Βιβλιοπαρουσίαση «ΕΝ ΣΑΡΛΙΤΖΑ ΣΕ ΠΡΟΣΜΕΝΩ»

με στίχο και χρώμα

Εγκαίνια έκθεσης ζωγραφικής «Σε αρχοντική Αγκάλη»

Στις 27-7-2016, ημέρα Τετάρτη στο Αρχοντικό Τζάννου στο Μανταμάδο, έγινε παρουσίαση του βιβλίου με τίτλο «Εν Σάρλιτζα σε προσμένω» με στίχο και χρώμα

που περιλαμβάνει ποιητική συλλογή της Αλεξάνδρας Παπαπάντου-Κότερου και ζωγραφικούς πίνακες της Ευγενίς Φίλιου.

Παράλληλα με την παρουσίαση του βιβλίου, έγιναν και τα εγκαίνια της έκθεσης ζωγραφικής με τίτλο «Σε αρχοντική αγκάλη» της Ευγενίς Φίλιου με θέμα τ'αρχοντικά της Λέσβου και το Σάρλιτζα Παλλάς, η οποία συνεχίζεται ως τις 28 τρεχ.

Την εκδήλωση χαιρέτισε η πρόεδρος του συλλόγου Μανταμάδου «ΗΛΙΑΧΤΙΔΑ» Φωτεινή Κοντάρα, η οποία αναφέρθηκε μεταξύ άλλων και στην ιστορία του αρχοντικού. Διάβασε επίσης, χαιρετισμό του Απόστολου Στεφάνου, Αντιδημάρχου Δημοτικών Ενοτήτων Μανταμάδου και Αγ. Παρασκευής.

Η ζεστή αγκαλιά του αρχοντικού κατάμεστη από κοινό. Δεν έλειψαν δε και οι προσωπικότητες του πνευματικού και επιστημονικού κόσμου.

Τον κεντρικό ομιλητή Δημήτρη Μπούμπα Δρ του Πανεπιστημίου Αιγαίου και Πρόεδρο της Εταιρείας Αιολικών Μελετών, παρουσίασε   η συντονίστρια της εκδήλωσης Φωτεινή Κοντάρα.

Προλογίζοντας το βιβλίο ο Δημήτρης Μπούμπας αναφέρθηκε για τις δυο καλλιτέχνιδες και το έργο τους λέγοντας ότι «...επάξια το βιβλίο έχει καταλάβει τη θέση του στη λεσβιακή βιβλιογραφία... Έργο συμβολικό, συνεργατικό, διπολικό, διττό στη δομή του... Εξαιρετική η προσπάθεια της Αλεξάνδρας και της Ευγενίας  που  αναλαμβάνουν την αναδοχή της σωτηρίας του περίτεχνου και ιστορικού κτηρίου...χρησιμοποιώντας ως εργαλεία την τέχνη και τον πολιτισμό, την εικόνα και την ποίηση, τα χρώματα και τα λόγια».

Η βραδιά γέμισε χρώματα και στίχους και προβλήθηκε βίντεο εικαστικού περιεχομένου με θέμα το Σάρλιτζα Παλλάς.

Τα ποιήματα απήγγειλαν η πρόεδρος του Κατασκηνωτικού Οδηγικού Κέντρου Μυχούς τους Σώματος Ελληνικού Οδηγισμού Πέρθα Καλέμη και η εκπαιδευτικός κα Ελένη Δαλάκα-Ζορμπά.

Ο Δ. Μπούμπας μιλώντας ξεχωριστά για την κάθε μια δημιουργό, είπε:

 «Η Αλεξάνδρα γράφει για το Σάρλιτζα Παλλάς με σύγχρονο, ποιητικό λόγο. Το περιγράφει με το  δικό της σαγηνευτικό τρόπο, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της αισθητικής ανάλυσης διανθίζοντάς το με παρομοιώσεις, μεταφορές, προσωποποιήσεις, επαναφορές, αναδιπλώσεις... για να αισθητοποιήσει τα συναισθήματα και να δώσει έμφαση, ζωντάνια και ένταση,  διευκολύνοντας έτσι την ανάκληση των αναμνήσεων, η οποία  γίνεται έτσι με πιστότητα και αντικειμενικότητα. Διαβάζουμε: « οι σιωπές... Παζαρεύουν με την Ανατολή, χρώμα ροδί και κροκάτο», «Στ' άδεια δωμάτια ξυπνάμε πάθη βακχικά...».

«Με προσμονή κι ελπίδα  ότι κάποιος θ' ακούσει τους αδύναμους χτύπους της καρδιάς του». Χρησιμοποιεί έντεχνα τη λυρική (ποιητική) νατουραλιστική συμβολιστική μεθοδολογία. Μας ευαισθητοποιεί με στοχευμένες ποιητικές προκλήσεις και εγκιβωτίζει ποιητικά την απεικόνιση με ρεαλιστικό τρόπο και με τη συμμετοχή δηλωτικών απουσιών: «Άνθρωπε γιατί αργείς; Γιατί δεν προνοείς;, «Μια Πηνελόπη στοιχειωμένη στην ξώθυρα καρτερικά προσμένει αγνάντια στην ανατολή... λύγισαν τα θέμελα του κορμιού,.... Οι βαθιές φθορές κατρακυλάν στους τοίχους...., γεροσύνη και μεγαλείο σε μια συρραφή...». Μεταχειρίζεται φανταστικά μοτίβα: «τα χελιδόνια άφοβα μοιράζουν αντίδωρα..., κουρσάρος χρόνος ξεπεζεύει τη φθορά του πληγώνοντας τ' αρχοντικά της λεσβιακής γης,..., θρύψαλα η ψυχή του καταρρέει...».Αναζητά προσωποποιήσεις, υπαινιγμούς και συνθηματικό λόγο: «ελπίδα, μια άσωτη εξόρυξη απ' τα σπλάχνα σου...,  χελιδόνια ξεδιπλώνουν τα εαρινά σεντόνια... σε νιώθω, σε συμπονώ..., σιγοκλαίς στους ώμους μου μικρό και  ταπεινό..., το νόημα της ζωής κονιορτοποιημένο στα πόδια σου...».

«Σχετικά με το καλλιτεχνικό έργο της Ε. Φίλιου (πίνακες ζωγραφικής) που περιλαμβάνεται στο βιβλίο, είπε ότι  «το διακρίνουν τα ζωντανά χρώματα, το φως, ο ορθολογισμός των μεγεθών, η ακριβής και ολοκληρωμένη απεικόνιση του κτηρίου, χωρίς προσπάθεια συμβιβαστικών πρακτικών και η αποκαλυπτική στρατηγική των συναισθημάτων των υποκειμένων, τα οποία ζωγραφίζει καθώς και η αλληγορία για τη μηνυματοποίηση. Σχετικά με το τελευταίο είναι διαρκής η προσπάθειά της να ευαισθητοποιήσει τον παρατηρητή για το μεγάλο αυτό πρόβλημα. Στους πίνακές της δίνεται έμφαση στον τρόπο που το φως ανακλάται πάνω στα αντικείμενα, καθώς αυτά αποτυπώνονται με ένα είδος επιστημονικού ενδιαφέροντος. Επιχειρεί να αποτυπώσει την άμεση εντύπωση που προκαλεί ένα αντικείμενο ή μια καθημερινή εικόνα, με επίκεντρο στην προκειμένη περίπτωση το Σάρλιτζα Παλλάς. Οι ζωγραφικοί της πίνακες είναι μέσα στο κλίμα της εποχής που θέλει τα έργα υπαινικτικά, γεμάτα φωτοσκιάσεις και λεπτές χρωματιστές αποχρώσεις, έργα ικανά να εγείρουν ποικίλες, αλλά αρκετά αφηρημένες και τελικά απροσδιόριστες «εντυπώσεις». Για παράδειγμα, το κιουτσούκ Σάρλιτζα, ο πεύκος, τα σιδερένια μαύρα κάγκελα, τα πληγωμένα παντζούρια, είναι κάποιες από τις λεπτομέρειες με σημασία που δεν φιλοτεχνήθηκαν καθόλου τυχαία. Οι γυναικείες ενδυμασίες των μορφών θαρρείς και την εκφράζουν, νοιώθει τη γοητεία τους φορεμένη πάνω της. Το σημαντικότερο όμως στοιχείο των έργων της, όπως αυτά παρατίθενται στο λεύκωμα, αποτελεί η αποκάλυψη του δικού της θέλω, η δική της κατάθεση, η δική της αντίσταση στο συνεχιζόμενο γκρέμισμα του Σάρλιτζα Παλλάς, με εργαλείο τις καλλιτεχνικές της ικανότητες. Η Πηνελόπη του Σάρλιτζα θα πρέπει να είναι η ίδια, γιατί μόνο  έτσι θα μπορούσε   να είναι πειστικότερη, όσο για τη Μόνη, ίσως θα πρέπει να μας απαντήσει. Ιδιαίτερη εντύπωση μου προκάλεσαν μεταξύ των άλλων οι πίνακες των νερόλακκων και των αντικαθρεφτισμών».

Την εκδήλωση  της παρουσίασης του βιβλίου και την έκθεση ζωγραφικής συνδιοργάνωσαν οι σύλλογοι Μανταμάδου «ΗΛΙΑΧΤΙΔΑ» και «Η ΟΜΟΝΟΙΑ».

Στο τέλος της βραδιάς προσφέρθηκε μπουφές με εδέσματα σε όσους τίμησαν την εκδήλωση με την παρουσία τους...

Το βιβλίο διατίθεται στο βιβλιοπωλείο «Book and Art».

Βιβλιοπαρουσίαση (2)

«Πέντε λεπτά διάλειμμα»

Του Σωκ. Μαντζουράνη

Σήμερα, στις 8:30 το απόγευμα, στο βιβλιοπωλείο «Book and Art» (Κομνηνάκη 5), θα γίνει η παρουσίαση του βιβλίου του Σωκράτη Μαντζουράνη «Πέντε λεπτά διάλειμμα».

Θα μιλήσουν οι: Δημήτρης Μάντζαρης, Θόδωρος Παραδέλλης και Κατερίνα Ευσταθίου - Σελάχα.

***** ****** ***

«Μια Πραγματεία για την ανθρώπινη Φύση (βιβλίο Γ): Περί Ηθικής»

Του Ντέιβιντ Χιουμ

Εισαγωγή και σχόλια, του Βασίλη Δ. Μακρυπούλια

Εκδόσεις «Ρώμη»

Μέρος Ι: Για την αρετή και τη φαυλότητα γενικά

Τμήμα Ι: Οι ηθικοί διαχωρισμοί δεν παράγονται από τον λόγο

Μέρος II: Περί της δικαιοσύνης και της αδικίας

Τμήμα Ι: Γύρω από το εάν η δικαιοσύνη είναι μία φυσική ή τεχνητή αρετή

Τμήμα II: Περί της προέλευσης της δικαιοσύνης και της περιουσίας

Τμήμα III: Σε σχέση με τους κανόνες που καθορίζουν την ιδιοκτησία

Τμήμα IV: Περί της συναινετικής μεταβίβασης της περιουσίας

Τμήμα V: Περί της υποχρέωσης των υποσχέσεων

Τμήμα VI: Κάποιες περαιτέρω σκέψεις που αφορούν τη δικαιοσύνη και την αδικία

Τμήμα VII: Περί της καταγωγής της κυβερνήσεως

Τμήμα VIII: Περί της προέλευσης της αφοσίωσης του υπηκόου προς τον ηγεμόνα και το κράτος

Τμήμα IΧ: Περί των μεγεθών της υποταγής

Τμήμα Χ: Περί των αντικειμένων που εμπλέκονται σε θέματα υπακοής

Τμήμα XI: Περί των νόμων των εθνών

Τμήμα XII: Περί της αγνότητας και της μετριοφροσύνης

Μέρος III: Περί των υπολοίπων αρετών και φαυλοτήτων

Τμήμα Ι: Περί της προέλευσης των φυσικών αρετών και της φυσικής κακίας

Τμήμα II: Περί της υπεροχής του νοός

Τμήμα III: Περί της καλοκαγαθίας και της καλοσύνης

Τμήμα IV: Περί των φυσικών ικανοτήτων

Τμήμα V: Κάποιες περαιτέρω σκέψεις που αφορούν στις φυσικές αρετές

Τμήμα VI: Τα συμπεράσματα αυτού του βιβλίου

Πώς κουβεντιάζεται η ηθική;

§1. Το έργο του Χιου μπου συζητάμε εδώ. Αποτελεί το τρίτο βιβλίο της Πραγματείας του για την ανθρώπινη φύση. Τα άλλα δυο βιβλία είναι τα εξής: Ι. Περί της Νόησης και ΙΙ. Περί των Παθών. Το βιβλίο του περί  Ηθικής θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά έργα της ηθικής φιλοσοφίας. Το εν λόγω κείμενο δεν είναι το μοναδικό έργο του Χιουμ για την ηθική φιλοσοφία. Υπάρχει και το μετέπειτα έργο του: Έρευνα για τις αρχές της ηθικής. Ωστόσο, το περί Ηθικής λογίζεται, στη διεθνή βιβλιογραφία, ως πιο μεστό φιλοσοφικού περιεχομένου σε σχέση με το τελευταίο. Η φιλοσοφική του μεστότητα και συναφώς η σπουδαιότητά του έγκειται στο ότι ο Χιουμ επιχειρεί να αντλήσει βασικές σκέψεις για τα θεμέλια της ηθικής από την ανάλυση της ανθρώπινης φύσης. Έτσι χωρεί πολύ πιο πέρα από στείρες ηθικολογικές ντιρεκτίβες πολλών άλλων έργων ηθικής φιλοσοφίας και κατορθώνει να συνδυάζει ηθικές έννοιες ή εννοιολογήσεις με τα συμφραζόμενα της πράξης. Απ' αυτή την άποψη, στο συγκεκριμένο βιβλίο δεν θεωρητικολογεί αφηρημένα και ασύστολα, αλλά φιλοσοφεί συγκεκριμένα πάνω στην αναγκαιότητα συγκρότησης μιας φιλοσοφίας, που θα έχει λόγο και για το εκάστοτε παρόν της ανθρώπινης φύσης. Να γιατί οι διάφορες φιλοσοφικές αντιπαραθέσεις, από τότε έως σήμερα, γύρω από ορθολογικές ή κανονιστικές θεωρίες, γύρω από ηθικά κίνητρα  ή το ρόλο των αισθήσεων και των αισθημάτων, δεν μπορούν να σταθούν ανταποδοτικές χωρίς τις πολλαπλές αναφορές στο εν λόγω έργο του Χιουμ και γενικότερα στη σκέψη του.

§2.Πώς θα μπορούσε να χαρακτηριστεί με μια πρόταση η αντίληψη του Χιουμ για την ηθική; Κανονιστική αντίληψη περί ηθικής. Στο πλαίσιο αυτού του κανονιστικού χαρακτήρα της ηθικής αναπτύσσεται και η θεωρία του για την ατομική ηθική, αλλά και για την αξία των ηθικών θεσμίσεων και των συναφών πολιτικών θεσμών. Κάθε μονοδιάστατα ορθολογική αντίληψη περί ηθικής δεν έχει ιδιαίτερη αξία για τον Χιουμ, γιατί δεν διασφαλίζει ένα ακέραιο ηθικό πράττειν. Απεναντίας, μια εμπειρικήκαι καμιά μεταφυσική πρόσληψη της ανθρώπινης φύσης ενεργοποιεί το ενδιαφέρον του ανθρώπου να διεκδικεί μια κανονιστική θέση ή τοποθέτηση σήμερα στον κόσμο των αξιών, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να ευαισθητοποιείται όχι μόνο για τη δική του ευημερία, αλλά και για την αλτρουιστική προσέγγιση του άλλου. Απαράγραπτος όρος, ως προκύπτει, για ένα συγκεκριμένο, πρακτικό αντίκρισμα της ηθικής παραμένει η εμπειρική-γνωσιακή οριοθέτηση της ανθρώπινης φύσης. Τούτο σημαίνει για την εσωτερική διάρθρωση του υπό συζήτηση έργου του Χιουμ, πως τα συστατικά στοιχεία της νόησης, των αντιλήψεων, των ιδεών ή παραστάσεων, των εντυπώσεων, των ποικίλων παθημάτων και εναισθήσεων, καθώς και η σύμπραξη ορθού λόγου και αισθήματος ή συναισθήματος αποτελούν μια ενιαία νοητή γραμμή και μόνο έτσι συνθέτουν την εσώτερη δυναμική της σχέσης: ανθρώπινη φύση και ηθική. Αυτή η προϋπόθεση της ενιαίας γραμμής του σκέπτεσθαι και του πράττειν συνιστά την ακατάλυτη αρχή χτες και σήμερα και πάντα για την ηθική ολοκλήρωση, τουτέστιν απρόσκοπτη ευδοκίμηση ανθρώπινου ατόμου και κοινωνικο-πολιτικής κοινότητας. Μόνο μέσα από μια τέτοια οπτική νομιμοποιείται και η πολιτική πράξη της εξουσίας, της κυβέρνησης ως τέτοιας. Και τούτο ισχύει σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, καθώς οι αμοραλιστές, μειοδότες και δοσίλογοι της παρούσας ελλαδικής κυβερνοπολιτείας έχουν ποδοπατήσει κάθε έννοια ηθικού δέοντος και ορθολογικού πολιτικού πράττειν.

§3.Όπως πολύ σωστά τονίζει ο μεταφραστής στον πρόλογό του (σ. 10), ο Χιουμ ανατιμά δεόντως «το συναίσθημα, τη συμπάθεια, το λόγο και την ανθρώπινη βούληση». Εδώ αναγνωρίζει μια ομοιότητα με το χριστιανικό σχήμα, σύμφωνα με το οποίο: «νοιώθω την απειρία του όλου, την απροσδιοριστία του γύρω μου κόσμου και μέσα από την εμπειρική μου πράξη, που βασίζεται στη συμπάθεια, προσπαθώ σ' αυτόν τον κόσμο να προσδιοριστώ» (ό.π.) Γενικεύοντας τη σημασία του συγκεκριμένου έργου για το σήμερα γράφει με ευστοχία:

 «Στη σημερινή εποχή αυτό το έργο του Χιουμ -το οποίο γιατί όχι έχει και πολιτικές προεκτάσεις- είναι επίκαιρο. Επιβάλλεται ο κόσμος μας να στηριχθεί στη συμπάθεια από άκρου εις άκρον της γης. Επιβάλλεται ο κόσμος μας να ακτινοβολεί την ευχαρίστηση μέσα από την ωραία επικοινωνία των ανθρώπων μεταξύ τους και με την ευνομούμενη κοινωνία. Η σχέση του ανθρώπου με το κράτος είναι ηθική σχέση και αυτό το άνοιγμα της ηθικής που καταφέρνει ο Βρετανός φιλόσοφος είναι σπουδαίο επίτευγμα. Το κράτος που πείθει τον πολίτη είναι ηθικό, ο πολίτης που προσφέρει στο κράτος είναι ηθικός. Ο πολίτης που ευχαριστείται μέσα από την συμπάθειά του για τον άλλο είναι ηθικός, ο άλλος που επιστρέφει όλα αυτά είναι ηθικός. Τελικά η ηθική είναι η εμπειρία του ωραίου και του ευχάριστου. Αυτός ο εμπειρισμός του Βρετανού φιλοσόφου ίσως αποτελεί θεραπεία για τις αρνητικές εμπειρίες που εκπέμπει ο κόσμος μας. Ίσως μπορεί να δημιουργήσει ένα νέο μοντέλο ανθρώπου και κράτους που θα εγγυηθούν την καλύτερη πορεία της ανθρωπότητας» (ό.π. σσ. 10-11).

Το βιβλίο διατίθεται στο βιβλιοπωλείο Χατζηδανιήλ, στην Ερμού 19.