παρά τα σημαντικά αυτά προβλήματα που σχετίζονται με την γήρανση, δεν κάνουν παρά πολύ λίγα πράγματα για να ενισχύσουν τους νέους ειδικά στον εργασιακό τομέα. Αποτέλεσμα είναι να παραμένουν ακόμη σε σημαντικά και νευραλγικά πόστα υπερήλικες που δεν έχουν την όρεξη, αλλά πάνω απ' όλα καθαρό μυαλό για να οργανώσουν περαιτέρω τον κοινωνικό σχεδιασμό.

Ποσοστό 30% ηλικίας άνω των 65 το 2030 μόλις 9 χρόνια μετά θα ανατρέψει και θα αλλάξει άρδην τα δεδομένα σε όλους τους τομείς, καθώς τα συστήματα περίθαλψης και φροντίδας θα χτυπήσουν κόκκινο και η όποια πρόοδος θα καθυστερήσει από την γήρανση του πληθυσμού.

Αυτό που θα συμβεί, όμως, στην πραγματικότητα δεν είναι παρά η εστίαση του ενδιαφέροντος σε συντηρητικές πρακτικές, καθώς οι νεανικές φωνές θα εκλείπουν σταδιακά με τα χρόνια, ωθώντας τις κοινωνίες σε ρητή και μοιραία συρρίκνωση.

Οι νέοι άνθρωποι ήταν πάντα η ελπίδα της κοινωνίας. Ήταν η φωνή, το σθένος και η αισιοδοξία για το αύριο, η παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Αν η γήρανση αυτή που καταγράφεται, αυξηθεί σύμφωνα με τα εν λόγω προαναφερόμενα στατιστικά στοιχεία, πολύ φοβάμαι ότι θα μιλάμε για κοινωνίες - φαντάσματα και πολίτες υπό πλήρη έλεγχο.

Και αυτό δεν συμφέρει κανέναν, ακόμη και τον χειρότερο καταπιεστή. Γιατί πάντα πρέπει να υπάρχουν οι αποδέκτες των σκληρών πολιτικών, αλλά και εκείνοι που θα τις αμφισβητήσουν χάριν ενός διαφορετικού μέλλοντος σε αυτό τον αποκαμωμένο και γηρασμένο πλανήτη.