Η παραπληροφόρηση και τα περιλάλητα fake news παρελαύνουν στο διαδίκτυο εδώ και πολύ καιρό, καθιστώντας την παραπληροφόρηση βασική συνιστώσα της κοινωνίας των ανισοτήτων. Ψευδείς και αδιασταύρωτες πληροφορίες κυκλοφορούν ευρέως στο internet με ελεύθερη πρόσβαση στον καθένα, που θεωρητικά μπορεί να τις χρησιμοποιήσει για να βλάψει τα συμφέροντα του άλλου.

Οι διαδικτυακές πλατφόρμες και ιδιαίτερα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φιλοξενούν αμέτρητες τέτοιες απόψεις, που στην κυριολεξία έχουν αλλάξει το κοινωνικο-πολιτικό τοπίο. Βέβαια και τα μέτρα προστασίας που έχουν ληφθεί είναι αρκετά, απλά δεν τα γνωρίζουμε. Αποτέλεσμα, το fake news chaos, ακόμη και σε ότι αφορά την εποπτεία του διαδικτύου και την προστασία από την παραπληροφόρηση.

Κώδικας πρακτικής αυτορρύθμισης

Πριν λίγο καιρό εκπρόσωποι διαδικτυακών πλατφορμών, κορυφαίων κοινωνικών δικτύων, διαφημιστών και διαφημιστικής βιομηχανίας συμφώνησαν σε έναν κώδικα πρακτικής αυτορρύθμισης για την αντιμετώπιση της διάδοσης της διαδικτυακής παραπληροφόρησης και των ψευδών ειδήσεων.

Είναι η πρώτη φορά παγκοσμίως, θα έλεγε κανείς, που η βιομηχανία συμφώνησε, σε εθελοντική βάση, με τα πρότυπα αυτορρύθμισης για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης.

Ο κώδικας πρακτικής αποσκοπεί στην επίτευξη των στόχων που καθορίζονται στην ανακοίνωση της Κομισιόν που παρουσιάστηκε τον Απρίλιο του 2018, καθορίζοντας ένα ευρύ φάσμα δεσμεύσεων, από τη διαφάνεια στην πολιτική διαφήμιση μέχρι το κλείσιμο πλαστών λογαριασμών.

Ο κώδικας περιλαμβάνει παράρτημα που προσδιορίζει τις βέλτιστες πρακτικές που θα εφαρμόζουν οι υπογράφοντες για την εφαρμογή των δεσμεύσεων του κώδικα.

Ο Κώδικας Πρακτικής υπεγράφη από τις διαδικτυακές πλατφόρμες Facebook, Google και Twitter, Mozilla, καθώς και από διαφημιστές και τη διαφημιστική βιομηχανία τον Οκτώβριο του 2018 και οι υπογράφοντες παρουσίασαν τους χάρτες της πορείας τους για την εφαρμογή του Κώδικα.

Η Microsoft εντάχθηκε τον Μάιο του 2019, ενώ η TikTok υπέγραψε τον Κώδικα τον Ιούνιο του 2020.

Παραπληροφόρηση για COVID - 19 & εμβόλια

Όπως βλέπουμε λοιπόν, καταβάλλονται κάποιες προσπάθεις για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης σε παγκόσμιο επίπεδο από τις πιο γνωστές αυτές πλατφόρμες. Για να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας τώρα που με αφορμή την πανδημία του κορωνοϊού, η παραπληροφόρηση έδωσε και πήρε, αξίζει να δούμε τι έκαναν αυτές οι πλατφόρμες, καθώς τα κοινωνικά δίκτυα πήραν και πάλι φωτιά.

Μαζί με την πρόσφατα αναφερθείσα πρόοδο που αφορά τη διανομή των εμβολίων COVID-19, το θέμα των εμβολίων κερδίζει την online ενημέρωση, αλλά και την παραπληροφόρηση.

Ως εκ τούτου, η Κομισιόν ζήτησε από τις πλατφόρμες να συμπεριλάβουν στις μηνιαίες εκθέσεις παρακολούθησης ένα συγκεκριμένο τμήμα που θα εντοπίζει τα λεγόμενα fake news, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης σχετικά με τα εμβόλια κατά της COVID-19. Οι υπογράφοντες απάντησαν αμέσως, αναφέροντας τις ενέργειές τους σε σχετικές εκθέσεις.

Οι πλατφόρμες αναφέρουν ότι έχουν αυξήσει τις προσπάθειές τους, ιδίως σε συνεργασία με τις δημόσιες αρχές και διεθνείς οργανισμούς, όπως τα Ηνωμένα Έθνη και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, για την προώθηση της ετοιμότητας του κοινού αναφορικά με την διανομή των εμβολίων και για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας έναντι της διάδοσης παραπληροφόρησης επί του θέματος.

Έχουν επίσης, ενημερώσει τα εργαλεία ευαισθητοποίησης, καθώς και τους όρους παροχής υπηρεσιών και τις κατευθυντήριες γραμμές, ώστε να συμπεριλάβουν την παραπληροφόρηση για τα εμβόλια ως λόγους για τον υποβιβασμό ή ακόμη και την αφαίρεση περιεχομένου.

Ειδικότερα, λοιπόν:

Twitter

Κατά τη διάρκεια του Οκτωβρίου, το Twitter συνεργάστηκε με κυβερνήσεις, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και εμπειρογνώμονες από ιδρύματα υγείας και έρευνας σε ολόκληρη την ΕΕ για την προετοιμασία για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης για τα εμβόλια κατά της COVID-19.

Οι προτροπές για τον εμβολιασμό έχουν πλέον αναπτυχθεί σε μεγάλο βαθμό σε συνεργασία με εθνικούς ή ομοσπονδιακούς οργανισμούς δημόσιας υγείας ή τον ΠΟΥ σε συνολικά 37 χώρες και 15 διαφορετικές γλώσσες.

Microsoft

Η Microsoft αναφέρει ότι οποιοσδήποτε εισάγει ένα ερώτημα στην μηχανή αναζήτησης Bing που σχετίζεται με το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού, ως απάντηση εμφανίζονται αξιόπιστες πληροφορίες, ειδήσεις και έγκυρες πηγές που σχετίζονται με το εμβόλιο κατά της COVID-19.

Επίσης, στο πλαίσιο των πολιτικών της για παραπλανητικό περιεχόμενο, η Microsoft απαγορεύει τη διαφήμιση που εκμεταλλεύεται την κρίση COVID-19, διαδίδει παραπληροφόρηση ή θέτει σε κίνδυνο την υγεία ή την ασφάλεια των χρηστών, συμπεριλαμβανομένης της διαφήμισης που περιέχει παραπληροφόρηση σχετικά με τα εμβόλια COVID-19.

Τik Tok

Τον Οκτώβριο, η TikTok ανακοίνωσε το λεγόμενο Project Halo, μια πρωτοβουλία του ΟΗΕ, προκειμένου να συμμετάσχουν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο στην διεθνή προσπάθεια για την εξεύρεση ασφαλών και αποτελεσματικών εμβολίων κατά του κορωνοϊού.

Χρησιμοποιώντας το hashtag #TeamHalo, μια ομάδα επιστημόνων και κλινικών γιατρών αφηγείται ιστορίες από την καθημερινή τους εργασία και εμπειρία και εκπαιδεύει το κοινό σχετικά με την ανάπτυξη ενός εμβολίου.

Αυτή η κοινότητα μέχρι στιγμής έχει δημιουργήσει πάνω από 100 βίντεο με περισσότερες από 2 εκατομμύρια προβολές και 4000 βίντεο που μοιράζονται παγκοσμίως.

Google

Στις 14 Οκτωβρίου, η Google επέκτεινε την πολιτική ιατρικής παραπληροφόρησης για την COVID-19 στο YouTube για να συμπεριλάβει πιθανούς ισχυρισμούς που έρχονται σε αντίθεση με τη συναίνεση εμπειρογνωμόνων από τις τοπικές υγειονομικές αρχές ή τον ΠΟΥ.

Ως αποτέλεσμα, το YouTube θα αφαιρεί περιεχόμενο με ψευδείς ισχυρισμούς σχετικά με το εμβόλιο COVID-19, όπως, για παράδειγμα, ότι το εμβόλιο COVID-19 θα σκοτώσει ανθρώπους. Αυτοί οι ψευδείς ισχυρισμοί θα απαγορεύονταν επίσης, βάσει των πολιτικών περιεχομένου για το Google Ads και το AdSense ή στις λειτουργίες αναζήτησης.

Facebook

Το Facebook έχει ενημερώσει τις πολιτικές διαφημίσεων για να απορρίψει τις διαφημίσεις που αποθαρρύνουν τους χρήστες από τα εμβόλια και εργάζεται για να ενισχύσει τις φωνές των συνεργατών δημόσιας υγείας, συμπράττοντας μαζί τους σε εκστρατείες για την αύξηση των ποσοστών ανοσοποίησης.

Έχει επίσης, ξεκινήσει μια νέα εκστρατεία ενημέρωσης για το εμβόλιο της γρίπης, συμπεριλαμβανομένων νέων χαρακτηριστικών του προϊόντος που παρέχουν πρόσθετο περιεχόμενο που σχετίζεται με το εμβόλιο.

Επιπλέον, το Facebook στις 3 Δεκεμβρίου 2020 ανακοίνωσε ότι θα αφαιρεί ψευδείς ισχυρισμούς σχετικά με τα εμβόλια κατά της COVID-19 που έχουν απορριφθεί και απομυθοποιηθεί από ειδικούς στον τομέα της υγείας.

Επίλογος

Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι το διαδίκτυο με αυτό τον τρόπο αστυνομεύεται και μπορεί να είναι και έτσι. Όμως, από την ασυδοσία μέχρι την αστυνόμευση υπάρχει μεγάλη απόσταση, καθώς μεσολαβεί η ηπιότερη οδός της διασταυρωμένης και όχι αυθαίρετης πληροφορίας. Άλλο έλεγχος και άλλο αστυνόμευση του διαδικτύου.

Βέβαια, μπορεί να πει κανείς: «Ποια είναι τα όρια;» Και αυτό είναι σωστό. Όμως, σε αυτή την χρονική συγκυρία της πανδημίας τα fake news θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα τεράστιο και δισεπίλυτο πρόβλημα.

Εξάλλου να μην το ξεχνάμε- ο Μεγάλος Αδελφός έχει εισέλθει προ πολλού στην ζωή μας, για να θεωρηθεί πως με την χρήση μάσκας ή την δήθεν εμβολιαστική τροποποίηση του DNA επιδιώκεται ένας επιπρόσθετος έλεγχος. Λίγο αργά, θα έλεγα για φόβους, οι οποίοι είχαν εκφραστεί ήδη από την δεκαετία του 60.