Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Η Διεθνής Αμνηστία δημοσίευσε πριν από λίγες ημέρες την ετήσια έκθεσή της σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο για το 2017-2018. Τα συμπεράσματά της δεν είναι και τόσο ενθαρρυντικά.

Η έκθεση «Η Κατάσταση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε Παγκόσμιο Επίπεδο» κάλυψε συνολικά 159 χώρες και αποτελεί την πιο διεξοδική ανάλυση της κατάστασης, στην οποία βρίσκονται σήμερα τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλο τον κόσμο. Τα αποτελέσματα της εν λόγω έκθεσης, μόνο αισιόδοξα δεν είναι, παρά το γεγονός ότι υπάρχει σοβαρή κινητοποίηση ακτιβιστών σε όλο τον κόσμο για την προάσπιση των δικαιωμάτων. 

Οι βασικές παρατηρήσεις για την κακή κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σχετίζονται με τις ολοένα και μεγαλύτερες παραβιάσεις που λαμβάνουν χώρα σε διεθνές επίπεδο.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε εδώ, ότι εντός των δύο τελευταίων ετών παρατηρείται παγκοσμίως μια αυξητική ή κατακόρυφη τάση της ξενοφοβίας, του ρατσισμού και των ολοκληρωτικών πολιτικών.

Αισθάνεται κανείς πως η ιστορία επαναλαμβάνεται και πως οι κοινωνίες επειδή ακριβώς έχουν φτάσει στα όριά τους, υιοθετούν άκρα που σε καμία περίπτωση δεν ωφέλησαν ιστορικά, με δεδομένο ότι η εποχή των επαναστάσεων και εξεγέρσεων έχει περάσει ανεπιστρεπτί.

Οπισθοδρομικές τάσεις

Στην έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας αναφέρονται συγκεκριμένα διάφορες οπισθοδρομικές τάσεις, όπως η καταστολή του δικαιώματος διαμαρτυρίας στη Γαλλία και οι προσπάθειες περιορισμού των δικαιωμάτων των γυναικών στις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Πολωνία. Να σημειωθεί ότι στις εν λόγω χώρες -και ιδιαίτερα στην Ρωσία- παρατηρείται εδώ και καιρό μια ακραία συντηρητικοποίηση των κοινωνιών, που σε συνδυασμό με την δεσποτική και προσωποπαγή εξουσία, δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ εθνικισμού, μισαλλοδοξίας και φόβου για τον άλλο.

Με την έκθεσή της, η οποία παρουσιάστηκε στην Ουάσιγκτον, η Διεθνής Αμνηστία προειδοποιεί πως τα βήματα οπισθοχώρησης του Ντόναλντ Τραμπ στο ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θέτουν μια επικίνδυνη παρακαταθήκη για άλλες κυβερνήσεις που τα ακολουθούν.

Υιοθέτηση fake news από τις κυβερνήσεις

Από την άλλη, η προθυμία με την οποία οι παγκόσμιοι ηγέτες αναφέρονται στις λεγόμενες «ψευδείς ειδήσεις (fake news)» προκειμένου να χειραγωγήσουν την κοινή γνώμη, σε συνδυασμό με τις επιθέσεις σε θεσμούς που ασκούν έλεγχο στην εξουσία, δείχνουν πως η ελευθερία του λόγου θα αποτελέσει το φετινό πεδίο μάχης για τα ανθρώπινα δικαιώματα, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία.

Εκατοντάδες ακτιβιστές σκοτώθηκαν πέρυσι, σύμφωνα με όσα έχει καταγράψει η οργάνωση, καθώς οι αρχές θέλησαν να φιμώσουν τόσο τους ίδιους, όσο και τα μέσα ενημέρωσης, επισημαίνεται χαρακτηριστικά. Οι περισσότερες φυλακίσεις δημοσιογράφων έλαβαν χώρα στην Τουρκία, την Αίγυπτο και την Κίνα, όπου ο υποψήφιος για Νόμπελ Liu Xiaobo πέθανε μετά τη φυλάκισή του επειδή άσκησε κριτική στην κυβέρνηση.

Με τις κυβερνήσεις να διώκουν ξεδιάντροπα τους ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Διεθνής Αμνηστία αντιμετώπισε απειλές στο έργο της στην Ουγγαρία και πρωτοφανείς συλλήψεις μελών του προσωπικού της στην Τουρκία. Να σημειωθεί ότι η Ουγγαρία  συγκαταλέγεται ανάμεσα στις χώρες, όπου έχουν κάνει δυναμικά την εμφάνισή τους οι νεοναζιστές. Το ίδιο συμβαίνει και στην Πολωνία.

Ακροδεξιός κίνδυνος νεοναζί και άκρατος εθνικισμός

Στην έκθεση μάλιστα, τονίζεται η ανάγκη αντίστασης των ανθρώπων ενάντια σε κάθε μορφή ρητορικής μίσους, όπως αυτή εκφράστηκε στα ξενοφοβικά συνθήματα σε μια εθνικιστική διαδήλωση στην Πολωνία, στις πορείες «white supremacist» στο Charlottesville και στη βίαιη καταστολή των ΛΟΑΤΚΙ κοινοτήτων από την Τσετσενία έως την Αίγυπτο. Αυτή η ανάγκη υπογραμμίζεται και από τη δαιμονοποίηση των προσφύγων και μεταναστών από τα πολύ υψηλά κλιμάκια κυβερνήσεων.

Στην έκθεση, τέλος, επισημαίνεται πως εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν έχουν επαρκή πρόσβαση σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες, όπως τροφή, στέγαση και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Η Διεθνής Αμνηστία προειδοποιεί πως αν οι κυβερνήσεις δεν αντιμετωπίσουν τις βαθύτερες αιτίες της φτώχειας και της ανισότητας, θα δημιουργηθούν ακόμα μεγαλύτερες αναταραχές. Αντί να προσπαθούν να φιμώσουν τους ανθρώπους που υψώνουν το ανάστημά τους, οι κυβερνήσεις πρέπει να αντιμετωπίσουν τις αιτίες των εξεγέρσεων και να ξεκινήσουν αποσύροντας τους περιορισμούς στα μέσα ενημέρωσης, στην κοινωνία πολιτών και σε άλλα θεσμικά όργανα, δήλωσε κατηγορηματικά η Διεθνής ανθρωπιστική Οργάνωση.