Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Πόσες φορές δεν καθίσαμε να σκεφτούμε ότι αυτή η αντιπαράθεση με τον σημερινό τρόπο ζωής δεν βγάζει πουθενά, πόσες φορές δεν μετανιώσαμε που δεν τραβήξαμε τον ασφαλή δρόμο της επίπλαστης καλοπέρασης από νωρίς, γιατί έτσι τελικά εντέλλεται όταν τα δίχτυα της υποτακτικής διαβίωσης απλώνονται σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης;

Όσες φορές, όμως και να το σκεφτήκαμε αυτό, άλλες τόσες ντραπήκαμε για την ένοχη σιωπή μας απέναντι στα διαδραματιζόμενα, απογοητευθήκαμε που η δύναμη της αμφισβήτησης πετάχτηκε με συνοπτικές διαδικασίες στον κάλαθο των αχρήστων, για να προσκυνήσουμε μια κοινωνία γεμάτη κοινωνικές αδικίες, αλλά που τάχα δεν θα είμαστε εμείς που θα την αλλάξουμε.  

Το κόλπο της ενοχής είναι γνωστό σε όλες τις γενιές. Συνήθως περνάμε τα νεανικά μας χρόνια μέσα στην ένταση και μόλις ενταχθούμε στον κοινωνικό ιστό, ματαιοπονούμε για την αλλαγή θέσης, αποδεχόμενοι, όμως, παράλληλα πως «είμαστε αλλού». Έτσι βρισκόμαστε μπλεγμένοι στην πολυπλοκότητα ανίερων σκέψεων, που πηγάζουν από την θέλησή μας να ζήσουμε κάποια στιγμή ανέγνοιαστοι  στον κόσμο της κατανάλωσης, που κατά τα άλλα με την πρώτη ευκαιρία -ως γνήσιοι καταναλωτές- καταγγέλλουμε την υπερβολή του.

Θέλουμε εν ολίγοις για να μην κρυβόμαστε να είμαστε με το ένα πόδι υπέρμαχοι του συστήματος και με το άλλο να φαντάζουμε αμφισβητίες, όπως επιτάσσει η εκάστοτε βιομηχανία της μόδας. «Τα θέλουμε όλα», με λίγα λόγια, και αφού έτσι μας έχουν πει, προχωρούμε εκπληρώνοντας τα οράματα αυτής ακριβώς της συντεταγμένης και μη αυτορρυθμιζόμενης κοινωνίας. Θέλουμε και μια σωστή οικογένεια, θέλουμε τα παιδιά μας να είναι τα πιο έξυπνα και χαριτωμένα, την ίδια στιγμή που είμαστε έτοιμοι να υπερασπιστούμε την αυτονομία μας, που, όμως, καμία σχέση δεν έχει με την πραγματική σημασία του όρου.

Θέλουμε την ανεξαρτησία μας, αλλά αυτή το πολύ πολύ εξαντλείται στην αγορά ενός ακριβού σπιτιού, ενός καλού αυτοκινήτου και μιας πολυέξοδης ζωής γιατί αυτά που αμφισβητήσαμε κάποτε, θέλουμε τώρα να τα χαρούμε. Γινόμαστε λοιπόν, συνειδητά οι νέοι εκπρόσωποι του συστήματος κυριαρχίας, ενός συστήματος που και όνομα έχει και πρεσβευτές. Χωρίς βέβαια, να απαλλασσόμαστε από τις τύψεις, τις ατέλειωτες τύψεις, αντικαθιστούμε την όποια ιδεολογία με τα προϊόντα που καλύπτουν το πολύ πολύ κάποιες ημέρες τις ανάγκες μας, για να αναζητήσουμε άλλα καλύτερα στο κατόπι.

Αυτό είναι και το ζητούμενο, να βιώνουμε την εφιαλτική ουτοπία της κατανάλωσης για την κατανάλωση, χωρίς αξίες, ιδανικά, αλλά πάνω απ' όλα κριτική σκέψη. Γέμισε ο τόπος με όλους αυτούς που εξυμνούν την κατάχρηση των επιθυμιών σε έναν κόσμο που καμία επιθυμία δεν ικανοποιείται αν δεν έχει προϋπάρξει πνευματική μετάλλαξη. Για την μετάλλαξη αυτή σκεφτόμαστε συχνά, αλλά ακριβώς επειδή οι προκλήσεις από τα συσσωρευμένα κέρδη πολλαπλασιάζονται, ευθύς αμέσως η σκέψη αυτή αποσύρεται. Τι εκπροσωπούμε τελικά; Ποιον κόσμο ονειρευόμαστε, αφού τίποτε δεν μας ικανοποιεί, καθώς θέλουμε να είμαστε παντού την κάθε στιγμή;

Αλλά, ξέχασα, εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με επιθυμίες απλά, αλλά για συσσωρευμένα πάθη κομπλεξισμού από την παιδική ηλικία. Η ανατροφή κάποιων, η στέρηση υλικών αγαθών που έφερε την πρώιμη αμφισβήτηση λόγω αυτής ακριβώς της έλλειψης, τους μεταφέρει πλέον όταν ωριμάσουν στον κόσμο των εγγυημένων απολαύσεων, στον οποίο ανοίγουν τις αγκάλες τους.

Μαθαίνουν έτσι να ζουν με αυτά που στερήθηκαν, μαθαίνουν τι σημαίνει να καταναλώνεις ασύστολα παρά την διαρκή βαρεμάρα της ενέργειας αυτής. Όλα λοιπόν, έχουν την αιτία τους, ντετερμινιστική καθώς φαίνεται, είναι η πορεία των πραγμάτων. Οι σκέψεις, όμως, δεν παύουν ποτέ: Κάνω καλά που ορέγομαι περισσότερα, πράττω σύμφωνα με τις επιθυμίες μου ή απλά παρασύρομαι ένεκα αλλοτινών στερήσεων, σκέφτεται κάποιος.

Οι απορίες εξακολουθούν, τα ερωτήματα ακολουθούν το ένα το άλλο. Για λίγο όμως, γιατί την άλλη στιγμή, κάποιο άλλο διαφημιστικό σποτ κινεί την περιέργεια, ανοίγοντας παράλληλα την όρεξη. Αν μάλιστα, υπάρχει και πασπάλισμα αμφισβήτησης όλα καλώς καμωμένα, όλα μέλι γάλα. Αυτή είναι η λεγόμενη μετάλλαξη, αυτή είναι η θέση κάποιων στον κόσμο των εγγυημένων απολαύσεων. Για τον λόγο αυτό και έχουν ξεχάσει τα πάντα και δεν σκέπτονται πια.