Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Το όνειρο δεκαετιών για μια καλύτερη κοινωνία έγινε με μιας στάχτη εξαιτίας της άτακτης υποχώρησης των ιδεολογιών. Η ελπίδα για έναν διαφορετικό κόσμο χάθηκε μέσα στην ακατάσχετη δίψα για κατανάλωση πολιτών, που το μόνο που τους απέμεινε είναι το πώς να δαπανούν και την τελευταία ικμάδα των πνευματικών τους δυνατοτήτων.

Αυτό που βλέπουμε σήμερα σε όλη την Ευρώπη αλλά και τον κόσμο, δεν είναι τίποτε άλλο από παραίτηση και στην καλύτερη περίπτωση αποχή από τα πολιτικά δρώμενα, συνδυαζόμενου του γεγονότος της απόλυτης προσήλωσης στην ευτέλεια και την υποβάθμιση του κριτικού πνεύματος, που οδηγεί στην χωρίς όρους αποδοχή του τετριμμένου που αποθεώνει την φτήνια της κυρίαρχης σκέψης.

Αυτά, όμως, που σερβίρονται στον κόσμο δεν είναι τωρινά, ούτε αποτελούν έκπληξη, καθώς από τις προηγούμενες δεκαετίες η ανάλωση σε ποταπότητες είχε αναδειχθεί σε βασικό συστατικό της ακμάζουσας διαφημιστικής κραιπάλης. Η διαφορά είναι ότι σήμερα αυτού του τύπου ο οργασμός εξαντλείται σε ακραιφνή μιμητικά πρότυπα, που απλά συναγωνίζονται μεταξύ τους στο ποιο απ' όλα είναι το πιο υποβαθμισμένο σε αξίες, μετατρέποντας τον καθημερινό αγώνα επιβίωσης σε στοίχημα για την καλύτερη ανοησία.

Οι πολίτες ακολουθούν βέβαια, κατά πόδας αυτή την εξέλιξη, που στηριζόμενη στην λογική της αξιακής υποβάθμισης, δημιουργεί τις βάσεις για μια περαιτέρω καθοδήγηση προς την κατανάλωση κάθε ασήμαντου και ισχνού σε σπουδαιότητα γεγονότος. Η κυρίαρχη σκέψη της εντρύφησης στην ασημαντότητα μεταπλάθει την δημιουργία σε αστείρευτη υπόδειξη για το δεδομένο που καθορίζεται από κατεστημένες νόρμες και κανόνες. Με τον τρόπο αυτό, εξωθείται στο περιθώριο η διάθεση και κλίση προς την διαφορετικότητα, η οποία με την σειρά της εγκλωβίζεται στην αποθεωτική και παραπλανητική διαφήμιση που την μεταλλάσσει σε κανονικότητα προσδίδοντάς της εξουσία και κύρος απέναντι στον αποσβολωμένο καταναλωτή που δεν ξέρει αν πρέπει να την καταναλώσει ή να την βάλει μια και καλή στην απομόνωση.

Αδιέξοδα, λοιπόν και δη πολλαπλά, είναι ήδη σε ισχύ, όταν με την υποχώρηση των ιδεολογιών παραχωρήθηκε έδαφος στην τετριμμένη σκέψη, όταν η κοινή λογική εδράζεται πλέον στο κατά πόσο ή με ποιους όρους θα συσταθεί η κάθε διαβλητή κρίση για πράγματα που ούτως ή άλλως δε έχουν μετρική επιβολή, αλλά που βρίθουν από μηδενικότητα, για να το εκφράσουμε με αριθμητικούς όρους.

Από την μια το εδραιωμένο σύστημα της αναξιοπρεπούς συμπεριφοράς και από την άλλη η άγνωστη πόρευση μιας ούτως ή άλλως μεταλλαγμένης ηθικής. Θαρρείς πως στο πλάνο μας φαίνονται δύο κατηγορίες: η μια που περιέχει τις οδηγίες χρήσης για έναν ούτως ή άλλως αποπροσανατολισμένο κόσμο και η άλλη που εντάσσει στις συνιστώσες της πληθώρα μιμητικών ανεξιχνίαστων μοντέλων υποκουλτούρας, που διατίθεται σε αφθονία λόγω των ευνοϊκών συγκυριών.

Με λίγα λόγια, ένα ασταμάτητο παιχνίδι προχειρότητας, που αναδεικνύεται σε βασικό κοινωνικό προτσές στο όνομα μιας ακόμη κατεστημένης επικράτησης του εφήμερου και ας πλησιάζει αυτό στο οριστικό του τέλος.

Ένα τέλος που αν οι μάζες συνειδητοποιήσουν, θα μπορέσουν για πρώτη φορά μετά από πολλές δεκαετίες, να βρουν τις διεξόδους και να ανοίξουν τα παράθυρα της ελεύθερης σκέψης. Εναπόκειται λοιπόν, στον καθένα και την καθεμιά να ενεργοποιήσει τα αντανακλαστικά του/της, αρνούμενος/η να συμμετάσχει στο όλο στημένο παιχνίδι της διαφημιστικής παγίδας, ένα από τα τελευταία όπλα του ασθμαίνοντος καπιταλιστικού συστήματος που κατασπαράζει οικειοποιούμενο μέχρι τέλους την αυθορμησία.  

Οι ευκαιρίες για μια πραγματικά διαφορετική σκέψη είναι πολλές, αρκεί να θελήσει κανείς να τις εντοπίσει. Από ένα σημείο και μετά και παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν πια ιδεολογίες, η αναμέτρηση μπορεί να αποβεί υπέρ των πολιτών γιατί είναι πολλοί οι διαφημιστικοί πειραματισμοί και οι αποτυχίες λόγω κορεσμού που τους συνοδεύουν. Αυτή είναι η μοίρα της συνεχώς παραγωγής για την παραγωγή, της μοδάτης οικειοποίησης για την οικειοποίηση, της υποκρισίας για την υποκρισία. Αυτά όλα γεννούν την ελπίδα, για την εμφάνιση της θέλησης για έναν διαφορετικό κόσμο γιατί το ψέμα παρακούρασε. Γιατί πολύ απλά, η κοινωνική επιβάρυνση βυθίζει σταδιακά την κατεστημένη αντίληψη περί ασύδοτης συσσώρευσης ψευδών αξιών και πεποιθήσεων.