Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Πριν λίγες ημέρες, η Κομισιόν δημοσίευσε τα αποτελέσματα αξιολόγησης που εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη - μέλη εφαρμόζουν τις εθνικές τους στρατηγικές για την ένταξη των Ρομά. Η αξιολόγηση αυτή, είναι πέρα για πέρα χρήσιμη καθώς εστιάζει στα προβλήματα της αυπαθούς αυτής κοινωνικής ομάδας, αλλά και στις προσπάθειες που πρέπει να καταβληθούν για την βελτίωσή τους.

Η αξιολόγηση επισημαίνει συγκεκριμένα τον τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκε η κατάσταση των Ρομά από το 2011 και μετά. Συνολικά σύμφωνα με την αξιολόγηση, η εικόνα βελτιώνεται με αργούς ρυθμούς.  Για παράδειγμα, υπάρχει πλέον μεγαλύτερη συμμετοχή των Ρομά στην προσχολική εκπαίδευση και μειώνεται το ποσοστό των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο.

Από την άλλη όμως, προκύπτει επίσης ότι το 80 % των Ρομά, εξακολουθούν να διατρέχουν τον κίνδυνο της φτώχειας, παρά το γεγονός ότι το ποσοστό αυτό είναι χαμηλότερο σε σύγκριση με το 2011.

Στους τομείς της εκπαίδευσης, της απασχόλησης, της υγείας και της στέγασης, οι βελτιώσεις είναι ανισοβαρείς και περιορισμένες, σύμφωνα με την αξιολόγηση.

Εκπαίδευση

Περισσότερα παιδιά Ρομά παρακολουθούν προσχολική εκπαίδευση και αγωγή (53 % το 2016, έναντι 47 % το 2011) με σημαντικότερες βελτιώσεις σε Ισπανία, Σλοβακία, Βουλγαρία, Ουγγαρία και Ρουμανία και λιγότερα εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο (68 % το 2016, μείωση από 87 % το 2011). Τα εν λόγω αριθμητικά στοιχεία εξακολουθούν να είναι πολύ υψηλά και ο διαχωρισμός στην εκπαίδευση εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα σε ορισμένες χώρες καθώς πάνω από το 60 % των παιδιών Ρομά, διαχωρίζονται από τα άλλα σε Σλοβακία, Ουγγαρία και Βουλγαρία.

Απασχόληση

Το αυξανόμενο ποσοστό των νεαρών Ρομά που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης (63 % το 2016, έναντι 56 % το 2011) εξακολουθεί να αποτελεί ανησυχητική ένδειξη ότι η μετάβαση από την εκπαίδευση στην απασχόληση και σε άλλους τομείς δεν είναι αποτελεσματική. Το ποσοστό αυτό έχει  αυξηθεί σε Ισπανία, Σλοβακία, Ρουμανία, Τσεχική Δημοκρατία και Ουγγαρία.

Υγεία

Η έλλειψη βασικής ιατρικής ασφαλιστικής κάλυψης, εξακολουθεί να είναι οξύτατη σε αρκετά κράτη - μέλη. Για παράδειγμα, ο μισός πληθυσμός Ρομά δεν έχει πρόσβαση σε βασική ιατρική ασφαλιστική κάλυψη σε Βουλγαρία και Ρουμανία.

Στέγαση

Η πρόσβαση των νοικοκυριών των Ρομά σε βασικές υπηρεσίες (τρεχούμενο νερό και ηλεκτρικό ρεύμα) βελτιώνεται, ιδίως σε Βουλγαρία, Ρουμανία, Σλοβακία και Τσεχική Δημοκρατία, Ωστόσο, οι Ρομά σε Πορτογαλία και Ισπανία υφίστανται όλο και περισσότερες διακρίσεις, όσον αφορά την πρόσβαση στη στέγαση, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής στέγασης.

Ελλάδα: Επιτακτική η καταγραφή των Ρομά

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την αξιολόγηση της Κομισιόν, η κρίση έχει επηρεάσει πολλές ήδη περιθωριοποιημένες ομάδες, όπως οι Ρομά. Προκειμένου να θεσπιστούν αποτελεσματικές πολιτικές σε τοπικό επίπεδο, αναφέρεται ότι πρέπει να προσδιοριστεί επειγόντως η γεωγραφική και η δημογραφική κατανομή, καθώς και οι ιδιαίτερες ανάγκες του εν λόγω πληθυσμού. Για τον σκοπό αυτόν, η Ελλάδα καταγράφει στοιχεία για τους καταυλισμούς των Ρομά ανά τη χώρα. Οι εν λόγω στατιστικές, μπορούν να παρέχονται σε πραγματικό χρόνο, δεδομένου ότι οι τοπικές αρχές έχουν την δυνατότητα καταχώρησης πληροφοριών στη βάση δεδομένων. Τα συλλεγόμενα στοιχεία αφορούν στην ένταξη των Ρομά στους τομείς της εκπαίδευσης, της στέγασης, της απασχόλησης, των κοινωνικών υπηρεσιών κ.λπ. Μέχρι τον Απρίλιο 2017, είχαν καταχωρηθεί στοιχεία για 370 περιοχές.

Στοιχεία και προτεραιότητες για τους Ρομά στην Ελλάδα

Το ποσοστό των ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας μεταξύ των Ρομά στην Ελλάδα, παραμένει υψηλό και εξακολουθεί να αυξάνεται, σύμφωνα με την αξιολόγηση, την ίδια στιγμή που η κατάσταση της απασχόλησης δεν βελτιώνεται.

Οι συστηματικές, μακροπρόθεσμες πολιτικές, στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης, η παρακολούθηση και αξιολόγηση του αντικτύπου τους, ο αποτελεσματικός συντονισμός τους ανάμεσα σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, η αποτελεσματική χρήση της διαθέσιμης χρηματοδότησης, η ενεργή συμμετοχή και ο εποικοδομητικός διάλογος με την κοινωνία των πολιτών των Ρομά, αποτελούν ζητήματα καίριας σημασίας για να προχωρήσει η διαδικασία ένταξης τους, αναφέρει μεταξύ άλλων η Κομισιόν.