Δεν μπορεί κανείς παρά να συμφωνήσει με την ουσία των όσων είπε πρόσφατα ο Γ. Φλωρίδης στο τοπικό κανάλι της Λέσβου (Γεωτεχνική Αιγαίου Κατσαβέλλης- Κόττικα- Φλωρίδης), που είναι γνώστης όχι απλά των τοπικών θεμάτων, αλλά παρακολουθεί στενά τις εθνικές, ευρωπαϊκές και παγκόσμιες εξελίξεις. 

Σε αντίθεση με πολλούς που λειτουργούν όπως η στρουθοκάμηλος και ασχολούνται μόνο με ποια μέρα θα μπουν οι επιδοτήσεις στον τραπεζικό λογαριασμό του κάθε αγρότη ή με το πώς θα ξεγελαστούν οι αρχές σε ότι αφορά τις δηλώσεις που γίνονται -βλέποντας το δέντρο και χάνοντας το δάσος- ο Γ. Φλωρίδης έβαλε μια σειρά από θέματα που θα προσπαθήσω να παρουσιάσω με μια διαφορετική σειρά από εκείνον, ομαδοποιώντας τα σε 4 διαφορετικά θέματα-επίπεδα:

-Παγκόσμια αγορά και διεθνοποίηση παραγωγής: ο ευρωπαϊκός προστατευτισμός υποχωρεί και όλο και περισσότερες χώρες ανά τον κόσμο (τόσο χαμηλού κόστους παραγωγής της Ασίας, της Αφρικής και της Ν. Αμερικής, όσο και υψηλού κόστους όπως Καναδάς και ΗΠΑ) μας ανταγωνίζονται στο... γήπεδό μας.

-BREXIT και μείωση προϋπολογισμού: τα προηγούμενα χρόνια υπήρχαν διαμαρτυρίες για το χαμηλό επίπεδο του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού (1% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ) που δεν μπορεί να παίξει ουσιαστικό παρεμβατικό ρόλο συνολικά αλλά και ειδικά στον αγροτικό τομέα. Τώρα πορευόμαστε προς σημαντική μείωση του συνολικού προϋπολογισμού της τάξεως του 20-30% που θα έχει ανάλογο αντίκτυπο στις σημαντικές πολιτικές της ΕΕ όπως η αγροτική και η περιφερειακή. Επιπλέον έχουν αλλάξει και οι ευρωπαϊκές προτεραιότητες με το μεταναστευτικό, την ασφάλεια, τη φτώχεια να διεκδικούν μεγαλύτερης προσοχής, αλλά και πίτας από το συνολικό κορβανά. Όλα τα παραπάνω καθιστούν εξαιρετικά απίθανη τη καθιέρωση ευρωπαϊκής νησιωτικής πολιτικής.

-Η "αδράνεια" της Ελλάδας στη διαπραγμάτευση: παλαιό φαινόμενο αφού ήταν αδιάφορο τις τρεις δεκαετίες που προηγήθηκαν να προχωρήσουν οι διαρθρωτικές αλλαγές που ήταν αναγκαίες για να μείνει η αγροτική παραγωγή ανταγωνιστική, αλλά κράτος και συνδικαλιστές (συνεταιριστικών οργανώσεων) κοίταζαν μόνο τις επιχορηγήσεις - εισοδηματικές ενισχύσεις. Ταυτόχρονα "κατάφεραν" σε αγαστή συνεργασία να διαλύσουν όλους τους μηχανισμούς ελέγχου, υποστήριξης και καινοτομίας κομματικοποιώντας και χρεοκοπώντας τους ή απλά περιθωριοποιώντας τους σε ρόλο "κακού" διαχειριστή (Αγροτική Τράπεζα, Συνεταιρισμοί, ΠΑΣΕΓΕΣ, ΕΘΙΑΓΕ, κεντρικές και περιφερειακές υπηρεσίες Υπουργείου, ΟΠΕΚΕΠΕ, Agrocert κλπ). Και βέβαια σε ότι αφορά τα νησιά, υπήρξε κάθετη άρνηση σε εθνικό επίπεδο, να υιοθετηθεί αγροτική νησιωτική πολιτική στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής για τις λιγότερο Ευνοημένες Περιοχές αλλά και να υποστηριχθεί η παραγωγή των "Νησιωτικών Προϊόντων" που καθιέρωσε η ΕΕ.

-Η αδιαφορία των Περιφερειών και ειδικά της Περιφέρειας Β. Αιγαίου να ασχοληθούν με την αγροτική ανάπτυξη ως αυτοδιοικητικοί φορείς σχεδιάζοντας και διεκδικώντας σε όλα τα επίπεδα για δράσεις που θα επιτρέψουν στον πρωτογενή τομέα και στον κλάδο της διατροφής να έχουν το ρόλο που τους πρέπει. Τα παραδείγματα πολλά:

-Η ΕΝΠΕ δεν έχει επιτροπή για τα αγροτικά θέματα ή και αν έχει δεν παράγει έργο. Γιατί άλλωστε; Και η ΠΒΑ που έχει, ποιο είναι το έργο της; Οι Περιφερειάρχες (προηγούμενοι και τωρινοί) το μόνο που διεκδίκησαν ήταν να τους δοθεί η διαχείριση περισσότερων πόρων του εθνικού προγράμματος, όχι βέβαια για να χαράξουν τη δική τους πολιτική, αλλά για να μπορούν να υπογράφουν διάθεση πιστώσεων και λένε στους ψηφοφόρους ότι "δι ενεργειών μου" παίρνεις χρήματα που μου τα ...οφείλεις διαμέσου της ψήφου σου. Όταν βέβαια τα πράγματα ...στραβώνουν, τότε φταίει η κακή κυβέρνηση, οι κακοί υπάλληλοι, η κακή Ευρώπη. Εμείς θέλουμε να σε επιδοτήσουμε, αυτοί όχι.

-Η ΠΒΑ δεν ενέταξε ΚΑΜΙΑ δράση αγροτικής ανάπτυξης στο ΠΔΕ και αυτό αναμένεται να κάνει και στο Ειδικό Αναπτυξιακό ώστε να καλύψει τα κενά της εθνικής αγροτικής πολιτικής. 

-Η ΠΒΑ απαξίωσε την Αγροδιατροφική που ρόλος της ήταν να λειτουργήσει συμπληρωματικά με την Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης ώστε να πετύχει τη σύνδεση αγροτικής παραγωγής με την βιομηχανία τροφίμων και την προώθηση των τελικών προϊόντων στην αγορά (εσωτερική και εξωτερική) μέσω του τουρισμού ή των εξαγωγών.

-Η ΠΒΑ δεν ενισχύει δομές όπως τον Σταθμό Γεωργικής Έρευνας στο Κ. Τρίτος της Λέσβου ή το Εργαστήριο Ελέγχου Ποιότητας Γάλακτος Λέσβου που θα έπρεπε να έχουν καίριο ρόλο στην αναβάθμιση και τυποποίηση των σημαντικότερων (μαζί με το κρασί και τη μαστίχα) αγροτικών προϊόντων του Β. Αιγαίου.

-Η ΠΒΑ "ξέχασε" να αξιοποιήσει τα πορίσματα του έργου AGRILES που στόχευε ακριβώς στο να αναδείξει τα ειδικά προβλήματα αλλά και τις δυνατότητες του νησιωτικού χώρου.

-Η ΠΒΑ "αδράνησε" στο να διεκδικήσει την υλοποίηση του προγράμματος για την ταυτοποίηση και τη προώθηση των τοπικών ποικιλιών που είναι προσαρμοσμένες στο ειδικό περιβάλλον των νησιών και θα μπορούσαν να αποτελούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στη διεθνοποιημένη παραγωγή.

-Η ΠΒΑ αδιαφορεί να αναλάβει πρωτοβουλίες επέκτασης του προγράμματος Aegean Cuisine που τρέχει στο Ν. Αιγαίο από το Επιμελητήριο Κυκλάδων αλλά και του προγράμματος ελληνικό πρωινό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου που θα επέτρεπαν τόσο την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, όσο και την προώθηση των αγροτικών προϊόντων.

-Η ΠΒΑ τις μόνες δράσει που χρηματοδοτεί από τον τακτικό προϋπολογισμό αφορά τη συμμετοχή σε αμφιβόλου αποτελεσματικότητας εκθέσεις, για τις οποίες δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ κάποια αξιολόγηση και αποτίμηση.

Θα μπορούσε να συνεχίσει κανείς να απαριθμεί τις αιτίες των σημερινών προβλημάτων, τόσο αυτές που προέρχονται από το παγκόσμιο και ευρωπαϊκό γίγνεσθαι που εμείς μπορούμε καθόλου ή έστω ελάχιστα να επηρεάσουμε, όσο και αυτές σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο μπορούμε και οφείλουμε να συνδιαμορφώσουμε με βάση επεξεργασμένους στόχους και δράσεις σε όλα τα επίπεδα.

Το «Συμβόλαιο Ζωής με το Αιγαίο» έχει από την αρχή διατυπώσει ξεκάθαρα την άποψή του σε δύο επίπεδα:

-Η ΠΒΑ, αν μπορούσε και ήθελε να λειτουργήσει ως αυτοδιοίκηση αξιοποιώντας το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο θα έπρεπε να έχει διαμορφώσει σχέδιο αγροτικής ανάπτυξης ενταγμένο σε ένα ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχεδιασμό. Η απάντηση μετά από 2,5 χρόνια είναι ότι ούτε θέλει, ούτε μπορεί.

-Θα πρέπει να υπάρξει στροφή του σχεδιασμού αγροτικής ανάπτυξης από το "κυνήγι" των επιδοτήσεων, στο "κυνήγι" των ειδικών και ποιοτικών προϊόντων των μόνων που μπορεί να είναι ανταγωνιστικά στην αγορά μέσα από την αξιοποίηση του πλέγματος των επιδοτήσεων. Και εδώ το εργαλείο είναι αναπόφευκτα η λειτουργία συλλογικών δομών (Ομάδες Παραγωγών, Συνεταιρισμοί, Κοινωνικές Επιχειρήσεις, Γυναικείοι Συνεταιρισμοί κλπ) κυρίως λόγω του μικρού μεγέθους των παραγωγών των νησιών σε συνεργασία πάντα με τους ιδιώτες μεταποιητές. Και εδώ η ΠΒΑ μπορεί και πρέπει να έχει καθοριστική συμβολή μαζί με τα Επιμελητήρια.

                                                                                Γ. Σπιλάνης