Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Βομβαρδίζεται καθημερινά ο πολίτης με μηνύματα αποδοχής και αφομοίωσης καταναλωτικών αγαθών, είτε αυτά αφορούν την καθημερινή ικανοποίηση των υλικών αναγκών, είτε τον μακροπρόθεσμο εναγκαλισμό με την ασύδοτη παραγωγή προϊόντων ψυχαγωγίας και όχι μόνο.

Νέα σήριαλ διαφημίζουν την κατάντια του κοινωνικού συνόλου, όταν δεν φτάνει μόνο ο «καναπές», αλλά η συνεχής πάλη με την οθόνη από αυτόν, η ταύτιση με φανταστικούς ήρωες και η απόλυτη υποταγή στα διαφημιστικά σλόγκαν μιας πεθαμένης από όλες τις απόψεις, εποχής. Λίγα πανό με τα συνηθισμένα συνθήματα παράκλησης για απόδοση εξουσιαστικού μερτικού, για εξασφάλιση μεριδίου από τα κέρδη και όχι απαλλαγή απ' αυτά και το σύστημα που τα συνοδεύει, επιφέρει ένα ακόμη συντριπτικό χτύπημα στην φαντασία και την ελπίδα για το διαφορετικό.

Δεν είναι μόνο ότι οι διαμαρτυρίες εντάσσονται στην ξεπερασμένη και αποτυχημένη μαρξιστική πρακτική του τύπου «δώστε δουλειά στον κόσμο για να μην αναρωτιούνται σε ποια κοινωνία βαδίζουν», ούτε στις πρακτικές φίμωσης από τα τάγματα εφόδου της λογοκρισίας των καθεστωτικών ΜΜΕ, που αναλόγως των συμφερόντων κινούνται στα όρια της υποτιθέμενα κόκκινης γραμμής. Είναι η τεχνητή παραγωγή αντιδράσεων από μερίδα των πολιτών που σηκώνουν λάβαρα και σημαίες αντίστασης και μετά όταν το κόμμα που βρίσκεται πίσω τους πάρει την εξουσία, αμέσως σιωπούν. Ή μάλλον για να το πούμε καλύτερα επιβάλλεται να σιωπήσουν.

Η ιστορία επαναλαμβάνεται κάθε φορά και το βλέπουν όλοι. Όμως, θες η ανάγκη της ζωής, θες το πάθος για εξουσία, μετατρέπει τον καθένα πότε σε επαναστάτη και πότε σε επιβλέποντα των καθεστωτικών έργων, όταν «λαδώσει το έντερο». Αυτού του είδους ο εγκλωβισμός δεν λέει να κοπάσει και το μόνο σίγουρο είναι ότι βάσει των συνηθειών του πλήθους, δεν θα κοπάσει σύντομα. Παιδεύουν εαυτούς κοινώς, επειδή πρέπει να εισέλθουν στον κοινοβουλευτικό στίβο και αυτό το παίδεμα γίνεται με το αζημίωτο.

Καχυποψία για τα απομεινάρια των κινημάτων και των «πρωτοβουλιών πολιτών» τα λέει κανείς όλα αυτά, ανεπιτυχείς απόπειρες να μας πείσουν πως πίσω τους υπάρχουν μονάχα αγαθές προθέσεις, όπως θέλετε πέστε το. Γεγονός είναι πάντως, ότι σχεδόν τίποτε δεν είναι μη ελεγχόμενο. Τουλάχιστον αυτό δείχνει η τροχιά που διαγράφουν οι κοινωνίες που απέχουν παρασάγγας από τις εκδηλώσεις αμφισβήτησης τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες.

Σήμερα είθισται πίσω από κάθε αίτημα να μην υπάρχει αυθόρμητη μαζικότητα παρά μονάχα στοχευμένες πρακτικές μεμονωμένων ατόμων ή κομμάτων. Δεν οργανώνονται όλα σίγουρα κατά τούτο τον τρόπο, όμως στις περισσότερες των περιπτώσεων, κάποιος ή κάποιοι με βλέψεις για κάτι άλλο, βρίσκονται από πίσω. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια, ότι ο πολίτης δεν πρέπει να αυτοοργανώνεται σε πρωτοβουλίες τουναντίον αυτό είναι το ζητούμενο. Θέλει, όμως, προσοχή για το ποιοι και με ποιο τρόπο κατευθύνουν τους αγώνες και τις διεκδικήσεις. Πολλοί, φανερά απογοητευμένοι γιατί δεν πήραν οφίτσια, στρέφονται κατά των κομμάτων που τους ανέδειξαν, άλλοι απλά και μόνο αντιδρούν, έχοντας, όμως, κρυφά ή φανερά ενταχθεί σε άλλο κομματικό φορέα. Και πάει λέγοντας.

Γι' αυτό σας λέω, θέλει μεγάλη προσοχή για το ποιοι κινούν τα νήματα της σημερινής αμφισβήτησης. Θέλει να το ψάξει κανείς, γιατί καθαροί άνθρωποι σπανίζουν. Θεωρητικά το όλο σκεπτικό θα μπορούσε να προκαλέσει τεράστια καχυποψία. Ας γίνει, όμως, έτσι τι πειράζει; Είναι προτιμότερο να είσαι καχύποπτος παρά να ωραιοποιείς το ψεύδος. Είναι προτιμότερο να παρατηρείς τον κάθε διαμαρτυρόμενο σε όλες του τις δραστηριότητες παρά να καταναλώνεις αμάσητη την ψευδοαμφισβήτηση που ενδεχομένως πλασάρει εκ του ασφαλούς.  

Ξέρετε πότε αποκαλύπτονται οι προθέσεις όλων αυτών; Όταν τεθεί το ζήτημα περί της κοινωνίας που επιθυμούν. Με μαθηματική ακρίβεια, λοιπόν, επειδή όλα σταματούν στα συντεχνιακά αιτήματα, όλοι θα απαντήσουν ότι θέλουν απλά να ζήσουν σε δικαιότερο κράτος, αλλά κράτος. Δεν έχουν σκεφθεί κάτι άλλο. Δεν προχωρά η σκέψη τους παραπέρα. Γι' αυτό σας λέω: δείτε πρώτα σε τι στοχεύει η κάθε διαμαρτυρία και μετά βγάλτε τα συμπεράσματά σας. Με δεδομένο ότι τα χρήματα απ' όπου κι αν προέρχονται ουδείς πια απαρνείται. Γενιές και γενιές το έκαναν, γιατί να μην συμβεί ξανά και μάλιστα σε μια εποχή όπου η «θεσούλα» έχει αναχθεί σε μείζονα στόχο;