Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Ζούμε δυστυχώς, ακόμη πρακτικές που παραπέμπουν σε απίστευτα βίαιες πράξεις, πράξεις που παραβιάζουν κάθε έννοια δικαίου. Ειδικά οι γυναίκες συνεχίζουν να υφίστανται μεγάλες παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους σε όλες τις διαστάσεις και σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης.

Και αυτό συμβαίνει σε περιοχές όπου δοξασίες, μυστικές θρησκευτικές τελετουργίες, αλλά και ατέρμονη βία επικρατούν σε μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες, οι γυναίκες υφίστανται πάσης φύσεως βασανισμούς και υποχρεώνονται για διάφορους λόγους σε προσβολή της γενετήσιας δομής και λειτουργίας του σώματός τους. Μία από αυτές είναι και ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων τους για μη ιατρικούς λόγους.

Ο ακρωτηριασμός αυτός γίνεται με τη χρήση λεπίδας και χωρίς αναισθησία. Παρόλο που καταδικάζεται διεθνώς ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περίπου 68 εκατομμύρια κορίτσια σε όλο τον κόσμο διατρέχουν τον κίνδυνο ακρωτηριασμού των γεννητικών τους οργάνων μέχρι το 2030.

Καταδίκη από το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο

Το Ευρωκοινοβούλιο αναφέρει ότι ο ακρωτηριασμός πραγματοποιείται, ως επί το πλείστον, σε κορίτσια μεταξύ της βρεφικής και της ηλικίας των 15 ετών. Έχει τις ρίζες του σε ένα συνδυασμό πολιτισμικών και κοινωνικών αιτιών, όπως η κοινωνική πίεση, σε πεποιθήσεις ότι ο ακρωτηριασμός υποστηρίζεται από τη θρησκεία, ή σε ακραίες απόψεις περί ομορφιάς και αγνότητας.

Η πρακτική αυτή προηγείται χρονικά της ανόδου του Χριστιανισμού και του Ισλάμ. Αντικατοπτρίζει δε τις βαθιά ριζωμένες ανισότητες μεταξύ των φύλων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωκοινοβουλίου, η κλειτοριδεκτομή πραγματοποιείται ακόμα σε μερικές χώρες της Αφρικής, της Ασίας και Μέσης Ανατολής. Ωστόσο, νέα κορίτσια από οικογένειες μεταναστών δεν είναι ασφαλή ούτε στην Ευρώπη, όπου η κλειτοριδεκτομή θεωρείται έγκλημα.

Για την ακρίβεια, 500 χιλιάδες γυναίκες σε ολόκληρη την Ευρώπη, έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των γεννητικών τους οργάνων, ενώ 180 χιλιάδες γυναίκες και κορίτσια κινδυνεύουν να υποστούν κλειτοριδεκτομή κάθε χρόνο.

Το 2019, «Οι αναστηλωτές» (The Restorers), μια ομάδα πέντε φοιτητών από την Κένυα, οι οποίοι έχουν αναπτύξει μια εφαρμογή βοηθώντας τα κορίτσια να αντιμετωπίσουν τον ακρωτηριασμό, ήταν μεταξύ των φιναλίστ για το βραβείο Ζαχάρωφ για την ελευθερία της σκέψης του ΕΚ. Η υποψηφιότητά τους αποτέλεσε σημαντικό βήμα στην καταπολέμησή του, ενθαρρύνοντας παράλληλα τους νέους να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στις κοινότητές τους.

Καμπάνια κατά του ακρωτηριασμού

H αυστριακή πλατφόρμα StopFGM, προειδοποιεί από την πλευρά της, κατά του ακρωτηριασμού και αφαίρεσης των γυναικείων γεννητικών οργάνων. «Η διαδικασία δεν βασίζεται στη θρησκεία, αλλά πηγάζει από μια πατριαρχική κοινωνική δομή», δηλώνεται χαρακτηριστικά.

Συνολικά, περίπου 200 εκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως πλήττονται από τον ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων.

Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν ορίσει μια Διεθνή Ημέρα Μηδενικής Ανοχής για τον Ακρωτηριασμό των Γυναικείων Γεννητικών Οργάνων, την 6η Φεβρουαρίου.

Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM) αναφέρεται στη μερική ή πλήρη αφαίρεση των εξωτερικών γυναικείων γεννητικών οργάνων και σε άλλες κακώσεις των γυναικείων γεννητικών οργάνων χωρίς ιατρικούς λόγους.

Η θεραπεία δεν έχει κανένα όφελος για την υγεία των κοριτσιών και προκαλεί μόνο βλάβη. Επιπλέον, η θεραπεία παρεμβαίνει στις φυσικές λειτουργίες του γυναικείου σώματος, θεωρούν κάποιοι γιατροί από την Αυστρία.

Οι άμεσες συνέπειες της επέμβασης περιλαμβάνουν πρήξιμο και τραυματισμό του ιστού των γεννητικών οργάνων, προβλήματα στην ούρηση και στην επούλωση των πληγών. Οι ασθενείς επηρεάζονται από την επέμβαση για το υπόλοιπο της ζωής τους.

Οι μακροπρόθεσμες επιπλοκές μπορεί να περιλαμβάνουν σεξουαλικά και κολπικά προβλήματα, καθώς και αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών κατά τη διάρκεια του τοκετού και ψυχολογικά προβλήματα.

Η οργάνωση «StopFGM» έχει θέσει ως στόχο την ευαισθητοποίηση σχετικά με τον ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων.

ΕΕ - Ελλάδα

Σύμφωνα με τα στοιχεία του European Institute for Gender Equality, εκτιμάται ότι το 25% έως 42% των κοριτσιών προερχόμενων από τρίτες χώρες που διατηρούν αυτές τις επαίσχυντες πρακτικές, διατρέχει κίνδυνο ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων (ΑΓΓΟ) στην Ελλάδα, επί συνολικού πληθυσμού 1.787 κοριτσιών ηλικίας 0-18 ετών από χώρες όπου εφαρμόζεται η πρακτική του ακρωτηριασμού των γυναικείων  γεννητικών οργάνων.

Αυτά είναι τα ευρήματα από την τελευταία έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων σχετικά με τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων στην ΕΕ.

Τα κορίτσια που διατρέχουν κίνδυνο ακρωτηριασμού στην Ελλάδα κατάγονται κυρίως από την Αίγυπτο, την Αιθιοπία και τη Νιγηρία.

Εκτιμάται πάντως, ότι 190.000 κορίτσια μόνο σε 17 ευρωπαϊκές χώρες διατρέχουν κίνδυνο ακρωτηριασμού, ενώ 600.000 γυναίκες ζουν με τις συνέπειες του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων στην Ευρώπη.

Κάθε χρόνο τουλάχιστον 20.000 γυναίκες και κορίτσια έρχονται στην Ευρώπη ως αιτούσες άσυλο από χώρες στις οποίες διατρέχουν κίνδυνο ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων.

Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων αποτελεί μια σοβαρή μορφή έμφυλης βίας, η οποία αφήνει βαθιά σωματικά και ψυχικά τραύματα στα θύματά της σε ολόκληρο τον κόσμο. Είναι μια βίαιη μορφή υποταγής των γυναικών και κοριτσιών και συνιστά κατάφωρη παραβίαση των αρχών της ισότητας των φύλων.

Τι ορίζει ο Π.Ο.Υ.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας Π.Ο.Υ, ως ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων νοείται κάθε διαδικασία που συνεπάγεται τη μερική ή ολική αφαίρεση των εξωτερικών γυναικείων γεννητικών οργάνων ή άλλον τραυματισμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων για μη ιατρικούς λόγους.

Η Κομισιόν καταγγέλλει

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενόψει της Διεθνούς Ημέρας μηδενικής ανοχής για τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων στις 6 Φεβρουαρίου 2024, και ο ύπατος εκπρόσωπος/αντιπρόεδρος επιβεβαιώνουν την ισχυρή δέσμευση της ΕΕ για την εξάλειψη του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων παγκοσμίως:

«Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων αποτελεί παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και συνιστά μορφή βίας κατά των κοριτσιών και των γυναικών. Οι διαδικασίες αυτές δεν γίνονται για ιατρικούς λόγους. Η ζωή των κοριτσιών κινδυνεύει, τα ανθρώπινα δικαιώματά τους παραβιάζονται και τραυματίζονται σωματικά και ψυχολογικά για πάντα. Δεν υπάρχει απλώς καμία δικαιολογία για τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων.

Οι κοινότητες, οι κυβερνήσεις, οι οργανισμοί και οι διεθνείς εταίροι πρέπει να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να προστατεύσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, την αξιοπρέπεια και την υγεία των γυναικών και των κοριτσιών.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να συνεργάζεται με διεθνείς εταίρους στο πλαίσιο μιας προσέγγισης μηδενικής ανοχής έναντι του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων και να αγωνίζεται για έναν κόσμο όπου κάθε κορίτσι και κάθε γυναίκα θα είναι απαλλαγμένες από κάθε μορφή βίας.

Πέρυσι, η Ευρωπαϊκή Ένωση επικύρωσε τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Πρόκειται για ένα κρίσιμο βήμα που υπογραμμίζει ότι η βία κατά των γυναικών συνιστά παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ένα άλλο σημαντικό βήμα θα είναι η κατοχύρωση της αποτελεσματικής ποινικοποίησης του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων στο δίκαιο της ΕΕ.

Στην πρότασή της για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας προτείνεται να ποινικοποιηθεί ειδικά ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων ως αυτοτελές αδίκημα. Οι συμβάσεις βρίσκονται επί του παρόντος υπό διαπραγμάτευση. Ετοιμάζεται, επίσης, σύσταση για την πρόληψη, σε πρώτο στάδιο, των επιβλαβών πρακτικών κατά των γυναικών και των κοριτσιών.

Στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο, οι γυναίκες και τα κορίτσια πρέπει να απαλλαγούν από τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων και από κάθε άλλη μορφή βίας», καταλήγει η Κομισιόν.