Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Ολόκληρη πλέον η Ευρώπη βρίσκεται σε σύγχυση όχι μόνο εξαιτίας του προσφυγικού, αλλά λόγω του ολοφάνερου ελλείμματος  Δημοκρατίας που έχει κάνει εδώ και καιρό την εμφάνισή του στα κράτη - μέλη της. Η Ευρώπη δεν είναι αυτή που οραματίστηκαν οι εμπνευστές της αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, και πολύ περισσότερο μετά το Millenium με τις προσθετικές ενταξιακές διαδικασίες και την φιλόδοξη διεύρυνση του 2004, ούτε φυσικά ο τόπος όπου θα μπορούσε θεωρητικά να αναδειχθεί ένα καινούριο δημοκρατικό καθεστώς. Δεν είναι εφικτό πια το όραμα του Ντανιέλ Κον Μπεντίτ για μια ενωμένη  δημοκρατική Ευρώπη ως ένα ενιαίο κράτος με πολίτες που υιοθετούν δημοκρατικές αξίες και ιδανικά, ο τόπος όπου θα μπορούσαν να γίνουν πράξη τα οράματα των εμπνευστών της.

Αξίες όπως ισότητα, αλληλεγγύη και συναινετική ομοφωνία πετάχτηκαν εδώ και καιρό στα σκουπίδια μετά την επικράτηση των ρατσιστικο-εθνικιστικών φωνών που κάλυψαν σχεδόν όλες τις χώρες, από Βορρά προς Νότο και Ανατολή προς Δύση. Δεν είναι σε καμία περίπτωση αυτή η ΕΕ που οραματίστηκαν, ούτε το έδαφος αυτό που θα προωθούταν η πολυπόθητη πολυπολιτισμικότητα.  Αυτή η περιοχή που θα διαβιούσαν αρμονικά άνθρωποι με διαφορετικά θρησκεύματα, ήθη και έθιμα. Ο τόπος λοιπόν, όπου διάφορες κουλτούρες δεν θα γίνονταν μόνο ανεκτές, αλλά θα προσέφεραν τα δέοντα στην πολιτισμική κληρονομιά, έχει μετατραπεί σε πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ συντηρητικών στην καλύτερη περίπτωση ηγετών αλλά και χωρών σε ότι αφορά τον ερχομό ανθρώπων που έχουν να καταθέσουν ανατριχιαστικές εμπειρίες από την φρίκη των πολέμων.

Αυτή ακριβώς η αντιπαράθεση για την τύχη τους αλλά και η εξακολουθητική προπαγάνδα των διακρίσεων σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, έχει προκαλέσει αυτού του είδους την αλλοίωση που σαρώνει τα ευρωπαϊκά κράτη και μειώνει κατά πολύ την προαναφερόμενη πολιτισμική αξία. 

Με λίγα λόγια: η Ευρώπη των ανθρωπιστικών και πολιτισμικών αξιών είναι πλέον παρελθόν. Και δεν είναι μόνο το προσφυγικό, ούτε το σκληρότατο συνοριακό εμπάργκο υπό το κράτος της ξενοφοβίας, αλλά η αδιαφορία για την ανθρώπινη ζωή που μονοπωλεί το καθημερινό ειδησεογραφικό ενδιαφέρον στην θέα και μόνο των σκληροτράχηλων συνοριακών φρουρών και των αγκαθωτών  συρματοπλεγμάτων.

Ο ευρωπαϊκός χάρτης έχει με λίγα λόγια αλλάξει κατά πολύ. Οι διαθέσεις βέβαια των λαών με την προσφορά βοήθειας και αλληλεγγύης στους πρόσφυγες μπορεί να είναι ένα θετικό μήνυμα, οι εξουσίες όμως σε πανευρωπαικό επίπεδο έχουν αντίθετη άποψη, ενώ με το κλείσιμο των συνόρων δείχνουν πως μάλλον άλλα τους ενδιαφέρουν. Η ιστορία βέβαια το έχει διδάξει και αυτό, πως ποτέ οι εξουσίες αυτές δεν έπαψαν να πετούν στους πολίτες τους παρά ένα ξεροκόμματο όταν οι φωνές διαμαρτυρίας πολλαπλασιάζονταν. Το πρόβλημα όμως είναι ότι αυτό ακριβώς το ξεροκόμματο το άρπαζαν οι πολλοί ή το θεωρούσαν ως κίνηση καλής θέλησης. Αυτή είναι όμως μια άλλη συζήτηση.

Τώρα που ο πόνος έχει φτάσει στο απροχώρητο, τώρα που χιλιάδες ζωές γίνονται βορά των διαθέσεων των κρατούντων τα ηνία της ΕΕ, το χρονικό σημείο είναι κομβικό και οι αποφάσεις για μια νέα ζωή επίκαιρες. Αρκεί να συνειδητοποιήσουν όλοι ότι αυτό που λαμβάνει χώρα στο ευρωπαϊκό έδαφος δεν είναι τίποτε περισσότερο ή λιγότερο παρά ένας προφανής ολοκληρωτισμός, μια περαιτέρω συμπίεση των κοινωνιών υποβοηθούμενη από έναν προφανή ατομικισμό που βοηθά τα μάλα στην περαιτέρω συντηρητικοποίηση των κοινωνιών.

Χαμένες αξίες θάβονται κάτω από τα ερείπια των σύγχρονων τερατουπόλεων της φτωχής πολιτισμικά Ευρώπης που ασθμαίνει από την μπότα των ακροδεξιών - ρατσιστικών παραληρημάτων. Και εξουσίες πολλών ευρωπαικών κρατών αντί να χαιρετίζουν τον ερχομό ανθρώπων που γλίτωσαν από την κόλαση του πυρός, αντί να τείνουν χείρα βοηθείας σε όλους αυτούς που ξέφυγαν από τις σφαγές και τους αποκεφαλισμούς, κλείνουν προκλητικά τα σύνορα υπηρετώντας την φυλετική καθαρότητα και την αποτροπή αλλοίωσης του πληθυσμού. Οι ναζιστικές και σταλινικές πρακτικές του παρελθόντος είναι και πάλι εδώ.

Θυμίζει και πάλι Βαϊμάρη η όλη κατάσταση, λίγο πριν το ξέσπασμα του εθνικοσοσιαλισμού ή Βατερλό και Γκούλαγκ λίγο μετά τον ξεσηκωμό του 1917 στην Ρωσία, όταν ο λαός έδιωξε τον Τσάρο, αφήνοντας, όμως, παράλληλα ελεύθερο το πεδίο στους μπολσεβίκους να αλωνίσουν καταλλήλως. Η Ευρώπη σήμερα ολισθαίνει ολοένα και περισσότερο, κυλιέται στον βούρκο της αμορφωσιάς και του εύκολου κέρδους πλουτισμού υπό το κράτος του ολιγαρχικού φιλελευθερισμού. Η Ευρώπη αυτή δεν είναι παρά τα αποκαΐδια της ουτοπικής Πολιτείας του Τόμας Μόρ ή μια κατεστραμένη από τις παλινωδίες των κυβερνήσεών της Ήπειρος, που θεωρούν πως μόνο με την περιχαράκωσή της σε απολυταρχικές πολιτικές και δεσποτισμούς μπορεί να διασωθεί.

Γυρίζει προκλητικά την πλάτη η Ευρώπη σε όλες τις διαπραττόμενες θηριωδίες και τραγωδίες και για όλα αυτά φροντίζουν τα ΜΜΕ που κάνουν προσιτά στους πολίτες τα κάθε λογής εγκλήματα. Βιομηχανία παραγωγής ακροδεξιών μισαλλόδοξων  τσιτάτων στο όνομα της διατήρησης ενός από χρόνια απολεσθέντος ευρωπαϊκού νοήματος είναι στο σύνολό τους τα ευρωπαϊκά κράτη. Το δείχνουν πλέον καθαρά τα ποσοστά των ξενοφοβικών κομμάτων και όλων αυτών που από την δεξιά το κέντρο, τους σοσιαλιστές και  την αριστερά εμμέσως πλην σαφώς με την ανοχή τους τα πριμοδοτούν. Τα κλειστά σύνορα, με λίγα λόγια, αυτό δείχνουν. Η έλλειψη πλουραλισμού και η επικράτηση ρατσιστικών παραληρημάτων που αναδεικνύουν την γεμάτη από ελλείψεις σε πολιτισμικές αξίες Ευρώπη.