Η Μάχη του Σκρα

& η Συνθήκη του Μούδρου

Του Αρ. Τσοτρούδη

Με ιδιαίτερη συγκίνηση πήραμε το ιστορικά εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο του γιατρού Αριστείδη Τσοτρούδη από τη Λήμνο «Η Μάχη του Σκρα & η Συνθήκη του Μούδρου».

Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα καλογραμμένο βιβλίο, που στηρίζεται στην έρευνα και σε στοιχεία, σε επιστολές και αφηγήσεις, σε ανταποκρίσεις από το μέτωπο, αλλά και όσα καταγράφηκαν κατά την διάρκεια της βοήθειας που πρόσφερε η Λήμνος, περιθάλποντας τραυματίες στο αναρρωτήριο του νησιού. Ιδιαίτερη μνεία στον ήρωα Ταγματάρχη Συντάγματος Πεζικού Βασίλη Παπαγιάννη, την προτομή του οποίου δεν κατορθώσαμε εμείς εδώ στη Μυτιλήνη, στο πάρκο του Αγ. Ευδοκίμου, ν' αποκαταστήσουμε, μετά τον βανδαλισμό που υπέστη από αγνώστους. παρά τις δεσμεύσεις της τότε δημοτικής αρχής του Δ. Βουνάτσου.

Ο Αρ. Τσοτρούδης, αναφέρει χαρακτηριστικά μεταξύ άλλων, για τον Β. Παπαγιάννη:

«Ο ταγματάρχης Παπαγιάννης Βασίλειος ήταν γιος του Αγρινιώτη φαρμακοποιού Γεωργίου Παπαγιάννη και της αδερφής του στρατηγού Δαγκλή, Χριστίνας. Κατά την εκδήλωση του κινήματος Βενιζέλου τον Αύγουστο του 1916, συνόδευσε τον θείο του στην κάθοδό του στα Χανιά, όπου συνεστήθη η περίφημη τριανδρία Βενιζέλου -Κουντουριώτη - Δαγκλή και η ανάληψη της Αρχιστρατηγίας του Στρατού της Εθνικής Αμύνης από τον στρατηγό Δαγκλή. Ο Παπαγιάννης βοήθησε τον θείο του στην οργάνωση και εκπαίδευση του νεοσυγκροτούμενου στρατού της Κυβέρνησης της Θεσσαλονίκης και κυρίως της Μεραρχίας Αρχιπελάγους, στο 5ο Σύνταγμα της οποίας κατατάχθηκε.

Παρέμεινε στο μέτωπο καθ' όλη τη διάρκεια του Πολέμου και τον Φεβρουάριο του 1918 ήρθε με αναρρωτική άδεια στην Αθήνα, όπως γράφει στο ημερολόγιό του ο στρατηγός: «Τον εκράτησα προσωρινώς παρά την θέλησή του ως υπασπιστή μου». Τον Μάιο του 1918, προ της Μάχης του Σκρα, χρειάστηκε ως λέει ο στρατηγός να τον παρακαλέσει «μετά δακρύων» για να του επιτρέψει να γυρίσει στο Τάγμα του, πράγμα το οποίο απέβη μοιραίο για τον Παπαγιάννη.

Στο ημερολόγιό του ο στρατηγός Δαγκλής γράφει:

«...η μεραρχία Αρχιπελάγους, η πλέον αξιόμαχη, βοηθούμενη από τις μεραρχίες Κρήτης και Σερρών, εσχεδίαζε να κυριεύσει από τους Βουλγάρους το ισχυρόν ύψωμα Σκρα ντι Λέγκεν. Εις τούτο ήσαν σύμφωνοι και οι Γάλλοι, οι οποίοι εμελέτουν και εσχεδίαζον γενικήν επίθεσιν εις τον τομέα τούτον, της οποίας σκοπός μάλλον ήταν να δοκιμάσουν την ανδρείαν και την ικανότητα του Ελληνικού στρατού. Ο δε Ελληνικός στρατός ανέμενε μετά χαράς την επίθεσιν αυτήν φιλοτιμούμενος να δείξει εις τους ξένους την ανδρείαν του.

Ο ανεψιός μου ταγματάρχης Παπαγιάννης Βασίλειος, μαθών τα της μελετωμένης Επιχειρήσεως, την οποίαν από μακρού επόθη, μου εδήλωσεν κατηγορηματικώς ότι δεν είναι δυνατόν ν' αφήσει πλέον το Σύνταγμά του (το 5ο της Μ. Αρχιπελάγους) και με παρεκάλεσεν, μετά δακρύων, να του επιτρέψω να μείνει δια να συμμετάσχει της επιθέσεως ταύτης. Ο Μέραρχος δε κύριος Ιωάννου Δημήτριος και ο Διοικητής του 5ου Συντάγματος Αρχιπελάγους, Αντισυνταγματάρχης πεζικού κύριος Τσιμικάλης Ευθύμιος, εις τον οποίον ανήκεν ο Παπαγιάννης, υπελόγιζον πολύ εις την σύμπραξιν αυτού, του οποίου εγνώριζον τις ικανότητες, την φιλοτιμίαν και την ανδρείαν, με παρεκάλεσαν επίσης, να τον αφήσω εις το Σύνταγμα. Διό απηύθυνα έγγραφον εις το Σώμα Στρατού Εθνικής Αμύνης, όπου απέσπον τον ανεψιό μου Βασίλειον Παπαγιάννη εις το Σύνταγμά του».

Όπως ο ίδιος ο Αριστ. Τσοτρούδης κλείνει το βιβλίο του, όλα τούτα αποτέλεσαν ένα λυτρωτικό μνημόσυνο, για τους αθάνατους ήρωες που έπεσαν στη Μάχη του Σκρα, χαρίζοντας σε μας την ελευθερία ως ύψιστο αγαθό, που πρέπει να διαφυλάξουμε.

 

«Η κόρη του φεγγαριού»

Της Νικόλ-Άννας Μανιάτη
Εκδόσεις «Ψυχογιός»

Τιμή: 16,60 ευρώ

Ένα παράξενο παιχνίδι κληρονομικότητας διαλύει μια οικογένεια, με ολέθριες συνέπειες.  

Η Λευκή, το αθώο θύμα των ξεχασμένων στην οικογένεια γονιδίων, ζει μια ζωή χωρίς στοργή και αγάπη από τον πατέρα της, ώσπου ένα απόγευμα άθελά της μαθαίνει μια τρομερή αλήθεια. Συγκλονισμένη από το οικογενειακό μυστικό, το ίδιο βράδυ εγκαταλείπει το μικρό χωριό και την ασφάλεια του σπιτιού της, επιχειρώντας να ξεφύγει από τη μοίρα της. 

Το κοριτσάκι, νιώθοντας το ασυνήθιστο κληρονομικό χαρακτηριστικό να τη βαραίνει, επιχειρεί να δώσει τέλος στην ύπαρξή της στα νερά της θάλασσας. Σώζεται από ένα ζευγάρι τουριστών, που την παίρνουν μαζί τους, και η ζωή της πια αλλάζει ολοκληρωτικά. Χρόνια αργότερα, επαγγελματικές υποχρεώσεις τη φέρνουν στην Ελλάδα. Οι αναμνήσεις της παιδικής της ηλικίας ξυπνούν, και η Λευκή αποφασίζει να σηκώσει το πέπλο μυστηρίου που καλύπτει τη γέννησή της. Οι αποκαλύψεις σοκάρουν και πονάνε. Υπάρχουν, όμως, ερωτήματα που ακόμα τη βασανίζουν, και τις απαντήσεις μπορεί να τις δώσει μόνο ο πατέρας της, από τον οποίο το έσκασε στα δώδεκά της. Ο παιδικός φόβος ξαναγυρίζει, αλλά η επιθυμία να μάθει είναι εντονότερη.  

Άραγε, θα βρει τη δύναμη, έπειτα από τόσα τραγικά γεγονότα που άλλαξαν τρεις ζωές, να τον συγχωρήσει; Ή μήπως η ώρα της συγγνώμης δε θα φτάσει ποτέ;

 

«Μποέμ και Ρικάρντο»

Του Παν. Γούτα

Εκδόσεις «Κέδρος»

Τιμή: 12,50 ευρώ

Στην πόλη-νήσο Ευδαίμονα, ο Μποέμ, συγγραφέας-σκιά, αναστατώνει με την παρουσία του τον Βασίλη Κουτουκά, συντηρητή έργων τέχνης.

Νοτιότερα, το πνεύμα του Ρικάρντο-Μάρκες πλανάται πάνω από το ιερό νησί Ορτυγία, και οι άνθρωποι της ερημικής παραλίας που συχνάζουν εκεί τα τελευταία χρόνια, περιμένουν την υλοποίηση ενός πανάρχαιου χρησμού. Ένα ορφανό αγόρι από την Πορτογαλία αποσπά την προσοχή των λουομένων με τα σπάνια χαρίσματά του.

Ο εγγονός ενός μοιράρχου της ελληνικής χωροφυλακής, που έφυγε από τη ζωή τριάντα πέντε χρόνια πριν, εκδράμει οικογενειακώς στους Δελφούς, για να προσφέρει τα αναθήματα της αγάπης του στο ιερό του Απόλλωνα, προκειμένου να αποκατασταθεί η επικοινωνία με τον αγαπημένο παππού του.

Τρεις νουβέλες, στο όριο της φαντασίας με την πραγματικότητα. Ένα βιβλίο για τα παιχνίδια της μνήμης, τον ενιαίο και αδιαίρετο χρόνο, για την κατίσχυση της αθωότητας. Σε μια Ελλάδα που ακροβατεί ανάμεσα στη μυθική και στη σύγχρονη διάστασή της.

 

«Το παράθυρο της Νεφέλης»

Του Σπ. Πετρουλάκη

Εκδόσεις «Μεταίχμιο»

Τιμή: 14,30 ευρώ

«Το παιδί μου... Βοήθεια!

Έχασα το παιδί μου...»

Ποιος μπορεί να μείνει αμέτοχος στην τραγική έκκληση μιας μάνας που μέσα σε μια στιγμή χάνει όχι μόνο το παιδί της, αλλά και τον κόσμο ολόκληρο;

Κι όμως...

Κανένας δεν είχε τη δύναμη να κάνει κάτι, ώστε τα δεδομένα να αλλάξουν.

Το παιδί χάθηκε.

Η Νεφέλη μεγαλώνει με τους ανθρώπους που πιστεύει ότι είναι οι γονείς της, δίχως να ξέρει την αλήθεια.

Κοντά τους γνωρίζει την αγάπη, το χάδι, το χαμόγελο, ώσπου έρχεται στον κόσμο ο αδελφός της. Από τότε όλα αλλάζουν.

Ριζικά.

Τα πινέλα και οι καμβάδες τη βοηθούν να δραπετεύει από την ασπρόμαυρη ζωή της, μέσα από ένα έγχρωμο παράθυρο.

Όταν η Νεφέλη θα καταφέρει να το ανοίξει... ανοίγουν και τα φτερά της.

Μια δασκάλα, δύο νέες φίλες και ένας απροσδόκητος έρωτας έρχονται στη ζωή της, για να ανατρέψουν τα δεδομένα.

Έρωτας, Αρρώστια, Λύτρωση.

Πόση δύναμη μπορούν να ασκήσουν πάνω της;

 

«Ο μικρός μονομάχος» 

Της Βασιλικής Νευροκοπλή

Εκδόσεις «Λιβάνης»

Τιμή: 12,80 ευρώ

Δύο είναι οι κόσμοι του Αργύρη. Ο κόσμος του σχολείου και ο ηλεκτρονικός.

Στον πρώτο ασφυκτιά, στον δεύτερο απελευθερώνεται. Στον έναν θυμάται όσα θέλει να ξεχάσει, στον άλλον ξεχνά όσα δε θέλει να θυμάται.

Μέχρι τη στιγμή που μια παρατεταμένη διακοπή ρεύματος θα αφαιρέσει από τη ζωή του και τους δύο κόσμους.

Οι εφιάλτες του θα ζωντανέψουν, οι μνήμες του θα ξυπνήσουν, οι απορίες του θα γιγαντωθούν. Γύρω του και μέσα του όλα σκοτεινιάζουν όπως τότε... Θα παραδοθεί και πάλι στο σκοτάδι, σαν δειλός και συνεσταλμένος που λένε όλοι πως είναι, ή θα παλέψει μαζί του γενναία, όπως πάλεψαν κάποτε οι μονομάχοι τους Ρωμαίους κατακτητές;

 

«Μετά το χάος τι;

Σύγχρονες απειλές & μελλοντικές προκλήσεις»

Του Π. Ρουμελιώτη

Εκδόσεις «Μεταίχμιο»

Τιμή: 15 ευρώ

Ο κόσμος μας βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή. Φαίνεται ότι διαμορφώνονται νέοι γεωοικονομικοί και γεωπολιτικοί συσχετισμοί, αλλά δεν έχει διαφανεί ακόμη μια σαφής τάση της μελλοντικής πορείας του.

Ο κόσμος είναι απρόβλεπτος και χαοτικός. Για να διερευνηθεί το θέμα αυτό, στο βιβλίο επιχειρείται να αναδειχθούν τα κρίσιμα προβλήματα, οι απειλές και οι προκλήσεις που καθορίζουν τους νέους γεωπολιτικούς συσχετισμούς και την εξέλιξη του διεθνούς συστήματος.

Εξετάζονται οι παλαιές και νέες απειλές και προκλήσεις που θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ασφάλεια και την πρόοδο στον κόσμο. Έτσι, αναλύονται θέματα όπως η απειλή της κλιματικής αλλαγής, η ενεργειακή μετάβαση, ο ρόλος της τεχνολογικής καινοτομίας, της ψηφιοποίησης και του κυβερνοχώρου στην οικονομία, οι κοινωνικές, γεωοικονομικές και γεωπολιτικές σχέσεις, η μετανάστευση, η διεθνής τρομοκρατία και ο ρόλος του ισλαμικού φανατισμού στη γεωπολιτική.

Επίσης, παρουσιάζονται οι νέοι γεωοικονομικοί συσχετισμοί και αναλύονται οι παράγοντες που αποσταθεροποιούν την παγκοσμιοποίηση, όπως οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις, οι ανισότητες, η φοροδιαφυγή, η διαφθορά, ο λαϊκισμός και ο εθνικισμός.

Τέλος, εξετάζεται και το θέμα της διακυβέρνησης της παγκοσμιοποίησης.

 

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Ευστρατίου Παρασκευαΐδη

Φιλόλογου

Σταύρος Παρασκευαΐδης

(1895-1978)

Γυμνασιάρχης

«Προς όλους ακτινοβολούσε (ο Σταύρος Παρασκευαΐδης) πραότητα και σοφία, απέπνεε αγάπη και καλοσύνη, έδινε μια σιγουριά για τη ζωή στο νέο μαθητή ή συνεργάτη του - με την ηθική και πνευματική του παλληκαριά, με την κλασική αρετή του».

(Από συλλυπητήρια επιστολή του φιλόλογου Γεώργιου Μιχαηλίδη)

  «Η ψυχή του ανθρώπου. Εδώ πρέπει να στραφεί η προσοχή μας, γιατί αυτό ακριβώς είναι που τείνει να παραβλέψει ο σημερινός πολιτισμός. Η κοινωνία σκέπτεται και ενεργεί σαν να είχε ο άνθρωπος μονάχα σώμα».

 (Σταύρος Παρασκευαΐδης, στο άρθρο του «Βεζύρης ναι, αλλ' άνθρωπος;)

              Ο Στράτος Στ. Παρασκευαΐδης (1930-2017) υπήρξε  επιφανής φιλόλογος και συγγραφέας φιλολογικών, κοινωνικών, ιστορικών άρθρων, χρονογραφημάτων και μελετημάτων. Ενδεικτικά μερικοί τίτλοι: «Φανίας ο Ερέσιος», «Τα παίγνια των Αρχαίων Ελλήνων», «Τα υποδήματα των Αρχαίων Ελλήνων», «Η καλλιέργεια της ελιάς στη Λέσβο ανά τους αιώνες», «Τα προσφιλέστερα αναγνώσματα των προπατόρων μας τον 19ο αιώνα» κλπ. Τελευταίο  βιβλίο του: «Ο φιλόλογος κι ο Φιλόσοφος. Διάλογοι και μελέτες».

            Ανάμεσα στο πλήθος των σημειώσεων που άφησε ήταν και μια εκτενής παρουσίαση της ζωής και της προσωπικότητας του πατέρα του,  διακεκριμένου φιλολόγου και συγγραφέα, Γυμνασιάρχη του ιστορικού Γυμνασίου Μυτιλήνης Σταύρου Παρασκευαΐδη (1895  - 1978). Την ύλη της παρούσας επιθανάτιας τιμητικής έκδοσης, που επιμελήθηκε και προλογίζει ο αδελφός του εκλιπόντος φιλόλογος και ιστορικός Παναγιώτης Στ. Παρασκευαΐδης, συναποτελούν η προαναφερθείσα παρουσίαση, μερικά κείμενα του Σταύρου Παρασκευαΐδη, (επιστολές προς τα παιδιά του, ομιλίες προς μαθητές του, αναλύσεις ευαγγελικών ρήσεων), ανέκδοτα των μαθητών του για εκείνον και φωτογραφικά στιγμιότυπα. 

           Ο Στράτος δεν εξιστορεί απλώς τα γεγονότα του βίου και τα πεπραγμένα του πατέρα του, αλλά «αποστασιοποιημένος από τον εναγκαλισμό του βαθμού συγγένειας» συνθέτει ένα εκτενές, εξαιρετικό κείμενο, φορτισμένο από υιική αγάπη, αναγνώριση και ευγνωμοσύνη, καμωμένο με ζεστή καρδιά αλλά και νηφάλια σκέψη. Οι χαρακτηρισμοί του δεν είναι υπερβολικοί, «απότοκοι του υιικού θαυμασμού και της εκτίμησης του παιδιού για προγονικό του πρόσωπο», σημειώνει ο Παναγιώτης  Στ. Παρασκευαΐδης στον κατατοπιστικό πρόλογό του. 

          Αντιγράφω για δείγμα μια παράγραφο από την παρουσίαση του Στράτου Παρασκευαΐδη. Σ' αυτήν προβάλλονται μερικά από τα  γνωρίσματα του πατέρα του, που τα προσυπογράφουν και οι συνάδελφοί του εκπαιδευτικοί Βασίλης Αρχοντίδης, Παναγιώτης Σαμάρας,   Ιωάννης Κοντέλλης, Γιάννης Καλδέλλης στις νεκρολογίες τους, αποσπάσματα των οποίων παραθέτει στην παρουσίασή του ο Στράτος και ο Γιώργος Μιχαηλίδης σε συλλυπητήρια επιστολή.

«Επηρεασμένος απ' τους δυο δυναμικά ανθρωποκεντρικούς πόλους του πολιτισμού μας, το αρχαίο Ελληνικό πνεύμα και την χριστιανική διδασκαλία είχε δημιουργήσει μια εσωτερική καλ­λιέργεια, ένα «μέσα πλούτος», που του έδινε δυνάμεις να εργά­ζεται αόκνως, κι όταν οι άλλοι, οι «συνεργάτες» του αμεριμνούσαν, να αγαπά κι όταν οι άλλοι ήσαν μοχθηροί ή τον επίκραναν, να είναι ήρεμος, όταν γύρω του υπήρχε όχλος (ενόχλησις) και ταραχή, να είναι φιλόπατρις κι όταν αυτό διεκύβευε την ζωή του, να περιφρονεί το χρήμα ή τον δεκασμό κι όταν βρισκόταν σε μεγάλη βιοτική ανάγκη (Κατοχή, πρώτα μετακατοχικά χρόνια), να δίνει κι όταν δικαίως έπρεπε να παίρνει».

            Ενδιαφέρουσες απόψεις για την ελευθερία, την αγάπη, ακόμα και των εχθρών, τον πλούτο που μπορεί να αποβεί  κακό για τον άνθρωπο, για τη ζωή ως διαρκές αγώνισμα, για να γίνει κανείς με καιρό και κόπο  άξιος άνθρωπος, επωφελής για τον ίδιο και τους συνανθρώπους του συναντάμε στα καταχωρημένα στο βιβλίο γραπτά του Σταύρου Παρασκευαΐδη.   

             Ένα δείγμα από επιστολή του προς το γιο του Στράτο: Εδώ στοχάζεται με θαυμαστή απλότητα και διαύγεια (« Σοφόν το σαφές»)  πάνω στο αντιθετικό ζεύγος: οικείο -συνηθισμένο/ ανοίκειο-άγνωστο.

      «Κάποια δόσις μελαγχολίας είναι λίαν καταφανής στο τελευ­ταίο γράμμα σου. Και είναι φυσικό να λυπείται κανείς όταν εγκαταλείπει ένα είδος ζωής εις το οποίον έχει συνηθίσει επί δύο έτη, αποχωρίζεται ίσως ανθρώπους τους οποίους έμαθε να αγαπά και σκέπτεται και ανοίγεται εμπρός του ένα νέο είδος ζω­ής το οποίον, παρ' όλον ότι αυτό είναι εκείνο το οποίο εσκεμμένως εξέλεξε, του είναι όμως ακόμα άγνωστον. Έτσι είναι η ζωή. Μας αρέσει το συνηθισμένο και μας φοβίζει το άγνωστο».

                                                                                   Δημ. Πατίλας

 

                   

Η Σκαμιά Λέσβου των Σπυρίδωνα Αναγνώστου & Στρατή Μυριβήλη

Του Δημητρίου Μ. Μπούμπα        

Τον Σεπτέμβριο του 1997 δίδαξα στο Δημοτικό σχολείο της Συκαμινέας. Η Συκαμινέα, κοινότητα τότε, ήταν ιδιαίτερα γνωστή στο νησί της Λέσβου και ως γενέτειρα του μεγάλου μας λογοτέχνη Στράτη Μυριβήλη. Επίσης, γνωστή για το επίνειό της, τη Σκάλα, με την ξακουστή εκκλησία της Παναγίας της Γοργόνας, χτισμένη στης «Παναγιάς τα Ράχτα», τις πανέμορφες ακρογιαλιές με προεξάρχουσα την «Κάγια» και τα δροσερά καλοκαιρινά βράδια της.

Το σχολείο της, πετρόχτιστο διδακτήριο, μετασκευασμένο κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, με εκπληκτική θέα προς την απέναντι μικρασιατική ακτή και την αρχαία Άσσο, όπου δίδαξε ο μεγάλος φιλόσοφος Αριστοτέλης, βρίσκεται κυριολεκτικά κρεμασμένο, με ανατολικό προσανατολισμό, στην πλαγιά του χωριού. Ο κήπος του διαχωρισμένος με ξερολιθιές αποτελεί κατάλοιπο των παλαιότερων χρόνων, όταν δάσκαλοι και μαθητές καλλιεργούσαν λουλούδια και λαχανικά. Το μάτι του επισκέπτη εστίαζε σε μια μαρμάρινη πλάκα εντοιχισμένη στις πέτρες της ξερολιθιάς, με την επιγραφή «ΑΡΧΗ ΣΟΦΙΑΣ ΦΟΒΟΣ ΚΥΡΙΟΥ», δανεισμένη από την Αγία Γραφή, να προκαλεί ρίγος, τώρα έχει μεταφερθεί δεξιά από την είσοδο του διδακτηρίου.

Οι μαθητές και οι μαθήτριές του, αγνά παιδιά της λεσβιακής υπαίθρου, μαυρισμένα και γυμνασμένα απ' τον ήλιο και τη θάλασσα, χαμογελαστά, με την χαρακτηριστική ντοπιολαλιά του χωριού, δυσνόητη μερικές φορές εξαιτίας της ταχύτητας εκφοράς του λόγου. Οι γονείς τους, άνθρωποι του μόχθου και της καθημερινότητας, μεροκαματιάρηδες, δημοκρατικοί, πρόθυμοι πάντα για συνεργασία και στήριξη του σχολείου και κάθε πνευματικής δραστηριότητας.

Σ' αυτόν τον σχολικό χώρο συναντήθηκαν και συνυπήρξαν στην καμπή του 19ου αιώνα δύο μεγάλες μορφές της Λεσβιακής και Νεοελληνικής Παιδείας, ο Σχολάρχης Σπυρίδων Αναγνώστου και ο μαθητής -μετέπειτα κορυφαίος λογοτέχνης- Ευστράτιος Σταμάτογλου ή Σταματόπουλος, ο γνωστός Στράτης Μυριβήλης.

Κατά την περίοδο της διδασκαλίας μου στη Συκαμινέα, σαφώς επηρεασμένος από τη σχετική εργογραφία του Μυριβήλη για τη γενέτειρά του, έστρεφα καθημερινά το βλέμμα και τη σκέψη σε τόπους και εικόνες του χωριού, που με τόση ικανότητα και τέχνη είχε περιγράψει. Εκτός, λοιπόν, από την ενασχόλησή μου με την έρευνα για την εκπαιδευτική ιστορία του χωριού, τη βιογραφία των δυο προαναφερόμενων κορυφαίων ιστορικών προσωπικοτήτων και τη σχέση τους, προσπάθησα παράλληλα να εντοπίσω και να αναδείξω το θαυμασμό, την αγάπη και το σεβασμό του Στράτη Μυριβήλη για τη γενέτειρά του, όπως αποτυπώθηκε στο έργο του.

Η ιστορική έρευνα στην τοπική κοινωνία της Συκαμινέας συνάντησε, όπως ήταν φυσικό, δυσκολίες, οι οποίες, όμως, αντιμετωπίστηκαν χάρη στην προθυμία και συμβολή των κατοίκων του χωριού, του Πρόεδρου του Συλλόγου Σκαμιωτών Λέσβου «Παναγιά η Γοργόνα», Γιώργου Ευαγγέλου, του φιλολόγου-επιμελητή του βιβλίου, Κώστα Τσάκου, της εγγονής του Μυριβήλη, Χριστίνας Μυριβήλη-Αγγελοπούλου και της δισέγγονης του Σπυρίδωνα Αναγνώστου, Ειρήνης Κωτσάκη. Η ολοκλήρωση του έργου χωρίς τη βοήθειά τους θα ήταν ασφαλώς δυσκολότερη και γι' αυτό τους ευχαριστώ θερμά. Ευχαριστώ, επίσης για τον ίδιο λόγο, τις συναδέλφισσες Λίνα Φυτιλή και Δήμητρα Σαχαρίδου, οι οποίες βοήθησαν στην επισκόπηση της βιβλιογραφίας του Στράτη Μυριβήλη.

Η έκδοση του παρόντος βιβλίου εντάσσεται στο πλαίσιο δύο σημαντικών επετειακών γεγονότων, καθώς συμπίπτει αφενός με τη συμπλήρωση σαράντα χρόνων απ' την ίδρυση στην Αθήνα (1978) του Συλλόγου των Σκαμιωτών «Παναγία η Γοργόνα» και αφετέρου με τη συμπλήρωση πενήντα χρόνων από το θάνατο του Στράτη Μυριβήλη (1969).