Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Ολόκληρη η Ευρώπη βρίσκεται σε σύγχυση, όχι μόνο για το προσφυγικό, αλλά και για το έλλειμμα Δημοκρατίας που παρουσιάζεται εδώ και καιρό στα κράτη - μέλη της. Η Ευρώπη δεν είναι ούτε αυτή που οραματίστηκαν αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και πολύ περισσότερο μετά το Millennium με τις προσθετικές ενταξιακές διαδικασίες και την διεύρυνση, ούτε ο τόπος όπου θα μπορούσε θεωρητικά να αναδειχθεί ένα καινούριο πολιτικό-κοινωνικό καθεστώς.

Αξίες όπως ισότητα, αλληλεγγύη και ομοφωνία πετάχτηκαν εδώ και καιρό στα σκουπίδια μετά την επικράτηση των ρατσιστικο-εθνικιστικών φωνών που κάλυψαν σχεδόν όλες τις χώρες, από Βορρά προς Νότο και Ανατολή προς Δύση. Δεν είναι σε καμία περίπτωση αυτή η ΕΕ που οραματίστηκαν, ούτε το έδαφος αυτό που θα προωθούταν η πολυπολιτισμικότητα. Αυτή η περιοχή που θα διαβιούσαν υποτίθεται-  αρμονικά άνθρωποι με διαφορετικά θρησκεύματα, ήθη και έθιμα. Ο τόπος όπου πολλές κουλτούρες δεν θα γίνονταν μόνο ανεκτές αλλά θα πρόσφεραν δεόντως στην πολιτισμική κληρονομιά, έχει μετατραπεί σε πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ ηγετών αλλά και χωρών σε ότι αφορά  τον ερχομό ανθρώπων που έχουν να καταθέσουν σοβαρές εμπειρίες από την φρίκη των πολέμων.

Αυτή ακριβώς η αντιπαράθεση για την τύχη τους αλλά και η εξακολουθητική προπαγάνδα των διακρίσεων σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες έχει προκαλέσει αυτού του είδους την αλλοίωση που σαρώνει τα ευρωπαϊκά κράτη και μειώνει κατά πολύ την προαναφερόμενη πολιτισμική αξία. 

Με λίγα λόγια: η Ευρώπη των ανθρωπιστικών και πολιτισμικών αξιών είναι παρελθόν. Και δεν είναι μόνο το προσφυγικό, ούτε το σκληρότατο συνοριακό εμπάργκο από τον άξονα της φοβικότητας, αλλά η αδιαφορία για την ανθρώπινη ζωή που μονοπωλεί το καθημερινό ειδησεογραφικό ενδιαφέρον, όταν απεικονίζονται  συνοριακοί φρουροί και  συρματοπλέγματα.

Ο ευρωπαϊκός χάρτης έχει αλλάξει κατά πολύ. Οι διαθέσεις των λαών με την προσφορά βοήθειας και αλληλεγγύης στους πρόσφυγες μπορεί να είναι θετικό μήνυμα, οι εξουσίες, όμως, έχουν αντίθετη άποψη και με το κλείσιμο των συνόρων δείχνουν πως άλλα τους ενδιαφέρουν. Η ιστορία βέβαια, το έχει διδάξει και αυτό, πως ποτέ αυτές δεν έπαψαν να πετούν παρά ένα ξεροκόμματο όταν οι φωνές διαμαρτυρίας πολλαπλασιάζονταν. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι αυτό ακριβώς το ξεροκόμματο το έπαιρναν πολλοί ή το θεωρούσαν ως κίνηση καλής θέλησης.

Τώρα που ο πόνος έχει φτάσει στο απροχώρητο, τώρα που χιλιάδες ζωές γίνονται βορά των διαθέσεων των κρατούντων τα ηνία της ΕΕ, το χρονικό σημείο είναι κομβικό και οι αποφάσεις για μια νέα ζωή επίκαιρες. Αρκεί να συνειδητοποιήσουν όλοι ότι αυτό που λαμβάνει χώρα στο ευρωπαϊκό τοπίο δεν είναι τίποτε περισσότερο ή λιγότερο από προφανής ολοκληρωτισμός. Μια περαιτέρω συμπίεση των κοινωνιών και προκλητικός ατομικισμός που βοηθά ακριβώς την συντηρητικοποίηση των κοινωνιών. Χαμένες αξίες θάβονται κάτω από τα ερείπια των σύγχρονων τερατουπόλεων της φτωχής πολιτισμικά Ευρώπης που ασθμαίνει από την μπότα των ακροδεξιών παραληρημάτων. Και αντί να χαιρετίζουν τον ερχομό ανθρώπων που γλίτωσαν από την κόλαση του πυρός, αντί να τείνουν χέρι βοηθείας σε όλους αυτούς που ξέφυγαν από τις σφαγές και τους αποκεφαλισμούς, κλείνουν τα σύνορα για να διαφυλάξουν την φυλετική καθαρότητα και να αποτρέψουν την αλλοίωση του πληθυσμού. Ουγγαρία και Πολωνία το τελευταίο παράδειγμα προς αποφυγήν.

Θυμίζει Βαϊμάρη η όλη κατάσταση, λίγο πριν το ξέσπασμα του εθνικοσοσιαλισμού ή Βατερλό και Γκούλαγκ λίγο μετά τον ξεσηκωμό του 1917 στην Ρωσία, όταν ο λαός έδιωξε τον Τσάρο, αφήνοντας, όμως, παράλληλα ελεύθερο το πεδίο στους μπολσεβίκους να αλωνίσουν καταλλήλως. Η Ευρώπη σήμερα ολισθαίνει ολοένα και περισσότερο, κυλιέται στον βούρκο της αμορφωσιάς και του εύκολου κέρδους - πλουτισμού. Γυρίζει την πλάτη η Ευρώπη στις θηριωδίες και τις τραγωδίες, καθώς για όλα αυτά φροντίζουν τα ΜΜΕ να τα κάνουν προσιτά στους πολίτες με τις συνεχείς εικόνες και - ω του θαύματος - μέχρι και βαρετά. Βιομηχανία παραγωγής ακροδεξιών τσιτάτων στο όνομα της διατήρησης ενός από χρόνια απολεσθέντος ευρωπαϊκού νοήματος είναι στο σύνολό τους τα ευρωπαϊκά κράτη. Το δείχνουν τα ποσοστά των ξενοφοβικών κομμάτων και όλων αυτών που από την δεξιά το κέντρο, τους σοσιαλιστές και  την αριστερά εμμέσως με την ανοχή τους τα πριμοδοτούν. Τα κλειστά σύνορα αυτό δείχνουν.