Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέβαλε πριν από λίγες ημέρες πρόστιμο 2,42 δισ. ευρώ στην Google λόγω παραβίασης των αντιμονοπωλιακών κανόνων της EΕ. Η Google καταχράστηκε, σύμφωνα με την Κομισιόν, τη δεσπόζουσα θέση που κατέχει στην αγορά μηχανών αναζήτησης, παρέχοντας παράνομο πλεονέκτημα σε άλλο προϊόν της Google, στη δική της υπηρεσία σύγκρισης τιμών.

Η εταιρεία πρέπει, εντός 90 ημερών, να δώσει τέλος στην καταχρηστική αυτή συμπεριφορά, ειδάλλως θα κληθεί να καταβάλει χρηματικές ποινές ύψους έως και 5% του μέσου ημερήσιου κύκλου εργασιών παγκοσμίως της Alphabet, μητρικής εταιρείας της Google.

Το εμβληματικό προϊόν της Google είναι η μηχανή αναζήτησής της, η οποία παρέχει αποτελέσματα αναζήτησης στους καταναλωτές που πληρώνουν για την εν λόγω υπηρεσία δίνοντας ως αντάλλαγμα δικά τους δεδομένα. Ποσοστό 90% σχεδόν των εσόδων της Google προέρχεται από διαφημίσεις, όπως εκείνες τις οποίες προβάλλει στους καταναλωτές σε απάντηση αίτηματος αναζήτησης.

Υπηρεσία σύγκρισης τιμών: Από Froogle σε Google

Το 2004, η Google εισήλθε στη χωριστή αγορά υπηρεσιών σύγκρισης τιμών στην Ευρώπη, με ένα προϊόν που αρχικά ονομαζόταν «Froogle», μετονομάστηκε σε «Google Product Search» το 2008 και από το 2013, ονομάζεται «Google Shopping». Η υπηρεσία αυτή επιτρέπει στους καταναλωτές να συγκρίνουν τα προϊόντα και τις τιμές στο διαδίκτυο και να βρίσκουν ευκαιρίες από διαδικτυακούς λιανοπωλητές όλων των ειδών, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται διαδικτυακά καταστήματα κατασκευαστών, πλατφόρμες (όπως η Amazon και η eBay), και άλλοι μεταπωλητές.

Το αποτέλεσμα των παράνομων πρακτικών της Google

Οι παράνομες πρακτικές της Google είχαν σημαντικό αντίκτυπο στον ανταγωνισμό μεταξύ της υπηρεσίας σύγκρισης τιμών της Google και των ανταγωνιστικών υπηρεσιών σύγκρισης τιμών, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Κομισιόν στην σχετική ανακοίνωσή της. Οι εν λόγω παράνομες πρακτικές, επέτρεψαν στις υπηρεσίες σύγκρισης τιμών της Google να σημειώσουν σημαντική άνοδο όσον αφορά την κίνηση, εις βάρος των ανταγωνιστών της και των Ευρωπαίων καταναλωτών.

Δεδομένης της δεσπόζουσας θέσης της Google στη γενική διαδικτυακή αναζήτηση, η μηχανή αναζήτησής της αποτελεί σημαντική πηγή κίνησης. Ως αποτέλεσμα των παράνομων πρακτικών της Google, αυξήθηκε σημαντικά η κίνηση στην υπηρεσία σύγκρισης τιμών της Google, ενώ οι ανταγωνιστές υπέστησαν πολύ μεγάλες ζημίες όσον αφορά την κίνηση, σε μόνιμη βάση.

Πολλαπλάσια κέρδη

Από την έναρξη κάθε καταχρηστικής πρακτικής, η υπηρεσία σύγκρισης τιμών της Google σημείωσε 45πλάσια αύξηση της κυκλοφορίας της στο Ηνωμένο Βασίλειο, 35πλάσια στη Γερμανία, 19πλάσια στη Γαλλία, 29πλάσια στις Κάτω Χώρες, 17πλάσια στην Ισπανία και 14πλάσια στην Ιταλία.

Μετά τις υποβιβάσεις που εφήρμοσε η Google, η κίνηση στις υπηρεσίες σύγκρισης τιμών των ανταγωνιστών, από την άλλη πλευρά, μειώθηκε σημαντικά. Για παράδειγμα, η Επιτροπή βρήκε συγκεκριμένα αποδεικτικά στοιχεία για απότομες πτώσεις της κίνησης σε δικτυακούς τόπους ορισμένων ανταγωνιστών της τάξης του 85 % στο Ηνωμένο Βασίλειο, 92% στη Γερμανία και 80% στη Γαλλία. Αυτές οι απότομες πτώσεις δεν ήταν δυνατόν, επιπλέον, να εξηγηθούν από άλλους παράγοντες. Ορισμένοι ανταγωνιστές προσαρμόστηκαν και κατάφεραν να ανακτήσουν έως ένα βαθμό την κίνηση, αλλά ποτέ πλήρως.

Σε συνδυασμό με άλλες διαπιστώσεις της Επιτροπής, αυτό δείχνει ότι οι πρακτικές της Google νόθευσαν τον αξιοκρατικό ανταγωνισμό στις αγορές σύγκρισης τιμών, στερώντας από τους Ευρωπαίους καταναλωτές την πραγματική δυνατότητα επιλογής και την καινοτομία.

Άλλες περιπτώσεις εμπλοκής της Google

Η Ευρωπαϊκή  Επιτροπή έχει ήδη καταλήξει στο προκαταρκτικό συμπέρασμα ότι η Google έχει διαπράξει κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης σε άλλες δύο περιπτώσεις, οι οποίες αποτελούν ακόμη αντικείμενο έρευνας. Αυτές αφορούν:

-στο λειτουργικό σύστημα Android, για το οποίο η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία ότι η Google απέκλεισε τις δυνατότητες επιλογής και καινοτομίας όσον αφορά σειρά από κινητές εφαρμογές και υπηρεσίες ακολουθώντας συνολική στρατηγική στις κινητές συσκευές για να προστατεύσει και να επεκτείνει τη δεσπόζουσα θέση της στην γενική αναζήτηση στο διαδίκτυο, και

-στο πρόγραμμα AdSense, για το οποίο η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία ότι η Google μείωσε την επιλογή, εμποδίζοντας ιστότοπους τρίτων μερών να προμηθεύονται διαφημίσεις αναζήτησης από τους ανταγωνιστές της Google.

Η Κομισιόν εξακολουθεί  να εξετάζει τη μεταχείριση που επιφυλάσσει η Google στα αποτελέσματα αναζήτησης άλλων εξειδικευμένων υπηρεσιών αναζήτησης της Google. Η απόφαση αποτελεί προηγούμενο, το οποίο καθορίζει το πλαίσιο για την εκτίμηση της νομιμότητας αυτού του είδους συμπεριφοράς. Ταυτόχρονα, δεν υποκαθιστά την ανάγκη για μια ανάλυση κατά περίπτωση, ώστε να ληφθούν υπόψη τα ειδικά χαρακτηριστικά κάθε αγοράς.