Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Βρισκόμαστε στο 2017 και βασικά ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα καταπατούνται χωρίς την παραμικρή διάκριση αν πρόκειται για ενήλικες ή παιδιά. Και υπάρχουν ακόμη σχολιογράφοι που αξιώνουν αυστηροποίηση του καθεστώτος προστασίας. Το ενδιαφέρον μας, όμως, σήμερα εστιάζεται στα παιδιά.

Ας δούμε τι διαπιστώνει ο Συνήγορος του Πολίτη μετά τις τελευταίες του αυτοψίες: Σημαντικός αριθμός ασυνόδευτων ανηλίκων υφίσταται ιδιαίτερα δυσμενείς συνθήκες στέρησης της ελευθερίας, αναφέρει χαρακτηριστικά σε ανακοίνωσή του μετά από σειρά αυτοψιών στη Βόρεια Ελλάδα, από τις 17 ως τις 19 Ιουλίου 2017.

Κλιμάκιο της Ανεξάρτητης Αρχής με επικεφαλής τον Βοηθό Συνήγορο του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού πραγματοποίησε αυτοψία σε αστυνομικά τμήματα και σε κέντρα όπου φιλοξενούνται ανήλικοι μετανάστες και πρόσφυγες, απ' όπου προέκυψε μεταξύ άλλων, ότι πολλοί ανήλικοι παραμένουν σε αστυνομικά τμήματα έως και αρκετές εβδομάδες χωρίς προαυλισμό και σε παντελώς ακατάλληλους χώρους. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Ότι τα ασυνόδευτα παιδιά παραμένουν εκτεθειμένα σε οποιοδήποτε κίνδυνο. Και μιλάμε για παιδιά.

Σε συνέχεια προηγούμενων παρεμβάσεών του, ο Συνήγορος του Πολίτη επαναλαμβάνει ότι η παραμονή των ασυνόδευτων παιδιών σε χώρους κράτησης, αποτελεί κατάφορη παραβίαση των δικαιωμάτων τους και θέτει σε άμεσο κίνδυνο την ομαλή ανάπτυξή τους. Η επίσκεψη του Συνηγόρου στη Βόρεια Ελλάδα, έλαβε χώρα στο πλαίσιο του μηχανισμού για την παρακολούθηση της κατάστασης των παιδιών που μετακινούνται, ο οποίος υποστηρίζεται και από το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά / UNICEF.

Φιλοξενία ασυνόδευτων παιδιών

Υπάρχουν, όμως και τα καλά νέα για τα παιδιά αυτά μέσω δράσεων φιλοξενίας, με την πολύτιμη συνδρομή ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Συγκεκριμένα, το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα για την Ένταξη και τη Μετανάστευση (EPIM) στηρίζει τη δράση της προσωρινής φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων σε οικογενειακό πλαίσιο μέσω της υλοποίησης του προγράμματος Fostering Alternatives to Detention for Children.

Ο βασικός στόχος του προγράμματος είναι η συνέχεια ενός συστήματος αναδοχής ως εναλλακτικό μέτρο στην κράτηση των ασυνόδευτων και των χωρισμένων από τις οικογένειές τους παιδιών (UASC) στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Άρθρο 3§1) σε όλες τις αποφάσεις που αφορούν τα παιδιά πρέπει να λαμβάνεται πρωτίστως υπόψη το συμφέρον του παιδιού. Σκοπός, λοιπόν, αυτού του προγράμματος, είναι η πραγμάτωση των δικαιωμάτων και του βέλτιστου συμφέροντος των ασυνόδευτων παιδιών που έχουν φθάσει στην Ελλάδα κι η άμεση φιλοξενία τους σε ένα ασφαλές οικογενειακό πλαίσιο.

Κύριοι στόχοι προγράμματος

-Τοποθέτηση των παιδιών σε ανάδοχες οικογένειες ως εναλλακτική λύση στην αστεγία ή την παραμονή τους σε επισφαλείς συνθήκες διαβίωσης σε χώρους κράτησης ή αστυνομικά τμήματα.

-Δημιουργία ενός Μητρώου οικογενειών προσωρινής φιλοξενίας που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί μακροπρόθεσμα και σε εθνικό θεσμικό πλαίσιο, το οποίο αποσκοπεί και στη βιωσιμότητα του συγκεκριμένου προγράμματος.

-Διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου, που θα αντιμετωπίσει τις βασικές ανάγκες των ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ελλάδα και θα διευκολύνει την ομαλή τους ένταξη στην ελληνική κοινωνία.

-Μεταφορά τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών, μέσω της διοργάνωσης σεμιναρίων και συναντήσεων μελέτης με οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη και έχουν πολύχρονη εμπειρία σχετικά με την προσωρινή φιλοξενία ασυνόδευτων ανηλίκων σε οικογένειες. Συγκεκριμένα, υπάρχει αδιάλειπτη συνεργασία με πεπειραμένους φορείς από Ολλανδία, Βέλγιο, Βρυξέλλες, Γαλλία και Ιταλία.

-Προώθηση του θεσμού της προσωρινής φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων σε εθνικό επίπεδο μέσω καλών πρακτικών, με κύριο στόχο την προστασία και το βέλτιστο συμφέρον των ασυνόδευτων ανηλίκων.

Η κατάσταση των παιδιών το 2017

Την ίδια στιγμή, πάντως, που γίνονται αυτές οι θλιβερές διαπιστώσεις από τον Συνήγορο του Πολίτη για τα ασυνόδευτα παιδιά πρόσφυγες, έκθεση της UNICEF για την κατάσταση των παιδιών το 2017 δείχνει ότι τα παιδιά στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν σαφώς υψηλότερο κίνδυνο φτώχειας απ' ό,τι οι ενήλικες. Ο κίνδυνος σχετικής φτώχειας των παιδιών από 23% το 2009 αυξάνει σε 28,8% το 2012 και στη συνέχεια μειώνεται ελαφρά στο 26,6% το 2014. Αυτό σημαίνει ότι μισό εκατομμύριο παιδιά στην Ελλάδα ζουν σε φτωχές οικογένειες.

Αφήνω τα συμπεράσματα σε εσάς, για την εύθραυστη ζωή των παιδιών, σε μια χώρα που έχει απωλέσει προ πολλού βασικά αγαθά διαβίωσης.