Ψηφίστηκε ο κατά την κυβέρνηση τελευταίος μνημονιακός προϋπολογισμός και η εποχή της ανάπτυξης έχει κάνει ήδη, όπως ισχυρίζονται, την εμφάνισή της. Η κυβέρνηση πιστεύει πως εφεξής η χώρα θα μεταβεί σε μια άλλη εποχή, στην οποία  περικοπές και λιτότητα θα απουσιάζουν οριστικά. Αυτό, όμως, που κανείς δεν μπορεί να καταλάβει, είναι πώς θα γίνει αυτό και με ποιο τρόπο. Αν θεωρούν ότι με τον τερματισμό επιπρόσθετων μέτρων λιτότητας η οικονομία θα ανασάνει, δεν νομίζω πως το επιχείρημα αυτό έχει βάση. Το λέω διότι ήδη μετά την επταετή πολιτική λιτότητας και τα νοικοκυριά έχουν ξεπεράσει τα όριά τους, αλλά και οι επιχειρήσεις έχουν αναγκαστεί να προβούν σε μαζικές απολύσεις λόγω θεαματικής πτώσης του τζίρου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μέλλον της εργασίας και απασχόλησης.

Πώς λοιπόν, θα σταθεί στα πόδια της η ελληνική κοινωνία, όταν ακόμη υφίσταται τις συνέπειες των αρχικών μνημονίων; Αν δε, συνυπολογίσουμε τον χρόνο που θα κάνει να συνέλθει και από το τελευταίο, όπως χαρακτηριστικά λένε, μνημόνιο, τότε μιλάμε για αρκετά ακόμη χρόνια σημαντικών επιβαρύνσεων. Με μια πιθανή αλλαγή κυβέρνησης μάλιστα, τα δεδομένα ενδεχομένως να αλλάξουν άρδην. Ας θυμηθούμε τι έλεγε η κυβέρνηση Σαμαρά λίγο πριν χάσει τις εκλογές το 2015, όταν ο τότε πρωθυπουργός διατυμπάνιζε σε όλους τους τόνους, ότι η χώρα έβγαινε ταχέως από τα μνημόνια.

Φτάνουμε τα τρία χρόνια από τότε και ακόμη τα μνημόνια δείχνουν το πόσο έχουν επηρεάσει την ελληνική κοινωνία. Μήπως θα έχουμε λοιπόν, επανάληψη του ίδιου σκηνικού; Μήπως μετά από την εκλογή της νέας κυβέρνησης θα ξαναμπεί η χώρα σε νέες περιπέτειες, με δεδομένο, για παράδειγμα, ότι η ΝΔ δεν ξεκαθαρίζει τι θα κάνει για να διορθώσει, όπως λέει, το κακό που προκάλεσε στην χώρα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ΑΝΕΛ; Οι απορίες αυτές δεν εκφράζονται για να διαφημίσουν την όποια καταστροφολογία, αλλά για να δείξουν πως τα πράγματα δεν είναι και τόσο απλά, όπως ισχυρίζονται.

Η Ελλάδα εξακολουθεί να περπατά σε τεντωμένο σχοινί, παρά τις διαβεβαιώσεις των εταίρων ότι επίκειται θεαματική στροφή σε όλους τους τομείς. Από το 2010 έχουν ειπωθεί πολλά για την ανάπτυξη, τόσα πολλά που κανονικά η κρίση θα έπρεπε να είχε υποχωρήσει από τον πρώτο κιόλας χρόνο. Η πραγματικότητα, όμως, τους διαψεύδει όλους. Και αν θέλουν να αλλάξουν τα δεδομένα, καλύτερα ας περιγράψουν πώς θα γίνει αυτό. Και μην μου πείτε για το μέρισμα, γιατί αυτό είναι ψίχουλα μπροστά στην τραγική κατάσταση των περισσότερων νοικοκυριών. Αναφορικά δε, για το ποιοι το παίρνουν, η υπόθεση σηκώνει μεγάλη συζήτηση, όταν το ίδιο το κράτος έχει πρώτα απ' όλα επιτρέψει την παραοικονομία και το αδήλωτο μαύρο χρήμα, με αποτέλεσμα πολλοί που λαμβάνουν το περίφημο μέρισμα, να μην το δικαιούνται.

Από την άλλη, όπως έχω γράψει πολλές φορές, είναι τέτοια η έκταση της ανεργίας και της υποαπασχόλησης, που θα χρειαστεί να καταβληθούν τεράστιες προσπάθειες, για να μειωθούν τα ποσοστά τους. Αρκεί να δούμε την εργασιακή κατάσταση των νέων, για να επιβεβαιωθεί του λόγου το αληθές.

Για να ανακεφαλαιώσουμε: Ανάπτυξη δεν υπάρχει, τα νοικοκυριά αδυνατούν να συνέλθουν και οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να βάζουν λουκέτο, με αποτέλεσμα το περαιτέρω γονάτισμα της αγοράς. Ο προϋπολογισμός που υπερψηφίστηκε λοιπόν, στην Βουλή, δεν θα είναι ο τελευταίος μνημονιακός. Αναμένονται, κατά τα φαινόμενα, και άλλες δυσάρεστες εκπλήξεις. Αν με τις πομπώδεις εκφράσεις πάραυτα πιστεύουν κάποιοι πως θα καθησυχάσουν τον κόσμο και θα αναθερμάνουν την αγορά, πλανώνται οικτρά.

Χρειάζονται πολλά έκτακτα μέτρα ανακούφισης του πληθυσμού για να μιλήσει κανείς έστω για κάποιας μορφής ισορροπία. Απαιτείται μια ατέρμονη πολιτική παροχών, προκειμένου να ισοσταθμιστεί η δραματική κατάσταση στην οικονομία. Αυτό, όμως, καμία κυβέρνηση δεν πρόκειται να το πράξει. Οι αιτίες είναι πολλές, αλλά πάνω απ' όλα τα χρήματα πάνε αλλού. Δεν θα μιλήσω αυτή την φορά για εξοπλισμούς και τα τοιαύτα, ούτε για διαχείριση μυστικών κονδυλίων. Θα πω, όμως, ότι αν ήθελαν οι κυβερνήσεις, θα μπορούσαν να είχαν τερματίσει την κρίση στην γένεσή της. Δεν είναι, όμως, αυτό ούτε γνώρισμα, ούτε χαρακτηριστικό των ετερόνομων κοινωνιών, που θέλουν πάντα να κρατούν χαμηλά τους πολίτες από όλες τις απόψεις. Αυτή είναι η πικρή αλήθεια και να περιμένετε και άλλους μνημονιακούς προϋπολογισμούς.